Czterysta lat temu, w roku 1623, ukazało się pierwsze zbiorowe wydanie dramatów Williama Szekspira, znane jako First Folio, przygotowane przez jego teatralnych towarzyszy Johna Heminge’a i Henry’ego Condella. We wstępie złożyli oni hołd swojemu przyjacielowi, a zachęcając czytelników do uważnej lektury, wyrazili nadzieję, że nie będzie wśród nich brakowało odbiorców samodzielnych i umiejących poprowadzić innych do pogłębionej lektury. Lepiej i celniej przyszłości dziełom Szekspira wróżyć nie mogli. Historia jego obecności w kulturze światowej to nie tylko ujęcie tych dzieł w kanonie lektur szkolnych i uniwersyteckich, nie tylko różnorodne i ciekawe projekty wydawnicze w różnych językach, a co za tym idzie – bogata bibliografia w krytyce przekładu, to nie tylko bogata historia estetyk i mód w realizacjach teatralnych, filmowych czy w interpretacjach aktorskich. Jest to przede wszystkim długa i bogata historia dialogu z dziełem wielkiego dramaturga, prowadzonego w koniecznym uwikłaniu w „tu i teraz” osób podejmujących próbę takiej rozmowy. Rzeczywiście, czterysta lat po wydaniu First Folio liczba czytelników przekroczyła chyba wszelkie wyobrażenia obu redaktorów. Literatura nie ma raz na zawsze oznaczonego „właściwego” znaczenia. Sensy i istotę jej znaczeń tworzą zawsze od nowa i trochę inaczej odbiorcy. Niektóre dzieła literackie mają żywot dłuższy, inne krótszy, zawsze w zależności od tego, czy kolejne pokolenia czytelników wracają do nich, znajdując tam zwierciadło własnych czasów i doświadczenia, czy też odkładają je na półkę, jako starocie, których wartość ogranicza się do świadczenia o czasach ich powstania. Dramaty Szekspira należą do tych tekstów, do których od czterystu lat powracamy i które wciąż na nowo odkrywamy. Eseje zawarte w niniejszym tomie wpisują się w tradycję różnorodności w recepcji Szekspirowskich dzieł z bardzo wyraźnym współczesnym kontekstem i w przeważającej mierze z polskim osadzeniem tej recepcji. Składamy tym samym hołd i podziękowanie Szekspirowi, a także redaktorom pierwszego wydania jego dramatów.
Marta Gibińska
Wstęp
Magdalena Cieślak 1
Myślenie Hamletem – dotykanie kryzysu Szekspirem Thinking through Hamlet – using Shakespeare to diagnose crises
Jacek Fabiszak
Polskie/słowiańskie przyczynki do teatralnego Szekspira Polish and Slavic elements in Polish stage adaptations
of Shakespeare’s plays
Paweł Dybel
Czego pragnął Hamlet? Uwagi wokół seminarium Jacquesa Lacana Le désir et son interprétation
What Hamlet wanted? Comments on Lacan’s seminar ‘Le desir et son interpretation’
Wanda Świątkowska
Dramaturgie wędrujące na przykładzie Zimowej opowieści
Williama Szekspira
Wandering dramaturgies as illustrated by William Shakespeare’s
The Winter’s Tale
Anna Ratkiewicz
Przemiany Ofelii: od tragedii Szekspirowskiej do powieści i filmu
Transformations of Ophelia: from Shakespearean tragedy to modern
novel and film
Krystyna Kujawińska Courtney
Monodram Testament Shakespeare’a Verna Thiessena jako przykład
fikcyjnej biografii
Vern Thiessen’s Shakespere’s Will as the example of fictional biography
Anna Cetera-Włodarczyk
Racje wyższego rzędu: Henryk IV, część 2, scena IV.3
The crowning argument: Henry IV, part 2, scene IV.3
Anna Kowalcze-Pawlik
„Gdy gwałt nam grozi”: o przemocy w dramacie, o przemocy w teatrze
“When violence assails us”: on violence in drama, on violence in theatre
Ewa Nawrocka
Substancja naszej epoki. 23. Festiwal Szekspirowski w Gdańsku
Substance of our era: The 23rd Gdańsk Shakespeare Festival
Wojciech Jerzy Kieler
Romeo i Julia. Ostatnie godziny
Romeo and Juliet. The last hours
Jan Grzanka
Antykruchość dramatów Szekspira The anti-fragility of Shakespeare’s dramas
Andrzej Wicher
The matter of empire in Shakespeare’s Henry V
Sprawa imperium w Szekspirowskim Henryku V
Agnieszka Romanowska
Żywoty równoległe. Szekspir Agaty Dudy-Gracz w oczach recenzentów Parallel lives. Agata Duda-Gracz’s Shakespeare in theatrical reviews
Olga Mastela
Zimowa Opowieść w przekładach Gustawa Ehrenberga i Leona Ulricha na deskach teatrów krakowskich XIX wieku The Winter’s Tale in Gustaw Ehrenberg’s and LeonUlrich’s translations as staged in 19th-century Kraków theatres
Anna Wołosz-Sosnowska
Próby przedstawienia solilokwium w języku komiksu na przykładzie „Być albo nie być” w Hamlecie Williama Szekspira Representation of the soliloquy in comics as illustrated by William Shakespeare’s “To be or not be”
Marta Gibińska
Konstantego Piotrowskiego pierwszy przekład sonetów Szekspira The first Polish translation of Shakespeare’s sonnets by Konstanty Piotrowski
Indeks