Prezentowana monografia dotyczy jakości przestrzeni publicznej centrum miasta ocenianej z zastosowaniem autorskiej syntetycznej metody oceny. W celu jej wypracowania przeanalizowano koncepcje i procesy kształtujące współcześnie rozwój miast, a następnie przetestowano ją na sześciu miastach średnich regionu łódzkiego. Metoda ta umożliwiła diagnozę stanu istniejącego, sformułowanie propozycji poprawy jakości przestrzeni publicznej centrum i utworzenie rankingu miast. Wskazano ośrodki wiodące i cechy, które wpływają na ich wysoką ocenę. Syntetyczna metoda oceny jakości przestrzeni publicznej centrum - jako ważny materiał wspomagający procesy decyzyjne i konsultacje publiczne - jest przydatnym narzędziem dla planistów, władz lokalnych oraz społeczeństwa.
„Istotną wartość tej pracy stanowi autorska metoda oceny jakości przestrzeni publicznej centrum miasta podbudowana własną propozycją delimitacji centrum miasta w oparciu o zasięg kluczowej przestrzeni publicznej, a także wykazanie przydatności tej metody w procedurach badawczych stosowanych w urbanistyce. [...] Walor metody dr Anny Wojnarowskiej polega przede wszystkim na interesującym i nowatorskim skojarzeniu podejść charakterystycznych dla geografii miasta i gospodarki przestrzennej z elementami warsztatu badawczego stosowanego w takich dyscyplinach naukowych, jak architektura i urbanistyka”.
Z recenzji prof. dr. hab. inż. arch. Zbigniewa K. Zuziaka
1. Wprowadzenie 9
1.1. Zakres i cele pracy 12
1.2. Metodologia i struktura pracy 15
1.3. Materiały źródłowe 16
1.4. Problemy pomiaru badanych zjawisk 18
CZĘŚĆ I. KONCEPCJE 25
2. Miasto, centrum miasta, przestrzeń publiczna. Definicje i interpretacje 27
2.1. Miasto 27
2.2. Centrum miasta 34
2.3. Metody delimitacji centrum miasta 43
2.4. Przestrzeń publiczna 47
3. Zrównoważony rozwój, zrównoważony rozwój miejski 61
3.1. Geneza i ewolucja koncepcji zrównoważonego rozwoju 61
3.2. Definicja zrównoważonego rozwoju i powiązane z nim pojęcia 64
3.3. Przegląd wskaźników zrównoważonego rozwoju proponowanych przez organizacje światowe, Unię Europejską oraz instytucje na poziomie narodowym 65
3.4. Środowisko miejskie. Zrównoważony rozwój miejski i jego wskaźniki 69
3.5. Specyfika polskiego podejścia do zrównoważonego rozwoju. Krajowe systemy wskaźników zrównoważonego rozwoju 78
3.6. Zrównoważony rozwój a zagadnienia planistyczne 83
4. Jakość życia 93
4.1. Pojęcia jakości życia i pokrewne 93
4.2. Jakość życia a zrównoważony rozwój 95
4.3. Jakość życia a jakość przestrzeni miejskiej 97
4.4. Propozycje pomiaru jakości życia na świecie i w Polsce 99
5. Atrakcyjność miasta 109
5.1. Atrakcyjność miasta a zrównoważony rozwój i jakość życia 109
5.2. Czynniki lokalizacyjne a atrakcyjność miasta. Jakość miejsca 112
5.3. Problematyka atrakcyjności miasta w dokumentach Unii Europejskiej 119
5.4. Atrakcyjność a konkurencyjność miasta. Marketing miasta 123
5.5. Czynniki atrakcyjności miasta 129
6. Zrównoważona rewitalizacja miejska 139
6.1. Rewitalizacja a zrównoważony rozwój, jakość życia i atrakcyjność miasta 140
6.2. Wskaźniki zrównoważonej rewitalizacji miejskiej 143
6.3. Zrównoważona rewitalizacja miejska w Polsce 148
7. Jakość przestrzeni miejskiej 151
7.1. Jakość przestrzeni a zrównoważony rozwój, jakość życia i atrakcyjność miasta 151
7.2. Ekonomiczna i społeczna wartość jakości przestrzeni. Jakość przestrzeni jako czynnik lokalizacyjny 160
7.3. Percepcja i waloryzacja przestrzeni 166
7.4. Badania jakości przestrzeni – przegląd koncepcji 172
8. Jakość przestrzeni publicznej 191
8.1. Czynniki jakości przestrzeni publicznej 193
8.2. Przestrzeń publiczna centrum miasta 198
8.3. Zasady projektowania przestrzeni publicznej i koncepcje oceny jej jakości 202
9. Zestawienie elementów rzutujących na jakość przestrzeni publicznej 225
CZĘŚĆ II. SYNTETYCZNA METODA OCENY 249
10. Delimitacja obszaru badań 251
10.1. System przestrzeni publicznej, struktura sieciowa przestrzeni publicznej, kluczowa przestrzeń publiczna 251
10.2. Wyznaczenie obszaru badań – centrum miasta na podstawie zasięgu kluczowej przestrzeni publicznej 254
11. Syntetyczna metoda oceny jakości przestrzeni publicznej centrum miasta 259
11.1. Waloryzacja graficzna 262
11.2. Waloryzacja tabelaryczna 272
11.3. Badania sondażowe 279
11.4. Końcowa ocena jakości przestrzeni publicznej centrum – ranking miast 282
CZĘŚĆ III. BADANIA 285
12. Miasta średnie regionu łódzkiego. Charakterystyka analizowanych miast 287
12.1. Miasta średnie – ogólne cechy zbioru, wybór grupy miast do badań 287
12.2. Zarys rozwoju, zasoby dziedzictwa kulturowego i rewitalizacja centrów badanych miast średnich 297
13. Badania jakości przestrzeni publicznej centrum wybranych miast średnich regionu łódzkiego 323
13.1. Delimitacja centrów miast na podstawie zasięgu kluczowej przestrzeni publicznej 323
13.2. Wyniki waloryzacji graficznej 324
13.3. Wyniki waloryzacji tabelarycznej 332
13.4. Wyniki badań sondażowych 341
13.5. Końcowa ocena jakości przestrzeni publicznej centrum – ranking miast 350
14. Jakość przestrzeni publicznej centrów miast średnich regionu łódzkiego – podsumowanie badań 353
14.1. Kluczowa przestrzeń publiczna badanych miast średnich 354
14.2. Analiza wyników delimitacji centrów miast 356
14.3. Analiza rankingu miast 359
14.4. Wnioski i rekomendacje. Nowe oczekiwania wobec przestrzeni publicznej centrum miasta 363
Bibliografia 373
Aneks. Jakość przestrzeni publicznej miast średnich 391
Quality of public space of town center. The example of medium-sized towns of Łódź region (Summary) 395