Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Artykuły 1096–1217. Tom 5 / Teresa Bielska-Sobkowicz, Anna Hrycaj, Andrzej Jakubecki, Marcin Orecki, Tadeusz Wiśniewski

Tom V komentarza do ustawy – Kodeks postępowania cywilnego pod redakcją naukową prof. dr. hab. Tadeusza Wiśniewskiego obejmuje omówienie przepisów z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego oraz dotyczących postępowania przed sądem polubownym (arbitrażowym). Uwzględnia również wszystkie zmiany w Kodeksie, które miały miejsce w tych dziedzinach w ostatnich latach.

W komentarzu uwzględniono i omówiono także zmianę przepisów Kodeksu związaną z wejściem w życie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 655/2014 ustanawiającego procedurę europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 dotyczącego europejskiego poświadczenia spadkowego. Skomentowano również zmianę przepisów o sposobie uznawania i wykonywania orzeczeń i innych tytułów egzekucyjnych w Unii Europejskiej w związku z rezygnacją ustawodawcy unijnego z systemu uznawania i wykonywania orzeczeń regulowanego dotychczas przez rozporządzenie nr 44/2001, który to system zastąpiono systemem automatycznej wykonalności.

Wiele uwagi poświęcono przepisom regulującym postępowanie przed sądem polubownym, w tym związanym z zapisem na sąd polubowny, rozstrzygnięciami oraz uznaniem i wykonalnością orzeczeń zapadłych przez tym sądem. Komentowane zagadnienia zostały mocno osadzone w judykaturze. Poglądy doktryny są przedstawiane szeroko, z zaznaczeniem kwestii budzących kontrowersje. Autorzy, postrzegając omawiane instytucje przez pryzmat potrzeb cywilistycznej praktyki prawniczej, nie poprzestają jednak tylko na ukazywaniu problemów, ale poszukują właściwej interpretacji przepisów i proponują możliwe rozwiązania.

   Adresaci:

Komentarz jest przeznaczony przede wszystkim dla sędziów, adwokatów, radców prawnych, notariuszy, komorników sądowych i aplikantów tych zawodów prawniczych. Nie brak w nim również rozważań mogących zainteresować przedstawicieli doktryny.

Autorzy – wybitni znawcy postępowania cywilnego, łączący z reguły praktykę prawniczą i pracę naukową – w sposób kompletny i szczegółowy przedstawiają m.in. problematykę jurysdykcji krajowej w procesie, przebieg międzynarodowego postępowania sądowego oraz zasady uznania i stwierdzania wykonalności orzeczeń i ugód sądów lub innych organów państw obcych w sprawach cywilnych, wykonalności europejskich nakazów zapłaty wydanych przez sądy państw członkowskich UE, wykonalności orzeczeń sądów państw UE wydanych w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń i w sprawach alimentacyjnych.

Wykaz skrótów 13

Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2020 r. poz. 1575 ze zm.) 19

CZĘŚĆ CZWARTA. PRZEPISY Z ZAKRESU MIĘDZYNARODOWEGO POSTĘPOWANIA CYWILNEGO 21
(Przepis wstępny – uchylone) 21
Art. 1096. (uchylony) 21
KSIĘGA PIERWSZA. JURYSDYKCJA KRAJOWA 21
TYTUŁ I. Przepisy ogólne 46
Art. 1097. [Zasada ciągłości jurysdykcji] 46
Art. 1098. [Zawisłość sprawy za granicą] 49
Art. 10981. [Zawieszenie postępowania z urzędu] 57
Art. 1099. [Brak jurysdykcji krajowej] 59
Art. 10991. [Jurysdykcja krajowa konieczna] 65
(Oznaczenie oraz tytuł Tytułu II – uchylone) 70
Art. 1100–1102. (uchylone) 70
TYTUŁ III. Jurysdykcja krajowa w procesie 70
Art. 1103. [Łączniki jurysdykcji krajowej] 72
Art. 11031. [Jurysdykcja krajowa w sprawach małżeńskich] 76
Art. 11032. [Jurysdykcja krajowa w sprawach ze stosunków między rodzicami i dziećmi] 80
Art. 11033. [Jurysdykcja krajowa w sprawach alimentacyjnych i związanych z ustaleniem pochodzenia dziecka] 82
Art. 11034. [Jurysdykcja krajowa w sprawach z zakresu prawa pracy] 87
Art. 11035. [Jurysdykcja krajowa w sprawach ubezpieczeniowych] 92
Art. 11036. [Jurysdykcja krajowa w sprawach konsumenckich] 99
Art. 11037. [Jurysdykcja krajowa w sprawach rozpoznawanych w procesie] 102
Art. 11038. [Wyłączna jurysdykcja krajowa w sprawach o prawa rzeczowe] 107
Art. 11039. [Wyłączna jurysdykcja krajowa w sprawach o rozwiązanie osoby prawnej] 109
Art. 110310. [Jurysdykcja krajowa a powództwo wzajemne i współuczestnictwo materialne] 112
Art. 1104. [Prorogacja jurysdykcji sądów polskich] 113
Art. 1105. [Derogacja jurysdykcji sądów polskich] 119
Art. 11051. [Umowa o poddanie jurysdykcji sądów] 123
TYTUŁ IV. Jurysdykcja krajowa w postępowaniu nieprocesowym 125
Art. 1106. [Jurysdykcja krajowa w sprawach o uznanie za zmarłego i stwierdzenie zgonu] 126
Art. 11061. [Jurysdykcja krajowa w sprawach o ubezwłasnowolnienie] 132
Art. 11062. [Jurysdykcja krajowa w sprawach małżeńskich] 136
Art. 11063. [Jurysdykcja krajowa w sprawach ze stosunków między rodzicami a dziećmi] 140
Art. 11064. [Jurysdykcja krajowa w sprawach o przysposobienie] 145
Art. 11065. [Stwierdzenie jurysdykcji w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej i środków ochrony dzieci] 148
Art. 11066. [Rozpoznanie wniosku o stwierdzenie jurysdykcji w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej i środków ochrony dzieci] 155
Art. 11067. [Rozstrzygnięcia sądu w zakresie określonym konwencją haską z 1996 r.] 156
Art. 1107. [Jurysdykcja krajowa w sprawach z zakresu opieki i kurateli] 156
Art. 11071. [Jurysdykcja krajowa w sprawach rzeczowych] 164
Art. 1108. [Jurysdykcja krajowa w sprawach spadkowych] 165
Art. 1109. [Spadek podlegający jurysdykcji sądu polskiego] 169
Art. 11091. [Jurysdykcja krajowa w sprawach z zakresu rejestrów] 170
Art. 1110. [Jurysdykcja krajowa w innych sprawach] 173
Art. 11101. [Odpowiednie stosowanie] 178
Art. 11102. [Wyłączna jurysdykcja krajowa w zakresie praw rzeczowych na nieruchomości] 181
TYTUŁ IVA. Jurysdykcja krajowa w postępowaniu zabezpieczającym i egzekucyjnym 183
Art. 11103. [Odpowiednie stosowanie] 183
Art. 11104. [Wyłączna jurysdykcja krajowa] 187
KSIĘGA PIERWSZA a. IMMUNITET SĄDOWY I EGZEKUCYJNY 192
Art. 1111. [Immunitet dyplomatyczny] 198
Art. 1112. [Immunitet konsularny] 217
Art. 1113. [Skutki stwierdzenia istnienia immunitetu sądowego] 223
Art. 11131. [Brak obowiązku składania zeznań i inne przywileje (zwolnienia)] 227
Art. 1114. [Zrzeczenie się immunitetu sądowego] 232
Art. 1115. [Immunitet egzekucyjny] 234
Art. 11151. [Odpowiednie stosowanie w postępowaniu zabezpieczającym] 237
Art. 1116. (uchylony) 237
KSIĘGA DRUGA. POSTĘPOWANIE 238
TYTUŁ I. Zdolność sądowa i procesowa 238
Art. 1117. [Ocena zdolności sądowej i procesowej] 239
Art. 1118. (uchylony) 244
TYTUŁ II. Zabezpieczenie kosztów procesu 244
Art. 1119. [Kaucja aktoryczna] 244
Art. 1120. [Zwolnienie od kaucji] 246
Art. 1121. [Żądanie zabezpieczenia kosztów] 251
Art. 1122. [Wyłączenie uprawnienia pozwanego] 253
Art. 1123. [Wysokość kaucji] 253
Art. 1124. [Skutki niezłożenia kaucji] 254
Art. 1125. [Zwrot kaucji] 256
Art. 1126. [Wniosek pozwanego o zaspokojenie z kaucji] 257
Art. 1127. [Pierwszeństwo zaspokojenia] 258
Art. 1128. [Odpowiednie stosowanie w postępowaniu nieprocesowym] 258
TYTUŁ III. Zwolnienie cudzoziemców od kosztów sądowych 259
Art. 1129. [Zwolnienie cudzoziemców od kosztów sądowych] 259
TYTUŁ IV. Pomoc prawna 261
Art. 1130. [Pomoc prawna] 261
Art. 1131. [Wnioski sądów polskich o przeprowadzenie dowodów] 263
Art. 11311. [Odpowiednie stosowanie w razie dokonywania innych czynności] 267
Art. 1132. [Wnioski sądów polskich o doręczenie pism sądowych] 267
Art. 1133. [Doręczenie pism sądowych listem poleconym] 268
Art. 11331. [Odpowiednie stosowanie] 270
Art. 1134. [Przeprowadzenie dowodu i doręczanie pism przez przedstawicielstwa dyplomatyczne i urzędy konsularne] 270
Art. 1135. [Przesłanki udzielenia pomocy prawnej przez sądy polskie] 271
Art. 11351. [Wykonanie wniosku] 275
Art. 11352. [Wnioski organów zagranicznych o przeprowadzenie dowodu] 277
Art. 11353. [Doręczanie pism sądowych osobom korzystającym z immunitetu] 279
Art. 11354. [Odpowiednie stosowanie do wykonywania innych czynności] 281
Art. 11355. [Pełnomocnik do doręczeń] 281
Art. 1136. (uchylony) 285
TYTUŁ V. Zabezpieczenie dowodów 285
Art. 1137. [Zabezpieczenie dowodów] 285
TYTUŁ VI. Zagraniczne dokumenty urzędowe 287
Art. 1138. [Zagraniczne dokumenty urzędowe] 287
TYTUŁ VII. Czynności dotyczące spadku po cudzoziemcach 289
Art. 1139. [Ograniczona jurysdykcja krajowa] 289
Art. 1140. [Wezwanie przez ogłoszenie] 291
Art. 1141. [Wydanie majątku ruchomego] 291
Art. 1142. [Cudzoziemiec zmarły w czasie podróży] 293
TYTUŁ VIIA. Europejskie poświadczenie spadkowe 294
Art. 11421. [Przepisy stosowane w zakresie nieuregulowanym aktami unijnymi] 295
Art. 11422. [Posiedzenia niejawne] 298
Art. 11423. [Doręczenia. Sporządzenie uzasadnienia postanowienia] 301
Art. 11424. [Zmiana lub uchylenie europejskiego poświadczenia spadkowego] 307
Art. 11425. [Doręczenie postanowienia o sprostowaniu, zmianie lub uchyleniu europejskiego poświadczenia spadkowego] 308
Art. 11426. [Zażalenie, skarga kasacyjna, skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia] 308
Art. 11427. [Wpis postanowienia do Rejestru Spadkowego] 310
TYTUŁ VIII. Stwierdzenie obcego prawa i wzajemności 311
Art. 1143. (uchylony) 311
TYTUŁ IX. Uzasadnienie prawomocnych orzeczeń i wydawanie zaświadczeń 311
Art. 1144. [Uzasadnienie orzeczenia na wniosek] 311
Art. 11441. [Zaświadczenie] 313
TYTUŁ X. Wniosek o uchylenie wyroku wydanego w sprawie alimentacyjnej 313
Art. 11442. [Uchylenie wyroku w sprawie alimentacyjnej] 313
TYTUŁ XI. Europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym 315
Art. 11443. [Uzupełniające stosowanie przepisów o postępowaniu zabezpieczającym; definicja banku lub rachunku bankowego] 316
Art. 11444. [Właściwość sądu] 319
Art. 11445. [Stwierdzenie upadku zabezpieczenia] 321
Art. 11446. [Organ do spraw informacji; opłata za udzielenie informacji] 322
Art. 11447. [Doręczenie europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym] 323
Art. 11448. [Zażalenie] 325
Art. 11449. [Oświadczenie dotyczące zabezpieczenia środków] 327
Art. 114410. [Organ właściwy w zakresie zwolnienia sum przekraczających kwotę podlegającą zabezpieczeniu] 328
Art. 114411. [Sąd właściwy w zakresie rozpatrywania środków odwoławczych przeciwko nakazowi zabezpieczenia] 329
Art. 114412. [Zażalenie] 331
Art. 114413. [Podważenie wykonania nakazu zabezpieczenia] 331
KSIĘGA TRZECIA. UZNANIE I STWIERDZENIE WYKONALNOŚCI 332
TYTUŁ I. Uznanie orzeczeń sądów państw obcych lub rozstrzygnięć innych organów państw obcych 332
Art. 1145. [Uznanie orzeczeń sądów zagranicznych] 332
Art. 1146. [Przesłanki uznania] 337
Art. 1147. [Wymogi dotyczące uznania orzeczenia zagranicznego] 346
Art. 1148. [Ustalenie, czy orzeczenie sądu zagranicznego podlega uznaniu] 348
Art. 11481. [Postępowanie w sprawie uznania orzeczenia sądu zagranicznego] 351
Art. 1149. [Niedopuszczalność przywrócenia terminu] 353
Art. 11491. [Odpowiednie stosowanie] 354
TYTUŁ II. Wykonalność orzeczeń sądów państw obcych lub rozstrzygnięć innych organów państw obcych oraz ugód zawartych przed takimi sądami i organami lub przez nie zatwierdzonych 355
Art. 1150. [Przesłanki wykonalności] 355
Art. 1151. [Wniosek o stwierdzenie wykonalności] 359
Art. 11511. [Nadanie klauzuli wykonalności] 360
Art. 11512. [Egzekucja i środki zabezpieczenia] 362
Art. 11513. [Ograniczenie podstaw powództwa] 365
Art. 11514. [Odpowiednie stosowanie] 365
Art. 1152. [Wykonalność ugody zawartej przed sądem zagranicznym] 366
Art. 1153. (uchylony) 367
TYTUŁ III. (uchylony) 367
Art. 11531–11533. (uchylone) 367
TYTUŁ IV. (uchylony) 368
Art. 11534–11536. (uchylone) 368
TYTUŁ V. (uchylony) 368
Art. 11537–11539. (uchylone) 368
TYTUŁ VI. (uchylony) 368
Art. 115310–115312. (uchylone) 368
KSIĘGA CZWARTA. UZNANIE I WYKONANIE NIEKTÓRYCH ORZECZEŃ SĄDÓW PAŃSTW CZŁONKOWSKICH UNII EUROPEJSKIEJ ORAZ POCHODZĄCYCH Z TYCH PAŃSTW UGÓD I DOKUMENTÓW URZĘDOWYCH 368
TYTUŁ I. Przepisy ogólne 369
Art. 115313. [Zakres zastosowania] 369
Art. 115314. [Tytuły wykonawcze] 373
Art. 115315. [Podstawa wszczęcia postępowania wykonawczego] 377
Art. 115315a. [Europejskie nakazy zabezpieczenia na rachunku bankowym wydane w państwach członkowskich UE jako tytuły zabezpieczenia] 377
TYTUŁ II. Wykonanie 378
Art. 115316. [Dostosowanie] 378
Art. 115317. [Doręczenie zawiadomienia i zaświadczenia] 380
Art. 115318. [Zawieszenie; ograniczenie] 382
Art. 115319. [Zawieszenie; umorzenie] 384
Art. 115320. [Zawieszenie] 385
Art. 115321. [Umorzenie] 387
Art. 115322. [Odpowiednie stosowanie] 388
Art. 115322a. [Postępowanie wykonawcze na podstawie europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym wydanego w państwie członkowskim UE] 389
TYTUŁ III. Odmowa uznania lub wykonania 390
Art. 115323. [Właściwość sądu] 390
Art. 115324. [Zażalenie] 393
Art. 115325. [Odpowiednie stosowanie] 393
CZĘŚĆ PIĄTA. SĄD POLUBOWNY (ARBITRAŻOWY) 395
TYTUŁ I. Przepisy ogólne 403
Art. 1154. [Zakres zastosowania] 403
Art. 1155. [Miejsce postępowania przed sądem polubownym] 408
Art. 1156. [Jurysdykcja krajowa] 411
Art. 1157. [Zdatność arbitrażowa] 412
Art. 1158. [Sąd] 424
Art. 1159. [Tryb postępowania] 426
Art. 1160. [Doręczenia] 428
TYTUŁ II. Zapis na sąd polubowny 431
Art. 1161. [Zapis na sąd polubowny] 431
Art. 1162. [Forma zapisu na sąd polubowny] 440
Art. 1163. [Zapis w umowie (statucie)] 446
Art. 1164. [Zapis na sąd polubowny w sprawach pracowniczych] 449
Art. 11641. [Zapis na sąd polubowny w przypadku sporów związanych z umowami, których stroną jest konsument] 450
Art. 1165. [Zarzut zapisu na sąd polubowny] 451
Art. 1166. [Zabezpieczenie roszczeń] 458
Art. 1167. [Pełnomocnictwo udzielone przez przedsiębiorcę] 461
Art. 1168. [Utrata mocy zapisu na sąd polubowny] 464
TYTUŁ III. Skład sądu polubownego 467
Art. 1169. [Liczba arbitrów] 467
Art. 1170. [Arbiter] 469
Art. 1171. [Sposób powołania arbitrów] 470
Art. 1172. [Wniosek strony] 472
Art. 1173. [Kwalifikacje arbitra] 473
Art. 1174. [Wyłączenie arbitra] 474
Art. 1175. [Ustąpienie arbitra] 478
Art. 1176. [Tryb postępowania o wyłączenie arbitra] 479
Art. 1177. [Odwołanie arbitra] 483
Art. 1178. [Arbiter zastępczy] 485
Art. 1179. [Wynagrodzenie i zwrot wydatków arbitra] 487
TYTUŁ IV. Właściwość sądu polubownego 489
Art. 1180. [Orzeczenie o właściwości; zarzut braku właściwości] 489
Art. 1181. [Udzielenie zabezpieczenia] 493
Art. 1182. [Roszczenie o naprawienie szkody] 499
TYTUŁ V. Postępowanie przed sądem polubownym 501
Art. 1183. [Zakaz dyskryminacji] 501
Art. 1184. [Zasady i sposób postępowania] 503
Art. 1185. [Miejsce posiedzenia] 505
Art. 1186. [Wezwanie na arbitraż] 505
Art. 1187. [Język postępowania] 508
Art. 1188. [Pozew i odpowiedź na pozew] 509
Art. 1189. [Rozprawa; doręczanie pism drugiej stronie] 511
Art. 1190. [Sposoby zakończenia postępowania] 512
Art. 1191. [Dowody; zakaz stosowania środków przymusu] 514
Art. 1192. [Pomoc sądowa] 517
Art. 1193. [Zarzut naruszenia przepisów] 518
TYTUŁ VI. Wyrok sądu polubownego i zakończenie postępowania 519
Art. 1194. [Prawo właściwe, ogólne zasady prawa, zasady słuszności] 519
Art. 1195. [Wydanie orzeczenia; zdanie odrębne] 523
Art. 1196. [Ugoda] 526
Art. 1197. [Forma i treść wyroku] 529
Art. 1198. [Umorzenie postępowania] 533
Art. 1199. [Koniec obowiązków arbitrów] 535
Art. 1200. [Sprostowanie i wykładnia wyroku] 535
Art. 1201. [Sprostowanie z urzędu wyroku] 537
Art. 1202. [Uzupełnienie wyroku] 537
Art. 1203. [Przedłużenie terminu] 538
Art. 1204. [Złożenie akt i oryginału wyroku w sądzie] 539
TYTUŁ VII. Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego 540
Art. 1205. [Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego] 540
Art. 1206. [Podstawy skargi] 544
Art. 1207. [Odpowiednie stosowanie] 551
Art. 1208. [Termin wniesienia skargi. Skarga kasacyjna] 554
Art. 1209. [Podjęcie postępowania przez sąd polubowny] 556
Art. 1210. [Wstrzymanie wykonania wyroku] 559
Art. 1211. [Uchylenie wyroku] 560
TYTUŁ VIII. Uznanie i stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim zawartej 561
Art. 1212. [Moc prawna wyroku] 561
Art. 1213. [Wniosek o uznanie lub stwierdzenie wykonalności] 563
Art. 12131. [Wyrok sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta] 564
Art. 1214. [Orzeczenie w przedmiocie uznania lub stwierdzenia wykonalności] 566
Art. 1215. [Wyrok lub ugoda zawarta za granicą] 570
Art. 1216. [Odroczenie] 575
Art. 1217. [Skutek prawomocnego oddalenia skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego] 577

Skorowidz rzeczowy 579