Instytucje finansowe z sercem – historia i teraźniejszość unii kredytowych w Stanach Zjednoczonych / Teresa Orzeszko

Spółdzielczość kredytowa ma długie i bogate tradycje. Różnorodne uwarunkowania sprawiły, że jej obecna sytuacja na świecie jest bardzo zróżnicowa­na. W jednych systemach finansowych odgrywa ona istotną rolę, w innych małą, a jeszcze w innych w ogóle nie jest znana. Wśród ponad setki krajów na świecie, w których jest ona obecna - obok Polski - są również Stany Zjednoczone, przywoływane jako przykład państwa, w którym spółdzielczość kredytowa - działająca w postaci credit unions - rozwinęła się na niespotykaną skalę, osiągnęła pełną dojrzałość i największy sukces. Zweryfikowanie tego poglądu stało się motywem przewodnim, pobudzającym do napisania niniejszej książki. Za jej cel uznano zbadanie i zdiagnozowanie rzeczywistej sytuacji spółdzielczości kredytowej we wspomnianym kraju, aby umożliwić polskiemu Czytelnikowi zapoznanie się z nią i wyciągnięcie stosownych wniosków, które być może staną się w przyszłości podwaliną działań warunkujących i umacniających sukces spółdzielczości kredytowej w Polsce. W rezultacie, w książce przedstawiono charakterystykę unii kredytowych w Stanach Zjednoczonych, dokonaną na podstawie analizy różnych aspek­tów ich działania zarówno w przeszłości, jak i obecnie. Zakres czasowy książki obejmuje cały okres funkcjonowania amerykańskich unii kredytowych - od ich powstania w pierwszej dekadzie XX wieku, aż do dziś, ale szczególną uwagę poświęcono w niej przede wszystkim okresowi 2006-2010.

W konkluzji końcowej zawarto spostrzeżenie, że amerykańskie unie kredytowe, kierując się w swoim działaniu mottem „nie dla zysku, nie dla miłosier­dzia, ale po to, by służyć" ("not for profit, not for charity, but for service"), wyznają chrześcijańską filozofię „ludzie dla ludzi" ("people helping people"), co uzasadnia nazywanie ich „instytucjami finansowymi z sercem" ("financial institutions with heart"). Identyfikowanie ich jako takich, daje im swoistą przewagę konkurencyjną, na którą uczciwie sobie zapracowały, konsekwentnie i skutecznie dbając o interesy swoich członków od zarania, aż do chwi­li obecnej, czyli już ponad 100 lat.

Wprowadzenie 9

Rozdział 1
Zasady spółdzielcze i początki spółdzielczości kredytowej w Stanach Zjednoczonych 13
1.1. Historycznie ukształtowane zasady spółdzielcze jako podstawa działania amerykańskich unii kredytowych 13
1.2. Pierwowzory amerykańskich unii kredytowych 14
1.3. Pierwsi propagatorzy amerykańskich unii kredytowych i ich następcy 20
1.3.1. Pionier spółdzielczości kredytowej w Ameryce Północnej - Alphonse Desjardins 20
1.3.2. Prekursorzy spółdzielczości kredytowej w Stanach Zjednoczonych 22
1.3.3. Liderzy spółdzielczości kredytowej w Stanach Zjednoczonych 34
1.4. Pierwsze unie kredytowe w Stanach Zjednoczonych 37

Rozdział 2
Amerykańskie unie kredytowe jako spółdzielnie finansowe 41
2.1. Unie kredytowe jako element amerykańskiego sektora finansowego 41
2.2. Istota amerykańskich unii kredytowych 44
2.2.1. Pojęcie i zasady funkcjonowania unii kredytowych według Światowej Rady Unii Kredytowych 44
2.2.2. Misja i atrybuty amerykańskich unii kredytowych 47
2.2.3. Czynniki determinujące odmienność unii kredytowych od innych spółdzielni i innych instytucji finansowych 49
2.3. Typologia amerykańskich unii kredytowych 54
2.4. Podstawy prawne działania amerykańskich unii kredytowych 66
2.4.1. Zarys ewolucji podstawowych norm prawnych regulujących funkcjonowanie amerykańskich unii kredytowych 66
2.4.2. Obowiązujące normy prawne regulujące funkcjonowanie amerykańskich unii kredytowych 69
2.5. Oferta amerykańskich unii kredytowych 76
2.5.1. Zakres usług świadczonych przez unie kredytowe osób fizycznych 76
2.5.2. Zakres usług świadczonych przez korporacyjne unie kredytowe 95
2.6. Przywileje podatkowe amerykańskich unii kredytowych 100
2.7. Korzyści z funkcjonowania amerykańskich unii kredytowych dla ich członków i społeczeństwa amerykańskiego 105
2.8. Instytucje regulujące i nadzorujące działalność amerykańskich unii kredytowych 107
2.9. Instytucje wspomagające amerykański sektor unii kredytowych 113
2.9.1. Instytucje ubezpieczające wkłady zgromadzone w amerykańskich uniach kredytowych 113
2.9.2. Związki gospodarcze amerykańskich unii kredytowych 116
2.9.3. Podmioty usługowe specjalizujące się w obsłudze amerykańskich unii kredytowych 122

Rozdział 3
Potencjał i kondycja finansowa oraz krajowe i międzynarodowe znaczenie amerykańskich unii kredytowych 125
3.1. Sieć amerykańskich unii kredytowych 125
3.1.1. Liczba unii kredytowych w Stanach Zjednoczonych 125
3.1.2. Terytorialne rozmieszczenie unii kredytowych w Stanach Zjednoczonych 131
3.1.3. Liczba oddziałów unii kredytowych w Stanach Zjednoczonych 134
3.2. Członkowie amerykańskich unii kredytowych 135
3.3. Zatrudnienie w amerykańskich uniach kredytowych 136
3.4. Aktywa amerykańskich unii kredytowych 138
3.5. Należności kredytowe amerykańskich unii kredytowych 143
3.6. Kapitał własny amerykańskich unii kredytowych 148
3.7. Oszczędności zgromadzone w amerykańskich uniach kredytowych 150
3.8. Kondycja finansowa amerykańskich unii kredytowych 153
3.8.1. Efektywność finansowa unii kredytowych w Stanach Zjednoczonych 154
3.8.2. Bezpieczeństwo unii kredytowych w Stanach Zjednoczonych 157
3.8.3. Kondycja finansowa ubezpieczonych federalnie unii kredytowych osób fizycznych w Stanach Zjednoczonych - ocena na podstawie CAMEL 164
3.9. Rola unii kredytowych w amerykańskim sektorze finansowym i bankowym - resume 166
3.10. Amerykańskie unie kredytowe na tle spółdzielczości kredytowej na świecie 167

Zakończenie 171
Bibliografia 173
Spis regulacji prawnych 183
Spis tabel 187
Spis rysunków 190
Spis wykresów 191
Załączniki 193