Mój dom nad Odrą. Pamiętniki osadników Ziem Zachodnich po 1945 roku / Beata Halicka

Kim byli osadnicy Ziem Zachodnich? Skąd przybyli i czy opuścili swoje rodzinne strony dobrowolnie? Co zastali w pierwszych powojennych latach na „Polskim Dzikim Zachodzie” i kiedy zaczęli nazywać to miejsce nowym domem? Niniejsza antologia zawiera wybór wspomnień naocznych świadków tamtych dni, które wysłane zostały na konkurs na najlepsze pamiętniki osadników ogłoszony przez Instytut Zachodni w Poznaniu w 1956 roku. Większość z nich nie została wówczas dopuszczona przez cenzurę do druku z powodu ich krytycznego tonu i otwartości z jaką zostały napisane. Unikalny charakter zamieszczonych tu tekstów daje wgląd w życie codzienne ówczesnych osadników z perspektywy nauczyciela, burmistrza, urzędniczki, rolnika, gospodyni domowej i innych. Po często traumatycznych przeżyciach wojennych i przymusowej migracji ludzie ci zostali skonfrontowani z niemieckim dziedzictwem kulturowym, zmuszeni byli zadomowić się i oswoić obcy im krajobraz. Ich fascynujące opowieści ubarwiają liczne fotografie, a obszerne wprowadzenie kreśli tło historyczne, okoliczności powstania pamiętników oraz kwestie kultury i polityki pamięci.

Beata Halicka jest profesorem na Wydziale Historii Uniwersytetu im A. Mickiewicza w Poznaniu. W latach 2012-2018 pracowała w Polsko-Niemieckim Instytucie Badawczym przy Collegium Polonicumw Słubicach, będącym wspólną jednostką badawczą UAM w Poznaniu i Europejskiego Uniwersytetu Viadrina Frankfurcie nad Odrą. Z tym ostatnim uniwersytetem związana była od 2006 roku. Ponadto w charakterze profesora gościnnego wykładała na uniwersytetach w Calgary (Kanada) w 2014 i w El Paso (USA) w 2016.

Beata Halicka jest autorką sześciu monografii (każda wydana po polsku i po niemiecku), licznych artykułów oraz redaktorką prac zbiorowych. Za książkę "Polski Dziki Zachód” otrzymała Nagrodę Identitas 2016 w kategorii najlepsza książka historyczna roku. Angielskojęzyczne wydanie tej monografii ukazało się w renomowanym wydawnictwie Routledge w 2020 roku.

WSTĘP
Beata Halicka

PAMIĘTNIKI

1. PARTYZANT Z PRZYPADKU
Ignacy Mendak
2. O TYM, JAK MARTWY JÓZIO WRÓCIŁ DO DOMU
Izabela Grdeń
3. W ROLI SOŁTYSA NA ŚWIĘTEJ KATARZYNIE
Jan Krukowski
4. KAŻDY CHCIAŁ DLA SIEBIE JAK NAJWIĘCEJ ZIEMI
Józef Majewski
5. WYZWOLENI PRZEMOCĄ
Janina Jagodzińska
6. BURMISTRZ DARŁOWA
Stanisław Dulewicz
7. „CZUŁAM SIĘ URZĘDNICZKĄ ZIEM ODZYSKANYCH”
Irena Szydłowska
8. RADOŚCI I TROSKI SZKOLNEGO INSPEKTORA
Wiesław Sauter

Od wydawcy
Spis ilustracji
Indeks miejscowośc