Europa Zachodnia i Południowa od lat jest jedną ze scen aktywności ekstremizmu dżihadystycznego, zarówno jako obszar przedsięwzięć logistycznych, jak i cel operacji terrorystycznych. Analiza rozwoju tego ruchu na Starym Kontynencie pozwala dostrzec wiele istotnych prawidłowości obrazujących jego ewolucję, sieciowość oraz złożone mechanizmy funkcjonowania. Hiszpania jest w tym kontekście przypadkiem szczególnym, stanowiącym interesujące studium badawcze przeobrażeń komórek terrorystycznych. W niej znajduje wyraz, znamienna dla narracji dżihadyzmu, mitologizacja świetności Al-Ándalus – dużej części podbitego przed wiekami Półwyspu Iberyjskiego. Bliskie sąsiedztwo z obszarem Maghrebu, szczególnie z Marokiem, rzutuje także na skalę i charakter migracji z tego rejonu do Hiszpanii i innych krajów europejskich, co stało się czynnikiem istotnym z perspektywy rozwoju struktur terrorystycznych. Publikacja przedstawia mechanizmy krystalizacji komórek dżihadystycznych w Hiszpanii ich ewolucję oraz przybliża okoliczności i skutki zamachu terrorystycznego w Madrycie 11 marca 2004 r. Autor podejmuje refleksję nad aktualnymi zagrożeniami bezpieczeństwa tego państwa, innych krajów europejskich oraz regionu Maghrebu.
Wprowadzenie 7
Globalny dżihadyzm – przemiany i główne tendencje 7
Terminologia 16
Cel pracy, główne pytania, założenia i metody 25
Struktura ksiązki 35
ROZDZIAŁ I. Mechanizmy krystalizacji radykalnego islamu w Europie 39
Islam w Europie Zachodniej i Południowej – dylematy tożsamości 44
Uwarunkowania i wyznaczniki procesu radykalizacji w kontekście terroryzmu 55
ROZDZIAŁ II. Rozwój radykalnych ugrupowań salafickich w państwach Maghrebu i ich związki z zagrożeniem terrorystycznym w Hiszpanii 73
Nurty radykalnego salafizmu w Maroku 76
Algieria – matecznik maghrebskiego terroryzmu 93
Dżihadyzm w Tunezji i Libii 106
Operacje dżihadystów w Mauretanii 113
ROZDZIAŁ III. Imigranci muzułmańscy w Hiszpanii – wyzwania kulturowe i społeczno-ekonomiczne 123
Mitologizacja Al-Ándalus 126
Oblicza islamu we współczesnej Hiszpanii 138
ROZDZIAŁ IV. Trajektorie rozwoju struktur dżihadyzmu w Hiszpanii do 2004 r. 175
Obecność muzułmańskich ugrupowań terrorystycznych w Hiszpanii przed 1990 r. 177
Sieć algierska: geneza, rozwój i główni aktorzy 183
Sieć syryjska: geneza, rozwój i główni aktorzy 190
Inne powiązania islamistów 206
Wpływ zamachu z 11 września 2001 r. na radykalny salafizm w Hiszpanii 209
Mechanizmy funkcjonowania komórek dżihadystów 212
ROZDZIAŁ V. Przemiany aktywności terroryzmu dżihadystycznego w Hiszpanii w latach 2004–2012 223
Uwarunkowania i okoliczności zamachu 11 marca 2004 r. w Madrycie 225
Kierunki aktywności dżihadystów na terenie Hiszpanii po 2004 r. 254
ROZDZIAŁ VI. Główne kierunki i strategie hiszpańskiej polityki w zakresie zwalczania dżihadyzmu 273
Zarys międzynarodowych strategii antyterrorystycznych po 11 września 2001 r. 276
Zaangażowanie polityczne i militarne Hiszpanii w globalnej wojnie z terroryzmem: udział w operacjach w Afganistanie oraz Iraku 294
Instrumenty walki z radykalizmem salafickim w Hiszpanii w okresie rządów PP i PSOE 302
Zakończenie 319
Summary 327
Resumen 330
Bibliografia 333
Spis tabel, wykresów i map 353
Indeks osobowy 355