Seria
NOWY REGIONALIZM W BADANIACH LITERACKICH prezentuje prace podejmujące nowatorskie interdyscyplinarne badania nad regionalizmem literackim. Jej celem jest ukazanie tradycji literackich badań regionalnych, rozpoznanie sytuacji literatury regionalnej w Polsce i rekonceptualizacja obszaru literaturoznawstwa regionalistycznego w perspektywie nowych orientacji pojawiających się w światowej humanistyce.
Kolejny tom serii literaturoznawczych studiów regionalistycznych przynosi całościowe spojrzenie na obecność idei regionalistycznej w polskiej refleksji o literaturze. Profesorowie Małgorzata Mikołajczak i Zbigniew Chojnowski, znakomici filolodzy i zarazem kulturoznawcy, autorzy wielu znaczących prac z obszaru zagadnień między innymi geopoetyki, geografii literackiej oraz dyskursu tożsamościowego w literaturze, przygotowali rzecz fundamentalną. Antologię wypowiedzi krytycznoliterackich, publicystycznych i naukowych podejmujących w zasadniczy sposób kwestię regionalizmu jako zjawiska literackiego. Zważywszy na aktualność, wszechstronność oraz dynamizm współczesnego dyskursu społecznego o szeroko rozumianej tożsamości kulturowej, w której istotnym czynnikiem jest związek z miejscem, prace literaturoznawcze zmierzające do badania i naukowego porządkowania tego dyskursu są nie do przecenienia.
prof. dr hab. Andrzej Zawada
Spis treści
Małgorzata Mikołajczak
Wstęp: Regionalizm w polskiej refleksji o literaturze (zarys problematyki i historia idei)
WPROWADZENIE DO TEMATU, KWESTIE POJĘCIOWE
REGIONALIZM W BADANIACH LITERACKICH
I. Tradycja badań regionalistycznych
1. Literackie początki
2. Niejasny status badań regionalistycznych
3. Narodziny literaturoznawstwa regionalistycznego. Nurt geograficzno-nacjonalny
II. Rozwój badań regionalistycznych w Polsce
1. Początki polskich badań regionalistycznych
2. Rozprawa Bronisława Chlebowskiego. Kategoria mapy-siatki
3. Regionalizm literacki w ujęciu Stefanii Skwarczyńskiej, ewolucja stanowiska badaczki
4. Obniżenie rangi badań regionalistycznych po wojnie. Ocena Ignacego Fika
5. Literatura regionalna według Erazma Kuźmy
6. Powojenne badania nad literaturą regionalną
7. Propozycja Jacka Kolbuszewskiego. Nowe ścieżki badawcze
IDEA REGIONALISTYCZNA W POLSKIEJ REFLEKSJI O LITERATURZE
I. Wstępna faza rozwojowa
1. Poszukiwanie początków
2. Romantyczne inspiracje
3. Rozwój idei regionalistycznej w pozytywizmie i Młodej Polsce
II. Rozwój regionalizmu literackiego w dwudziestoleciu
1. Specyfika polskiego regionalizmu. Aleksander Patkowski
2. „Dlaczego regionalizm literacki jest dziś tak modny?”
3. Rola literatury w programie regionalizmu polskiego. Stefan Żeromski
4. Zjawiska poprzedzające rozwój idei regionalistycznej w dwudziestoleciu
5. Grupa literacka Czartak
6. Regionalizm śląski
7. Autentyzm Stanisława Czernika
8. Regionalizm wileński
9. Spory o regionalizm literacki w środowisku wileńskim. Krytyka Czesława Miłosza. Stanowisko
Władysława Arcimowicza
III. Powojenne losy idei regionalistycznej
1. Regionalizm instrumentem władzy
2. Lata 1945–1956: wygaszanie regionalizmu
3. Lata 1956–1968/1970: „nowa” formuła idei regionalistycznej
4. Lata 1968/1970–1989: między kulturą regionalną a kulturą ogólnonarodową
5. Lata 1989–2002: renesans idei regionalistycznej
ZASADY WYDANIA I WYBORU
Wybór źródeł
Bronisław Chlebowski
Znaczenie różnic terytorialnych, etnograficznych i związane z nimi odrębności ekonomiczno-społecznych, politycznych i umysłowych stosunków dla naukowego badania dziejów literatury polskiej
Stefan Żeromski
Snobizm i postęp
Aleksander Patkowski
Idee przewodnie regionalizmu
Władysław Orkan
Regionalizm u obcych i u nas
Aleksander Patkowski
Ideologia regionalna Stefana Żeromskiego
Emil Zegadłowicz
Wywodzimy się z ziemi
Aleksander Patkowski
Regionalizm
Tadeusz Łopalewski
Regionalizm a literatura
Czesław Miłosz
Sens regionalizmu
Alfons Szyperski
O regionalizmie
Gustaw Morcinek
Regionalizm śląski
Konstanty Troczyński
Regionalizm w literaturze
Władysław Pniewski
Regionalizm literacki na Kaszubach, dawniej i dziś
Józef Birkenmajer
O regionalizmie „Czartaka” (felieton dyskusyjny)
Alfons Szyperski
Jeszcze o regionalizmie w literaturze
Stanisław Kolbuszewski
Regionalizm jako zjawisko literackie
Stanisław Czernik
Regionalizm w polskiej poezji współczesnej
Ignacy Gojan (Ignacy Fik)
Zasadzki regionalizmu
Władysław Arcimowicz
Zagadnienia regionalizmu w ogóle i regionalizmu wileńskiegow szczególności w literaturze i w badaniach
historyczno-literackich
Bożena Stelmachowska
Regionalizm etnograficzny na tle przykładów z współczesnej twórczości literackiej Polski Zachodniej (przyczynek do teorii regionalizmu)
Stefania Skwarczyńska
Regionalizm a główne kierunki teorii literatury
Ignacy Fik
Dwadzieścia lat literatury polskiej 1918–1938 (fragment)
Stefania Skwarczyńska
Kierunek geograficzny (kierunek naukowy i regionalistyczny)
Władysław Gębik
Regionalizm jako czynnik wspólnoty narodowej
Lech Bądkowski
Nie chodzi o rezerwat – ale o konstruktywną siłę
Gustaw Morcinek
Regionalizm śląski
Zbigniew Kubikowski
W raju fałszywych ambicji
Zdzisław Hierowski
W służbie regionalizmu i przeciw regionalizmowi. Teoria i praktyka
Stanisław Pietraszko
O temacie regionalnym w literaturze
Edward Balcerzan
Regiony słowa. O własną osobowość
Jacek Kajtoch
Pisarze w regionie, region w literaturze
Jan Szczepański
Kultura narodowa i kultura regionów
Roch Sulima
W stronę literatur regionalnych
Erazm Kuźma
Współczesny regionalizm jako rodzaj komunikacji literackiej
Jacek Kolbuszewski
Literackie oblicza regionalizmu
Zbigniew Chojnowski
Punkty wyjścia, punkty dojścia
Nota edytorska
Bibliografia (wybór)
Noty o autorach
Abstract
Abstrakt
Indeks osobowy