Edukacyjne prowokacje / Elżbieta Siarkiewicz, Ewa Trębińska-Szumigraj, Daria Zielińska-Pękał

Książka jest adresowana zarówno do studentów, jak i osób prowadzących zajęcia.  Zawiera metodyczne wskazówki prowadzenia zajęć dla studentów z powyższych i pokrewnych kierunków. Prezentuje też sposób organizowania wydarzeń dziejących się w ramach działalności uniwersytetu, a które można zastosować we własnej przyszłej praktyce zawodowej, jak i w konstruowaniu refleksji nad własnym rozumieniem roli doradcy. Co więcej, stanowi przykład połączenia refleksji teoretycznej z opisem działania w praktyce, co może być interesujące z punktu widzenia edukacji akademickiej i może być ciekawym poznawczo przykładem na „spotkanie się” teorii i praktyki.

Książka „Edukacyjne prowokacje. Wykorzystanie etnografii performatywnej w procesie kształcenia doradców” ukazuje trzy projekty/prowokacje, których celem było sceniczne aranżowanie (na zielonogórskim rynku) sytuacji poradniczych znanych z etnograficznych doświadczeń, badań, notatek. Wykorzystano doświadczenia (niewielkie jeszcze) etnografii performatywnej, która umożliwia przywołanie przeszłych doświadczeń (w tym wypadku – poradniczych), po to by je zainscenizować, doświadczyć na nowo oraz poddać refleksji. Zastosowanie tej właśnie strategii pozwoliło „ofiarować” pracownikom naukowym, doradcom i studentom poradnictwa (przyszłym doradcom) okazję do niecodziennego, akademickiego doświadczenia tego co jest realnie doświadczaną poradniczą praktyką. To właśnie prowokowanie poradniczej refleksji, rozumienia poradniczych światów doradców i radzących się, zmiana w stereotypowym i potocznym myśleniu o pomocowych działaniach było podstawowym celem edukacyjnych prowokacji. Prowokacje osadzono nie tylko w sytuacjach poradniczych znanych nam z życia codziennego, w sytuacjach doświadczanych, podzielanych, będących naszym stałym „wyposażeniem”, ale osadzono je w przestrzeniach, w których te poradnicze sytuacje są doświadczane, w których są one inicjowane, w których trwają, bywają finalizowane lub zrywane. Usytuowanie wszystkich trzech projektów w przestrzeni miasta miało między innymi na celu „wyprowadzenie” edukacji akademickiej poza mury uczelni, jako szczególne uzupełnienie klasycznych zajęć prowadzonych w salach ćwiczeniowych, dając w ten sposób wszystkim uczestnikom istotne poradnicze doświadczenie.

Wstęp; 7

Rozdział I

Rozumienie profesjonalizmu a kształcenie doradców; 13

1. Między profesją a zawodem (od uwolnienia do zniewolenia); 14

2. Profesjonalizm nowoczesny; 18

3. Niejednoznaczność oczekiwań; 22

3.1. Niejednoznaczność oczekiwań w obszarze edukacji; 23

3.2. Niejednoznaczność oczekiwań w obszarze pracy zawodowej; 25

3.3. Niejednoznaczność oczekiwań w prowadzonych refleksjach „nad” i „w” praktyce poradniczej; 27

Rozdział II

Drzewo wsparcia – doświadczanie i rozumienie problemów społecznych; 31

1. Gry miejskie; 33

2. Opis projektu Drzewo wsparcia; 35

3. Rekrutacja i wzajemne relacje uczestników gry; 38

4. Edukacja przez rozwiązywanie problemów w grupie; 38

5. Superwizja i podział ról w konstruowaniu projektu; 42

6. Doświadczanie problemów przez zmienność ról; 47

7. Redefinicje i rekonstrukcje – „stawanie się” przez uczestnictwo; 52

Podsumowanie projektu; 56

Konspekty do zajęć dydaktycznych wraz z komentarzem; 57

Rozdział III

Etiudy poradnicze – o weryfikacji metod pracy doradców; 65

1. Dlaczego etiuda?; 66

2. Konstruowanie etiud – pomaganie oferowane; 67

3. Dekonstruowanie Etiud poradniczych – trudności w realizacji projektu; 72

3.1. Poradnictwo w mało przyjaznych miejscach; 72

3.2. Poradnictwo na ulicy, czyli spotkanie dwóch obcych (Innych); 75

3.3. Mało aktywny udział w praktyce poradniczej; 78

4. Rekonstruowanie Etiud poradniczych – pomaganie „sterowane” (?); 80

5. Prospektywna pomoc komunikacyjna; 83

Podsumowanie projektu; 85

Konspekty do zajęć dydaktycznych wraz z komentarzem; 86

Rozdział IV

Stragan dobrych rad – wokół poradniczych ofert; 93

1. Po co metafora?; 95

2. Dlaczego „stragan”? Opis idei; 97

3. Przestrzeń dla poradniczego doświadczenia; 99

4. Stragan dobrych rad jako przestrzeń dla studiowania poradniczej praktyki; 104

5. Możliwe interpretacje; 108

6. Poradnictwo na poczekaniu; 109

7. Osobiste oceny uczestników; 112

8. „Przekonywanie jest bezpłodne”; 113

9. Odpowiedzialność i zaufanie; 114

Podsumowanie projektu; 117

Konspekty do zajęć dydaktycznych wraz z komentarzem; 118

Rozdział V

Konstruowanie poradniczych doświadczeń i umiejętności; 125

1. Uczenie się/rozumienie roli doradcy; 127

2. Poradnicze doświadczenie i refleksja w praktyce; 128

3. Stawanie się doradcą w codzienności; 131

4. Doradca jako refleksyjny badacz; 133

Rozdział VI

Refleksje nad możliwością i efektami zastosowania etnografii i performatywnej w procesie/metodyce kształcenia doradców; 137

1. Refleksyjna praxis; 138

2. Etnografia performatywna jako akademicki konstrukt; 141

3. Moc zaangażowania; 143

4. Moc doświadczenia i doświadczania; 145

Zakończenie; 149

Bibliografia; 151