W ręce Czytelnika oddajemy wzruszającą opowieść o ludzkiej miłości, narodzinach, życiu i umieraniu. Bohaterką główną jest María Amparo Muñoz y de Borbón (1834-1864), córka królowej hiszpańskiej Marii Krystyny i jej męża, sierżanta gwardii, Agustína Fernanda Muñoza. Była ona żoną Władysława Czartoryskiego, założyciela Muzeum i Biblioteki książąt Czartoryskich w Krakowie. Została matką Augusta Czartoryskiego, jak dotąd jedynego polsko-hiszpańskiego błogosławionego. Przez wzgląd na morganatyczne małżeństwo rodziców urodziła się i wychowała w tajemnicy przed światem. Żyła w epoce romantyzmu. Jako panienka miała więc romantyczne pragnienia i tęsknoty. Za mąż wyszła z miłości. Jej miłość do męża była autentyczna, gorąca, wierna a zarazem naznaczona bólem, z przyczyn niezależnych od obojga małżonków, którzy do końca darzyli się wielkim uczuciem i wzajemnym szacunkiem. Jednak nie potrafiła się wczuć ani zrozumieć poświęcenia męża i jego rodziny sprawie zabiegów na rzecz przywrócenia Polsce niepodległości. Lubiła zabawy, kosztowne stroje, muzykę, luksusy, miała poczucie humoru, a mimo to była nieszczęśliwa: niespełniona jako żona, matka i synowa. Na „spełnienie” zabrakło zdrowia, okoliczności zewnętrznych, a nade wszystko czasu. Zgasła w tragicznych okolicznościach, w kwiecie wieku na nieuleczalną wówczas gruźlicę. Jej krótkie życie można przyrównać do róży, która urzeka swym pięknem i zapachem a jednocześnie ma kolce, znamionujące cierpienie.
Barbara Obtułowicz – dr. hab. prof. Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, historyk, hispanista. Wielokrotna stypendystka Ministerstwa Spraw Zagranicznych Królestwa Hiszpanii. Prowadzi prace badawcze w zakresie XVIII i XIX – wiecznej historii Hiszpanii i Latynoameryki. Dotyczą one zarówno zagadnień polityczno-dyplomatycznych, jak również społecznych i kulturalnych, związanych z teatrem hiszpańskim oraz kobietą hiszpańską doby romantyzmu, a przede wszystkim z dziedziną biografistyki. W ostatnich latach poszerzyła obszar zainteresowań badawczych o rodzinę Czartoryskich. Publikacje Barbary Obtułowicz opierają się na dokumentacji rękopiśmiennej z archiwów Hiszpanii, Francji, Watykanu, Ameryki Łacińskiej i Polski. Współpracuje z ośrodkami naukowymi w Hiszpanii (Madryt, Barcelona, Alicante, Valladolid), Argentynie (Buenos Aires)i w Polsce. Autorka wielu recenzji,ponad 70 artykułów w czasopismach krajowych i zagranicznych oraz trzech monografii: Książę Pokoju księciem wojny. Polityka Manuela Godoya wobec Francji w latach 1792-1808, Kraków 1999; Kobieta hiszpańska w dobie kształtowania się społeczeństwa liberalnego, Kraków 2004; Luis José Sartorius, hrabia de San Luis. “Polak”, który nie był Polakiem, Kraków 2012.
WSTĘP ............................................................... 7
ROZDZIAŁ I. RODZICE ....................................... 13
ROZDZIAŁ II. PANNA MUÑOZ Y DE BORBÓN............. 25
Skrywane potomstwo ......................................... 27
Negatywne konsekwencje morganatycznego
małżeństwa Marii Krystyny ................................... 32
Czy twoja „czarnula” zobaczy Cię wkrótce?–
dzieciństwo z dala od matki ................................. 39
Aby nasze dzieci otrzymały dobrą edukację ............ 42
Abyś był ze mnie zadowolony, postaram się być rozważna
–wychowanie religijne i moralne ............................ 45
Kształcenie intelektualne ..................................... 49
Z ogromną przyjemnością uczę się gry na fortepianie
– kształcenie artystyczne ...................................... 52
Życie towarzyskie i kulturalne ............................... 55
Aby moje dzieci nabrały mocnego zdrowia................ 65
Rozkład dnia ...................................................... 69
Stosunki w rodzinie ............................................... 74
Złodziejka – geneza rewolucji lipcowej 1854 r. .......... 79
Śmierć Krystynie, śmierć Złodziejce! – wybuch rewolucji 84
Ucieczka z przygodami .......................................... 89
Ucieczka księstwa de Riánsares .............................. 96
ROZDZIAŁ III. KSIĘŻNA CZARTORYSKA .................. 103
Miłość od pierwszego wejrzenia ............................. 105
Amparo, dyplomacja i sprawa polska ...................... 114
Poznawanie nowej ojczyzny ................................... 128
Żona i matka ...................................................... 146
Pod wpływem polskiego pomieszały mi się
w głowie wszystkie języki ....................................... 180
Amparetkaw najbliższej polskiej rodzinie Czartoryskich 189
Amparitaw rodzinach Muñozów i Burbonów .............. 208
Czy to źle być wesołą? ......................................... 218
Życie kulturalne i towarzyskie oraz
działalność artystyczna .......................................... 223
Jestem w stanie, który prowadzi mnie do czarnej rozpaczy
– zaostrzenie choroby ............................................ 234
Wyścig z czasem .................................................. 240
Zabierz mnie do Hiszpanii..., jeżeli nie pojadę do Madrytu,
wkrótce umrę ....................................................... 246
Ostatnia podróż do… Polski .................................... 253
ZAKOŃCZENIE ....................................................... 257
WYKAZ SKRÓTÓW ................................................. 267
BIBILOGRAFIA ...................................................... 269
RESUMEN ............................................................. 275
SPIS ILUSTRACJI .................................................. 281
INDEKS OSÓB ....................................................... 287