W powszechnej świadomości na Zachodzie Japończycy – z racji Hiroshimy – uchodzą za ofiary II wojny światowej. Przerażające skutki zrzucenia bomby atomowej przesłoniły to, co w Azji Południowo-Wschodniej działo się wcześniej, dlatego zbrodnie japońskiej armii podczas inwazji w latach 1937-1945 nie były dotąd obiektem pogłębionych i całościowych badań.
Jean-Louis Margolin opisuje nie tyle same działania wojenne, stanowią one raczej tło opisu ile codzienne praktyki Cesarskiej Armii Japońskiej, jej stosunek do ludności cywilnej i jeńców wojennych: Azjatów, Europejczyków i Amerykanów oraz charakter represji, jakie spadły na podbite narody. Rekonstruuje genezę i przedstawia mechanizm wydarzeń, które trwały osiem lat i dotknęły 400 milionów ludzi. Zastanawia się, jak możliwe były masowe mordy jeńców wojennych (przede wszystkim w Nankinie), powstanie sieci obozów przymusowej pracy w nieludzkich warunkach, potworne gwałty i wymuszanie prostytucji, okrutne eksperymenty medyczne? Opisuje tradycje i mentalność japońskich wojskowych, pokazuje, skąd wzięli się kamikaze i jak budowano most na rzece Kwai.
Wyjaśnienia szuka w pozycji i znaczeniu cesarskiej armii, opanowanej przez skrajny nacjonalizm, która następnie podporządkowała sobie całe państwo i zdołała narzucić mu własną wizję dziejowej misji Japonii.
W okresie dominacji Japończyków tkwi źródło wielu konfliktów nękających do dziś kraje regionu. Dla zrozumienia istoty tych konfliktów, ale też dla pełnego zrozumienia istoty totalitaryzmu i zbrodni wojennych, refleksja nad wojną w Azji i na Pacyfiku ma ogromne znaczenie.
Jean-Louis Margolin wykłada historię na Université de Provence i jest wicedyrektorem Instytutu Badań nad Azją Południowo-Wschodnią (Instytut pour la Recherche sur le Sud-Est Asiatique – IRSEA – CNRS). Jest uznanym specjalistą w dziedzinie historii dwudziestowiecznej Azji i autorem licznych książek z tej dziedziny. Jest też współautorem znanej polskiemu czytelnikowi głośnej pracy "Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania".
Przedmowa
Wstęp
Wielka i straszna wojna
Niedostatek pamięci, nadmiar pamięci
Na wojnie z ludnością cywilną
Wojna i przemoc: nowa odsłona
Zasadnicza kwestia japońskiej historiografii
Wystarczające źródła?
Okrucieństwa z perspektywy ówczesnej i współczesnej
ROZDZIAŁ 1. Brewiarz nienawiści
Tradycja przemocy?
Czasy współczesne: narastająca przemoc
Meiji, państwo wojny?
Uzbrajanie ducha
Fabryka żołnierzyków
Kościoły na pomoc mieczowi
Przypadek Inoue albo dwuznaczności ekstremizmu
Twierdza wojskowa, donżon japonizmu
Armia szkołą zbrodni?
Bodźce psychologiczne i socjologiczne
ROZDZIAŁ 2. Zbrodnia przeciwko pokojowi
Okcydentalizm i panazjatyzm
Dziecięce lata imperializmu
1914–1918: wojna – droga do potęgi
Tak dla hegemonizmu, różnice zdań na temat metod
Długa droga ku katastrofie
Między Moskwą a Waszyngtonem
Wojna jako sposób na wojnę
ROZDZIAŁ 3. Cesarski faszyzm?
Armia, Cesarz, ugoda
Wykorzenianie demokracji
Wojskowa dyktatura?
Siła konsensu
Cesarska świetność, koniec historii?
Japońska droga do faszyzmu
Utrzymanie swoistego pluralizmu
Policja myśli i jej sukcesy
Wpływowi faszyści pożarci przez system
Propaganda wewnętrzna: między tradycjonalizmem a faszyzmem
Propaganda dla zagranicy: wyzwolenie Azji
Ponowne zdefiniowanie pojęcia faszyzmu
Nadludzki wysiłek
Mobilizacja polityczna
Mobilizacja gospodarcza: na rozdrożu (1932–1937)
Mobilizacja gospodarcza: sukcesy i ograniczenia gospodarki wojennej
(1938–1945)
Kolonie podczas wojny: dwuznaczna integracja
ROZDZIAŁ 4. Przemoc okresu wojny
Wojna totalna
Zwyciężyć albo zginąć
Poświęcenie i jego granice
Piekło na ziemi
Zasada kamikaze
Bezlitosne wojny
Strach i demonizacja przeciwnika
Rasizm i przemoc
ROZDZIAŁ 5. Nankin – paroksyzm czy próba generalna?
Zwiastuny tragedii.
Atak na stolicę
Międzynarodowy Komitet i Strefa Bezpieczeństwa
Masakry jeńców wojennych
Od kapitulacji do eksterminacji
Masakra na rozkaz
Wątpliwości przy obliczeniach
Zastraszanie ludności cywilnej
Zaskoczenie i groza
W poszukiwaniu młodych mężczyzn
Polowanie na kobiety
Szkody uboczne
Kradzieże i podpalenia
Kontrowersje związane z liczbami
Nierówno traktowani cywile
Zmienić skalę?
Znaczenie Nankinu
Ani złamanie dyscypliny, ani ludobójcza rzeź
Strategia i plądrowanie
Proces: ustalanie odpowiedzialności
ROZDZIAŁ 6. Długa smuga krwi
Licencja na zabijanie
Wielkie cmentarzyska Chin
Od oczyszczenia Singapuru po splądrowanie Manili
Przymusowa wędrówka ludów
Represje bez granic
Na wojnie przeciw cywilom
Konflikty etniczne – puszka Pandory
Kempeitai i system penitencjarny
Zdemoralizowani lekarze
Japończycy jako ofiary
ROZDZIAŁ 7. Męczeństwo jeńców wojennych
Przemoc i kłamstwa
Niebezpieczeństwa kapitulacji
Marsze śmierci
Życie w obozach
Głód i kradzieże
Świat brutalności
Piekło transportu
Żołnierze-niewolnicy
ROZDZIAŁ 8. Internowani cywile – biada pokonanym
Sporadyczne rzezie
Różnorodność sytuacji
Karny archipelag
Zachowanie strażników
Nierówne szanse na przeżycie
Los Żydów: szczególny przypadek?
ROZDZIAŁ 9. Wielka Wschodnioazjatycka Strefa Wspólnego Dobrobytu –skrajny wyzysk i neoniewolnictwo
Nowy międzynarodowy podział pracy?
Różne formy grabieży i przywłaszczeń
Niewolnicze armie
Praca przymusowa w Japonii
Od destabilizacji gospodarczej do całkowitego upadku
Prostytucja dla wojska – pocieszycielki
ROZDZIAŁ 10. Zniewolenie na co dzień
Samowola okupanta
Przeprogramowywanie społeczeństwa
Porządek i zbrodnia
Zatruwanie kontynentalnych Chin
ROZDZIAŁ 11. Meandry japońskiej pamięci
Załamanie się militaryzmu
Proces
Czystka połowiczna i szybko poniechana
Szczera skrucha?
Muzea i miejsca pamięci
Rozgrywka przy pomocy szkolnych podręczników
ROZDZIAŁ 12. Partnerzy, przeciwnicy, ofiary: sprzeczności pamięci.
Koreańczycy: ofiary, ale w jakim stopniu?
Chiny: między cierpieniem a heroizacją
Tajwan: dwie pamięci
Azja Południowo-Wschodnia: pokusa milczenia
Filipiny
Indonezja
Malezja i Singapur
Świat anglosaski i Holandia: od nienawiści do zapomnienia?
Zakończenie
Mapy
Kalendarium
Słownik terminów japońskich
Bibliografia
Indeks osobowy
Indeks nazw geograficznych
Zaloguj się
0,00zł
Dodano do koszyka