Aby o nich nie zapomniano. Wspomnienia / Jan Radożycki

Jan Radożycki (1911-2003), filolog klasyczny, tłumacz dzieł starożytnych (m.in. Józefa Flawiusza) i współczesnych, uhonorowany nagrodami Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich oraz Polskiego PEN Clubu.
W niniejszych wspomnieniach opowiada o swoim życiu, które w dużej części przypadło na jeden z najbardziej tragicznych okresów w historii Polski. Swój udział w Kampanii Wrześniowej 1939 r. opłacił utratą oka, a uczestnictwo w ruchu oporu skazało go na wieloletnią tułaczkę i nieustającą ucieczkę przed gestapo. Po wojnie, podobnie jak wielu polskich patriotów, nie zaprzestał działalności konspiracyjnej i w efekcie dostał się w ręce UB. Niezwykły hart ducha i dar pokonywania trudności, a także Boża opieka pozwoliły mu przetrwać najbardziej dramatyczne i ciężkie chwile.
Po sześciu latach wojennej tułaczki i dziewięciu więziennej udręki potrafił powrócić do pracy filologicznej, tak że pod koniec życia mógł poszczycić się sporym dorobkiem naukowo-literackim. Dzieje autora stanowią doskonały przykład, jak wielką rolę w życiu człowieka może odegrać siła charakteru oraz optymistyczne i pełne wiary usposobienie.
Opowieść o własnych losach stała się dla autora okazją, aby zapoznać Czytelnika z wybitnymi uczestnikami polskiej walki o niepodległość. Niektórzy oddali życie w bezpośrednich zmaganiach z okupantami, inni pomarli w więzieniach, a części udało się przetrwać. O wielu się już dzisiaj nie pamięta, a byli to ludzie, którzy często wykazywali się nadzwyczajnym bohaterstwem.

Przedmowa 3
Czas dzieciństwa i młodości 6
Moja rodzinna miejscowość Bukowsko 6
Wielonarodowościowe Bukowsko: Polacy, Żydzi i Łemkowie 14
Moje dzieciństwo w Bukowsku 19
Szkolne lata w Bukowsku 33
Mój wuj ksiądz profesor Jan Stawarczyk 37
W gimnazjum w Dębowcu 40
Ekskluzywne gimnazjum w Chyrowie 45
Studia uniwersyteckie w Warszawie 57
Studenckie życie 57
Profesor Tadeusz Zieliński 61
Profesor Adam Krokiewicz 63
Profesor Gustaw Przychocki 66
W gronie uczniów i przyjaciół wuja 71
Społeczno-polityczne życie studenckie 78
Warszawskie życie kulturalne 81
Pod okiem generała Franciszka Kleeberga 83
Rekrut „z cenzusem” 83
Generał Kleeberg 87
Egzamin końcowy i manewry 90
Na pierwszej posadzie w gimnazjum w Łodzi 98
Przedwojenna Lodź 98
Pierwsze kroki w szkole 101
Dyrektor Pachucka 102
Moi koledzy 106
Początkujący nauczyciel 107
Działalność w Sodalicji 113
Przesadny „kult” Piłsudskiego 114
Krok po kroku ku wojnie 116
Wojna obronna we wrześniu 1939 roku 127
W przededniu wojny 127
A jednak wojna 130
Marsz na wschód 132
Ostatnie walki 141
Agresja Sowietów 147
Na koniec kilka refleksji o Wrześniu 154
Pod okupacją 162
Trudny powrót do domu 162
Wrzesień 1939 r w Bukowsku 167
Pierwsze aresztowania 174
Początki tajnego nauczania 175
Działalność w Radzie Głównej Opiekuńczej (RGO) 179
Ruch „węgierników” (1939–1940) 182
Nieudana wyprawa na Węgry 190
Powołanie rządu i władz polskich na emigracji 192
Załamanie się Francji i wojna o Wielka Brytanie 196
Pod hitlerowskim terrorem 202
Generalne Gubernatorstwo 205
Aresztowanie i śmierć brata Franka 212
W klinice okulistycznej 217
Wybuch wojny niemiecko-sowieckiej 222
Bukowszczański holokaust 223
Powstanie drużyny ZWZ w Bukowsku i wielka „wsypa”
w sanockim obwodzie ZWZ 230
Ukrywać się w czasie okupacji 237
Rudolf Probst – bohater z Zarszyna 245
W jedności siła 248
Wojna o prawdę 257
Tajne nauczanie 269
Sprawiedliwy koniec wójta Mazura 272
Podkarpacki partyzant – Józef Czuchra „Orski” 274
W więzieniu stalinowskim 283
Pierwsze aresztowania NKWD 283
Tragiczna śmierć „Orskiego” 285
Powrót do Warszawy i dalsza działalność 297
W więzieniu na Mokotowie 306
Śledztwo 310
Proces 324
Na „ogólniaku” 329
Contra spem speravi – w wiezieniu we Wronkach 344
Udręki życia więziennego 347
„Wycieczka” na Śląsk 367
Z piekieł do czyśćca, czyli opuszczenie murów więziennych
373
Amnestia 373
Bez dachu nad głową, zdrowia, pracy i środków do życia 382
Na własnych śmieciach 387
Ponowny start życiowy w wieku 46 lat 389
W ORWN PAN 394
Nadal pod czujnym okiem władzy ludowej 402
Ku zasłużonej emeryturze 411
Dalsze losy moich kolegów 417
Aneks 421
Wykaz najważniejszych prac przekładowych i naukowych autora 421