Witkacowskie muzy. Kobiety w egzystencji i dziele artysty / Dominika Spietelun

Publikacja Witkacowskie muzy. Kobiety w egzystencji i dziele artysty, będąca pokłosiem doktoratu, to szerokie spojrzenie nie tylko na różnorodną twórczość Stanisława Ignacego Witkiewicza vel Witkacego. Tropi powiązania istniejące między poszczególnym dziedzinami aktywności artystycznej twórcy Niemytych dusz a jego egzystencją. Ujawnia zachodzące relacje pomiędzy światem kreacji a światem rzeczywistości. Badania penetrują na najrozmaitsze sposoby Witkacowski świat. Z różnych perspektyw, z różnych punktów widzenia dotykają wielu aspektów egzystencji artysty, jego życia wewnętrznego, jego wyborów, dramatów, jego mentalności i jego twórczości, która zadziwia uniwersalnością, będąc zarazem tak bardzo uwikłana w tu i teraz, w kontekst życiowy. Jest to niewątpliwie, mówiąc językiem samego twórcy, „babranie się w autorze”, ale tylko po to, by przekonać się, że nie mamy do czynienia ze schematem, blagą i pustosłowiem, a z projektem-procesem, który twórca realizował świadomie poprzez zorganizowane działanie przez całe swe życie. Książka pokazuje, że wszystkie przejawy egzystencji Witkacego tworzą zazębiającą się całość, której poszczególne elementy można rozpatrywać osobno, ale tylko w zderzeniu z resztą, ujawniają jednolitość zjawiska, integralność myślenia artysty.

„Na szczególną uwagę zasługuje wnikliwość i pasja, z jaką Dominika Spietelun analizuje rysunki i pastele, także fotografie. Odkrywa ona wręcz żywioł kobiecości w literackich, plastycznych i fotograficznych przedstawieniach Stanisława Ignacego Witkiewicza. To dogodny punkt wyjścia do skrupulatnych badań nad formami, funkcjami, znaczeniami, przetworzeniami obecności kobiet wymienionych z imienia i nazwiska w tytułach kolejnych części. Napisane są one z iście detektywistycznym zacięciem. Na uznanie zasługuje szacunek badaczki do faktów; nawet te najdrobniejsze, jak się wydaje, przeszły u niej procedurę wiarygodności. Autorka zestawia i porównuje faktografię biograficzną Witkacego i danej osoby płci żeńskiej, aby przejść do sedna sprawy, czyli odnajdywania ech, wyższych sensów, symboliki zaobserwowanych związków w Witkiewiczowskich dziełach (w części czwartej także w jego epistolografii). Czyni dla nich niejako podkład kulturowy i przypomina koloryt czasu. Analizy bezpośrednio dotyczące badanej problematyki należą do stosunkowo najbardziej oryginalnych partii recenzowanego wywodu. Spietelun osiąga w nich swego rodzaju maestrię, w narracji jest dokładna, ale nigdy przesadnie drobiazgowa.”

Fragment recenzji Zbigniewa Chojnowskiego

„Atrakcyjnemu przedstawieniu „korowodu kobiet rozmaitych’’ towarzyszy w pracy [...] ogromna intuicja twórcza i wyobraźnia badawcza, samoświadomość, głębokie przemyślenie; logiczna realizacja rozległego przedsięwzięcia, jakim jest wielogłosowa aktywność Witkacego podjęta została z troską o ukazanie praźródeł postaci kobiecych w twórczości literackiej i plastycznej. [...] Głębokie i wrażliwe spojrzenie badawcze odsłoniło ich [kobiet] istotę, jako wewnętrznie bogate osobowości, zdolne twórczo inspirować artystę w rozmaitych okresach życia. [...] W toku analiz wyłonił się Witkacy jako artysta [...] niepokorny, trudny, kontrowersyjny, ale nadal intrygujący i zachęcający do twórczych poszukiwań. Na wewnętrzną pozytywną przemianę ma również szansę czytelnik Dominiki Spietelun, gdy jego egzystencję wypełnią choć przez chwilę Witkacowskie muzy.”

Fragment recenzji Anny Kalewskiej

Dominika Spietelun – doktor nauk humanistycznych, ukończyła filologię polską na dzisiejszym Uniwersytecie Przyrodniczo-Humanistycznym w Siedlcach. Interesuje się literaturą XX wieku, historią malarstwa, fotografii i filmu. Bada związki zachodzące pomiędzy literatura a innymi dziedzinami sztuki. Zajmuje się także tożsamością kulturową. Autorka artykułów poświęconych Witkacemu. Mieszka w Trzebiatowie.

Część I

WITKACY – ARTYSTA ŻYCIA

Rozdział 1. WITKACEGO KREACJA EGZYSTENCJI

Rozdział 2. GALERIA KOBIET I POSTACI KOBIETOPODOBNYCH

Część II

IRENA SOLSKA – DEMONICZNA KOBIETA

Rozdział 1. LOVE STORY SPRZED I WOJNY ŚWIATOWEJ

Rozdział 2. HEROINA MODERNISTYCZNEGO ŚWIATA

Rozdział 3. WITKACOWSKA FEMME FATALE

Demonizm Witkacego

Pierwsza powieść – „Do Twoich bram idę, Luciferze!”

Rozdział 4. „POTWORNE” SZKICE WĘGLEM

Część III

JADWIGA JANCZEWSKA – NARZECZONA-SAMOBÓJCZYNI

Rozdział 1. PRZEKLEŃSTWO NIEWINNOŚCI A TWÓRCZA EKSPIACJA

ARTYSTY

Rozdział 2. WCIELENIA ZJAWY

Panny, żony i kochanki Witkacego

Pożegnanie jesieni – kreacja świata kobiet

Rozdział 3. ŻYCIE PO ŻYCIU

Część IV

JADWIGA WITKIEWICZOWA – ŻONA-PRZYJACIEL

Rozdział 1. FANTAZMATY WSPÓLNEJ EGZYSTENCJI

Rozdział 2. CESARZOWA ZJEDNOCZONEJ WITKACJI – BEZCENNY KLEJNOT

Sadystyczna miłość w listach

Wierna żona – egzystencjalne rozterki i (nie)spełnienia

Rozdział 3. UT PICTURA FEMINA... – PORTRETY NIEZŁOMNEJ

Część V

CZESŁAWA OKNIŃSKA – DESTRUKCYJNA KOCHANKA

Rozdział 1. OSTATNIA DROGA KOCHANKÓW

Rozdział 2. „WITKACOWA” – OSTATNIA INKARNACJA KOBIETY

ZAKOŃCZENIE

BIBLIOGRAFIA

SPIS ILUSTRACJI

INDEKS NAZWISK