Kompleks nienasycenia. Koncepcje psychiki w prozie Tadeusza Micińskiego i Stanisława Ignacego Witkiewicza / Fryderyk Nguyen

Kompleks nienasycenia to monografia poświęcona psychologicznym refleksjom zawartym w prozie Tadeusza Micińskiego i Stanisława Ignacego Witkiewicza. Do intelektualnych koncepcji obu pisarzy im współcześni podchodzili z dystansem, jednemu zarzucając nadmierną powagę, drugiemu zaś jej brak. Pierwszego nazywano Mitasem – widziano w nim proroka lub mistyfikatora, nowego wieszcza albo podejrzanego maga. Drugi przybrał miano Witkacego – nałożył maskę kpiarza, skandalisty i stał się dla innych tak zwanym wariatem z Krupówek. Choć reprezentowali tak skrajnie odmienne postawy, ich myśli często wędrowały jednak w te same miejsca. Obaj w centrum swoich zainteresowań stawiali człowieka i jego niezdolność do osiągnięcia pełni zadowolenia – czyli nienasycenie. Przekonanie, że poczucie braku jest fundamentalnym wyróżnikiem człowieczeństwa, organizowało świat przedstawiony powieści Tadeusza Micińskiego i Witkacego, było także niezbywalną cechą kreowanych przez nich bohaterów. Książka ukazuje, w jaki sposób psychologiczne koncepcje pisarzy są obecne w ich twórczości, co je do siebie zbliża, co je różni, a przede wszystkim – dlaczego warto je dziś przypomnieć.

Fryderyk Nguyen – literaturoznawca, doktor nauk humanistycznych. Pracuje w Instytucie Filologii Polskiej na Uniwersytecie Wrocławskim. Jest autorem tekstów poświęconych twórczości Tadeusza Micińskiego i Stanisława Ignacego Witkiewicza oraz artykułów na temat współczesnej muzyki popularnej. Jego zainteresowania badawcze obejmują psychologię w literaturze, literackie mity i symbole oraz hauntologię. Prowadzi również działalność muzyczną pod pseudonimem Francis Tuan.

Wstęp

Pragnąć jest rzeczą ludzką

Miciński i Witkacy: paralele

Metody wyjaśniania „Miciństw” i „Witkactw”

Tradycja badań nad powinowactwami twórczości oraz psychologicznymi koncepcjami Micińskiego i Witkacego

Pisarze na tle historii psychologii

Psychologiczne wykształcenie Tadeusza Micińskiego

1. Słuchacz wykładów Wilhelma Wundta

2. W poszukiwaniu życia duchowego

3. Miciński wobec wielkich filozofów epoki

4. Psychoanalityczne intuicje

Witkacy jako psychoanalityk

1. Związki z psychoanalizą

2. „Recepta Stasia”

3. Sen o „mieduwalszczykach”

4. Dopisane (?) sny Bunga

5. Psychoanalityczne sny w Pożegnaniu jesieni

Kompleks nienasycenia

Próba definicji

1. „Ci, którzy wybrali szaleństwo”: psychopatologia bohaterów prozy Micińskiego i Witkacego

2. „Rozpęd do nieskończoności” a „metafizyczne nienasycenie”

3. Kompleks nienasycenia a psychoanaliza

4. Sposoby opisywania kompleksu nienasycenia i jego objawów

5. Definicja

Sublimacje cielesne

1. Umetafizycznienie erotyki

2. „Anioły rozpusty”, czyli animy bohaterów powieści

3. Panseksualizm na wspak

Sublimacje duchowe

1. Religia jako wyraz kompleksu nienasycenia

2. „Zbawcza kora” czy „humbug”?

3. Religijne próby nasycenia

Czy nasycenie jest możliwe?

Bibliografia

Summary

Podziękowania

Indeks osób