Książka dotyczy zakodowanych w elektronicznych kontekstach lektur matryc ideologicznych, czyli sposobów wartościowania i map znaczeń, wpisanych w wywiedzione z literackich pierwowzorów teksty wtórnych nadawców, które są upowszechniane w ramach przemysłu kulturowego i show-biznesu. Nierzadko zastępują lekturę, maskując system produkcji i dystrybucji materialnych dóbr w celu jego podtrzymania. Przy niedostatku edukacji medialnej sterują rozwojem jednostek i społeczeństwa. Autorka uważa, że australijskie wzorce budowania i scalania państwa, narodu i społeczeństwa przy pomocy kształcenia kulturowo-językowego i kulturowo-literackiego mogą stać się inspiracją w postkomunistycznym społeczeństwie, w którym zniszczono zaufanie do państwowych instytucji i narodowej tradycji, a społeczne więzi są osłabione. Doświadczenia australijskie okazują się godne zauważenia ze względu na socjotechniczna politykę edukacyjną, która pozwoliła na eliminowanie pozostałości kolonialnego myślenia. Władze przywiązują ogromną wagę do nauczania języka angielskiego, ponieważ jednoczy młode i wielokulturowe społeczeństwo. Rozwiązania dydaktyczne nastawione są na ramowanie, framowanie i wytwarzanie służących jednostkom i społeczeństwu kognitywnych amalgamatów. Australijska polityka edukacyjna ma przy tym wiele wspólnego z polską, wdrażaną w czasach Komisji Edukacji Narodowej i XX-leciu międzywojennym w przekonaniu, że edukacja spełnia kluczowe zadania społeczne i państwowotwórcze. Australijski model nauczania języka ojczystego może więc dziś w wielu aspektach inspirować edukacyjną praktykę w zakresie dydaktyki języka polskiego, powiązaną z odnoszeniem się do fundamentalnych treści zbiorowego doświadczenia.
Autorka posiada ogromną wiedzę na temat współczesnego systemu nauczania języka ojczystego w Polsce i Australii (...). Zwraca uwagę jej niezwykle sprawny warsztat metodologiczny o charakterze interdyscyplinarnym i głęboka świadomość wielu procesów kulturowych, również tych, które nie zostały jeszcze objęte refleksją badawczą przez specjalistów z różnych dyscyplin. (z recenzji prof. dr hab. Sławomira Jacka Żurka)
Monografia autorstwa Dr Anny Ślósarz stanowi jedną z pierwszych w dziejach polskiej dydaktyki literatury prób porównawczego ujęcia modeli kształcenia literackiego funkcjonujących w Polsce i za granicą, a w każdym razie jest to próba najszerzej zakrojona, najbardziej systematycznie realizowana (...). Walory merytoryczne tej monografii, jej odkrywczość i niekonwencjonalność, a także duża przydatność praktyczna sprawiają, że z najwyższą przyjemnością rekomenduję ją druku, żywiąc przeświadczenie, że przyszła publikacja wejdzie do ścisłego kanonu lektur studentów polonistyki i nauczycieli polonistów. (z recenzji prof. dr hab. Leszka Jazownika)
Anna Ślósarz, adiunkt w w Katedrze Mediów i Badań Kulturowych i Katedrze Dydaktyki Literatury i Języka Polskiego Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie, członek Zarządu Polskiego Towarzystwa Edukacji Medialnej. Specjalizuje się w edukacji medialnej, zwłaszcza badaniu polskich i zagranicznych witryn oświatowych. Od 2009 r. aktualizuje prywatną witrynę edukacyjną „Tekst wobec mass mediów”. Prowadzi kursy nauczania na odległość, dotyczące funkcji nowych mediów w nauczaniu, technologii informacyjno-komunikacyjnych w pracy humanistów, kulturowej roli filmowych adaptacji, podstaw komunikacji społecznej, teorii: mediów oraz kultury. Autorka książek: Lektury a kino komercyjne. Aksjologiczny wymiar edukacji filmowej (2002), Media w służbie polonisty (2008).
Podziękowania
Wstęp
Dlaczego Australia? Dlaczego Polska?
Australia: młoda ojczyzna, obywatelskie społeczeństwo
I. Materiały, założenia, metody
Mitologia i ideologia
Konteksty interpretacji w XXI wieku
Tekst jako ekspresja ideologicznych interesów grupy społecznej
Wychowanie narodowe, państwowe, obywatelskie – przez tekst
II. Odczytywanie kanonu lekturowego w Polsce i Australii
Koncepcje czytania
Czytanie: elementarna sprawność i syntopiczna umiejętność
Od technicznej sprawności do identyfikowania ideologii
Czytanie jako poznawanie tradycji
Modele kształcenia kulturowo-literackiego
Polska: lektury w postkomunistycznym kontekście
Rosja: państwo przed ojczyzną
Programy nauczania i podstawy programowe w Polsce
Australia: pamięć brytyjskiej i własnej przeszłości
Wielka Brytania: imperialne tradycje
Wielokulturowy zestaw lektur w stanie Victoria w 2010 r.
Modernizm w Polsce i postmodernizm w Australii
Stosunek do przedstawicieli innych kultur
Filozofia dialogu w pedagogice
Postkomunistyczna Polska: wartości narodowe i uniwersalne
Paradygmat historii literatury
Uwarunkowania i konsekwencje braku współczesnej literatury
Jednoojczyźniana Polska: obraz innych kultur
Postkolonialne lektury: Defoe, Sienkiewicz, Szklarski
Defoe: brytyjski imperializm
Sienkiewicz: kolonialne klisze
Szklarski: zimnowojenna krytyka Zachodu
Polonistyczne koncepcje dydaktycznego dialogu a empiria
Brak współczesnego bohatera i interesowny patriotyzm
Transmisyjny model edukacji w II i III RP
Postkolonialna Australia: kulturowa różnorodność edukacji
Paradygmat współczesności
Australia jako państwo imigranckie: zapobieganie konfliktom
Australijskie lektury wobec innych kultur
Modułowość: współczesne ujęcia i indywidualizacja
Ciągłość przekazu dominującej kultury
III. Ideologiczne matryce multimedialnych kontekstów
Retoryka mediów a lekcje języka ojczystego
Okładki książek: ideologizacja wizualnego przekazu
Okładki australijskich lektur: retoryka w służbie ideologii
Kolorowa fotografia: wizualna retoryka mediów
Fotografia monochromatyczna: opozycje pojęć
Reprodukcje obrazów: odwzorowanie wiktoriańskiej epoki
Malarstwo pierwotnych Australijczyków: blisko platońskiej
abstrakcji
Rysunek: uniwersalność i wolność od medialnych stereotypów
Typografia: wizualizacja znaczeń pisanego tekstu
Okładki polskich lektur: dystans wobec nowych mediów
Wnioski
Kino jako narzędzie zdobywania kulturowej hegemonii
Praktyki kina jako narzędzia ideologiczne
Od badania wierności po Industry-Centric Adaptation Model
Adaptacje filmowe siłą napędową polskiej kinematografii
Najbardziej opłacalne filmy: adaptacje szkolnych lektur
Strategia apologety wobec filmowych adaptacji
Praca z filmem w nauczaniu języka polskiego
Podstawa programowa 2009 – kształcenie filmowe
Struktura filmowych adaptacji lektur z Podstawy
programowej z komentarzami
Wymienieni w Podstawie programowej polscy reżyserzy
wobec adaptacji
Ograniczenia współczesnych polskich adaptacji
Brak współczesnych odniesień w polskich adaptacjach
Oczekiwania uczniów
Zróżnicowane materiały pomocnicze
Filmowe adaptacje lektur w szkole australijskiej
Filmowa mitologizacja Australii
Mówienie, słuchanie, czytanie, pisanie, oglądanie, prezentacja
Struktura gatunkowa tekstów
Adaptacje: pomoc w opanowaniu kodów współczesnej kultury
Różnice medialnych zasobów a dokumenty recepcji
Godne naśladowania praktyki
Przykłady ideologicznych funkcji tekstów filmowych
Ideologia aparatu filmowego: Radiance
Konsekwencje użycia języka mówionego: Potop
Retoryczne funkcje muzyki: Potop i Persepolis
Konsekwencje wyboru aktora: Pan Tadeusz i The Castle
Utowarowienie lektury przez trzeciego nadawcę: Doktor Judym
Zbrodnia katyńska według aliantów: Enigma
Wnioski
Portale edukacyjne: decentralizacja w Polsce, kontrola w Australii
Funkcje portali edukacyjnych
Polska: nieskuteczność centralizacji
Australia: strategiczne portale stanowe
Prywatne strony edukacyjne a portale społecznościowe
Portale komercyjne – instrumentalizacja edukacji
Polska: skutki rozproszenia edukacyjnych kompetencji
Portale polskie a australijskie
Ideologiczne efekty telewizji
Polska: fakultatywność i brak precyzji
Australia: kulturotwórcza tradycja telewizji
Popularne piosenki – a pokoleniowe i społeczne bariery
Monosensoryczne strategie odbioru
Wyzwalanie znaczeń przez kody współczesnej muzyki
Wierszowane streszczenia: obywatel skolonizowany
Konteksty muzyczne a ideologiczne zawłaszczenia
IV. Projekt: multimedialny moduł tematyczny
Torowanie, framowanie, kognitywne amalgamaty
Polonistyczna tradycja: konteksty i nawiązania
Tematyczne moduły w podręcznikach i dydaktycznych materiałach
Propozycje multimedialnych modułów tematycznych
V. Studium przypadku: Quo vadis? a medialne konteksty
Quo vadis? w kanonie polskich lektur szkolnych
Koncepcja eksperymentu
Zadania, hipotezy, tematy lekcji
Sceny męczeństwa chrześcijan w trzech filmowych odsłonach
Opozycyjne wobec massmedialnych kodów plakaty
List uwięzionej chrześcijanki – Asii Bibi
Fotografia po zamachu z 25 grudnia…
Jezus niewierzących? Poznajemy liryk ks. Jana Twardowskiego
Henryka Siemiradzkiego Pochodnie Nerona
Spotkanie z misjonarzem z Ugandy
Prześladowanie, przebaczanie – o upodobnieniach
Jestem chrześcijaninem, Neronem – rzeźbiarze i posągi
Efekty eksperymentu w zadaniach klasowych
Analiza ilościowa uzyskanych ocen
Grupa kontrolna: konformistyczna rozprawka
Historyczny model lektury a kultura popularna
Konformistyczne sądy i mit bezpiecznego świata
Opinie krytyczne o Quo vadis?: anachroniczny model lektury
Okrucieństwo jako element marketingowy
Uczniowie zdolni i z trudnościami: rozczarowania i uniki
Uczniowska pretensja do wydawcy
Matryce ideologiczne z internetowych wzorów wypracowań
Grupa eksperymentalna: formułowanie własnego sądu
Sposób argumentowania: ograniczenie szablonów
Język i styl: niestereotypowe sądy w sztywnej formie
Opinie krytyczne o Quo vadis?: powieść zbyt trudna
Uczniowie zdolni i z trudnościami: wyrażanie swojego zdania
Temat pierwszy: operowanie kulturowym kontekstem
Sposób argumentowania: nawiązania do współczesności
Język i styl rozprawek: zaciekła walka dyskursów
Okrucieństwo a współczucie dla ofiar
Trudności: nieznajomość kulturowego kontekstu
Opinie uczestników eksperymentu – ankieta
Grupa kontrolna
Najciekawszy problem w powieści
Czego dowiedziałeś się na lekcjach?
Lekcja dostarczająca przeżyć
Lekcja, która najmniej się podobała
Substytuty „Quo vadis?”
Czytanie lektury?
Propozycje zmian w nauczaniu?
Między kulturą popularną a wspólnym czytaniem
Grupa eksperymentalna
Najciekawsza lekcja
Porządkująca rola logosfery w infosferze
Lekcja najbardziej przeżyta
Lekcje, które nie podobały się
Z czym na egzamin?
Najważniejsze konteksty lektury
Propozycje zmian
Problemy z czytaniem… streszczeń
Obowiązkowe czytanie Quo vadis?
Wniosek: konteksty przeciwko ideologicznym matrycom
Zakończenie: nauczanie ojczystego języka w XXI wieku
Australia: patriotyzm i kształcenie ponadkulturowych sprawności
Polska: kultywowanie wspólnoty pamięci?
Australijskie inspiracje w dziedzinie nauczania języka ojczystego
Słowniczek pojęć ponowoczesnej dydaktyki polonistycznej
Bibliografia
Spis ilustracji
Indeks nazwisk
Zaloguj się
0,00zł
Dodano do koszyka