Dyskrecjonalność w prawie antymonopolowym / Cezary Banasiński

W prezentowanej publikacji dokonano analizy regulacji antymonopolowych pod kątem występujących w nich luzów normatywnych kształtujących dyskrecjonalność orzekania Prezesa UOKiK. Znajdujący się u podstaw konstrukcji ustawy antymonopolowej luz normatywny ma w założeniu umożliwiać skuteczną realizację funkcji ochronnej norm tego prawa. Racjonalność takiego rozwiązania wpisuje się w ogólną tendencję upoważnienia administracji do wyznaczonych ustawą działań dyskrecjonalnych wszędzie tam, gdzie normowana materia uzasadnia i zarazem nakazuje określone typy dyskrecjonalności. Na tym tle Autor stawia pytania o specyfikę dyskrecjonalności w prawie antymonopolowym, a także jej funkcje z punktu widzenia skuteczności i jakości norm tego prawa. Odnosi się przy tym do wymogu jego niezbędnej określoności, tkwiącej w założeniach państwa prawnego. Autor prezentuje nowatorskie podejście do prawa konkurencji, ujmuje je kompleksowo i osadza w polskim systemie prawa, sytuując w kontekście wartości nadrzędnych wyrażonych w Konstytucji RP. Publikacja ta stanowi istotny przyczynek do dyskusji o prawie konkurencji na nowej - dotąd jedynie incydentalnie analizowanej - płaszczyźnie.

Adresaci:
Monografia ma istotną wartość merytoryczną zarówno dla praktyków: sędziów, adwokatów, radców prawnych, pracowników organów administracji rządowej i samorządowej, jak i teoretyków zajmujących się prawem konkurencji.



Wykaz skrótów 9
Od Autora 11
ROZDZIAŁ I. Konstytucyjna problematyka konkurencji i jej ochrony 15
1. Wprowadzenie 15
2. Ochrona konkurencji w świetle art. 76 Konstytucji RP? 17
3. Konstytucyjny model społecznej gospodarki rynkowej jako źródło konkurencji i zarazem jej ochrony? 24
4. Konkurencja i jej ochrona w świetle wolności gospodarczej i majątkowej oraz zasady równości 34
4.1. Wprowadzenie 34
4.2. Wolność gospodarcza i majątkowa 36
4.3. Równość konkurowania 61
5. Konkurencja jako konstytucyjna zasada ustroju gospodarczego i zarazem publiczne prawo podmiotowe? 76
6. Dyskrecjonalność w prawie 98
6.1. Wprowadzenie 98
6.2. Dyskrecjonalność w prawie w świetle orzecznictwa konstytucyjnego 99
6.3. Uznanie administracyjne i inne przejawy dyskrecjonalności administracji w świetle nauki prawa 106
7. Podsumowanie 118
ROZDZIAŁ II. Konkretyzujące kompetencje organu antymonopolowego metaklauzule generalne z art. 1 u.o.k.k 120
1. Wprowadzenie 120
2. Klauzula interesu publicznego jako przesłanka działania organu antymonopolowego 123
3. Konkurencja - metakryterium aksjologii otwartej w stosowaniu ustawy antymonopolowej 143
4. Eksterytorialny skutek antykonkurencyjnych zachowań przedsiębiorców jako przesłanka kształtująca dyskrecjonalność organu antymonopolowego 170
5. Podsumowanie 182
ROZDZIAŁ III. Normatywne definicje otwarte - rynek właściwy i pozycja dominująca 186
1. Wprowadzenie 186
2. Rynek właściwy 187
2.1. Uwagi ogólne 187
2.2. Aspekt produktowy rynku właściwego 193
2.2.1. Kryterium przeznaczenia towaru 193
2.2.2. Kryterium ceny towaru 201
2.2.3. Kryterium właściwości towaru 208
2.3. Aspekt geograficzny rynku właściwego 213
2.3.1. Kryterium rodzaju i właściwości towaru 213
2.3.2. Kryterium barier dostępu do rynku 215
2.3.3. Kryterium preferencji konsumentów 224
2.3.4. Kryterium znaczących różnic cen 229
2.3.5. Kryterium kosztów transportu 230
3. Pozycja dominująca przedsiębiorcy na rynku właściwym 233
4. Podsumowanie 251
ROZDZIAŁ IV. Dyskrecjonalność w orzekaniu w sprawach praktyk ograniczających konkurencję 258
1. Otwartość zakazów praktyk ograniczających konkurencję - wprowadzenie 258
1.1. Nadużycie pozycji dominującej - problem jednoznacznego zdefiniowania 259
1.2. Nieuczciwe ceny - kategoria intuicyjna czy w pełni mierzalna 263
1.3. Praktyki kontyngentowe - w poszukiwaniu skutecznych kryteriów oceny antykonkurencyjnych zachowań przedsiębiorców 285
1.4. Pojęcie uciążliwych warunków umów - problem typowych relacji rynkowych 295
1.5. Zakaz dyskryminacji i obniżony standard jego dowodzenia 300
1.6. Uzależnianie zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia innego świadczenia - kwestia rzeczowego i zwyczajowego związku z przedmiotem umowy 303
1.7. Ocena klauzuli wyłączności w porozumieniach ograniczających dostęp do rynku innym przedsiębiorcom 307
1.8. Przeciwdziałanie ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji - konkretyzacja klauzuli generalnej poprzez klauzulę generalną? 313
2. Racjonalizacja i relatywizacja zakazu stosowania praktyk ograniczających konkurencję 316
2.1. Podejście ekonomiczne do zakazu nadużywania pozycji dominującej 317
2.2. Relatywizacja zakazu porozumień ograniczających konkurencję 322
3. Zakres luzu decyzyjnego organu antymonopolowego w sprawach praktyk ograniczających konkurencję 338
4. Podsumowanie 361
ROZDZIAŁ V. Zakres swobody decyzyjnej organu antymonopolowego w wykonywaniu nadzoru nad koncentracjami przedsiębiorców 365
1. Wprowadzenie 365
2. Luz interpretacyjny organu antymonopolowego w odniesieniu do przesłanek uzasadniających obowiązki notyfikacyjne 368
3. Ocenność wyłączeń spod obowiązku notyfikacji 375
4. Dyskrecjonalność w orzekaniu w sprawach nadzoru nad koncentracjami przedsiębiorców 380
5. Specyfika luzów decyzyjnych w odniesieniu do możliwości przedłużenia terminu na przeprowadzenie koncentracji 416
6. Podsumowanie 419
ROZDZIAŁ VI. Luzy normatywne w stosowaniu kar w administracyjnym procesie antymonopolowym 422
1. Wprowadzenie 422
2. Wykorzystanie dyskrecjonalnych uprawnień w praktyce orzeczniczej organu antymonopolowego w zakresie nakładania kar 426
3. Elementy dyskrecjonalności w programie łagodzenia kar (Leniency) 440
4. Dyskrecjonalne stosowanie art. 81 u.o.k.k. (zaskarżenie decyzji) 457
5. Podsumowanie 464
ROZDZIAŁ VII. Specyfika dyskrecjonalności w prawie antymonopolowym; możliwe kierunki jej związania i skutki 466
1. Wprowadzenie 466
2. Istota dyskrecjonalności w prawie antymonopolowym 468
3. Dyskrecjonalność prawa antymonopolowego a jego skuteczność, jakość i określoność 478
3.1. Wprowadzenie 478
3.2. Ewolucja ustawodawstwa antymonopolowego 482
3.3. Skuteczność prawa antymonopolowego i jego jakość 491
3.4. Kwestia dostatecznej określoności prawa antymonopolowego 513
4. Prawne i ekonomiczne środki kontroli władzy dyskrecjonalnej organu antymonopolowego 523
4.1. Proporcjonalność jako kryterium oceny legalności władzy dyskrecjonalnej organu antymonopolowego 523
4.2. Ekonomiczna analiza prawa antymonopolowego 535
5. Dyskrecjonalność działania organu antymonopolowego przesłanką specyfiki wykonywania przez ten organ nadzoru nad rynkiem 555
Bibliografia 567