Zasada proporcjonalności w prawie podatkowym / Artur Mudrecki

Zasada proporcjonalności w prawie podatkowym jako standard unijny i konstytucyjny odgrywa istotną rolę w stanowieniu, wykładni i stosowaniu prawa podatkowego w Polsce, będąc uniwersalną gwarancją bezpieczeństwa prawnego podatnika. Również Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej często stosuje zasadę proporcjonalności obok innych zasad unijnych, aby zapewnić ochronę praw podatników.

Autor, analizując wykorzystywanie zasady proporcjonalności w prawie podatkowym, stara się odpowiedzieć na następujące pytania:

• czy Trybunał Konstytucyjny przy ocenie przepisów prawa podatkowego często sięga do zasady proporcjonalności?
• czy przy dokonywaniu wyboru rozwiązań podatkowych polski ustawodawca uwzględnia zasadę proporcjonalności?
• czy polskie rozwiązania podatkowe są zgodne ze standardem unijnym?
• czy orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego przy wykładni przepisów prawa podatkowego wykorzystuje zasadę proporcjonalności?
• czy wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Trybunału Konstytucyjnego wywierają istotny wpływ na orzecznictwo sądów administracyjnych w Polsce?

   Adresaci:
Książka jest przeznaczona dla doradców podatkowych, adwokatów, radców prawnych, sędziów, pracowników Krajowej Administracji Skarbowej, menedżerów i przedsiębiorców. Będzie cennym źródłem wiedzy dla przedstawicieli nauki oraz studentów prawa i administracji.

Wykaz skrótów | str. 9

Wstęp | str. 13

Rozdział I
Zasada proporcjonalności w doktrynie oraz w normatywnych ujęciach traktatowych | str. 21
1. Uwagi wprowadzające | str. 21
2. Zasada proporcjonalności w doktrynie| str. 22
2.1. Pojęcie zasad prawa | str. 22
2.2. Zasada proporcjonalności w nauce prawa podatkowego | str. 32
2.3. Zasada proporcjonalności w aspekcie normatywnym | str. 39
2.4. Normatywna zasada proporcjonalności adresowana do organów Unii Europejskiej | str. 43
2.5. Zasada proporcjonalności jako standard ochrony praw człowieka | str. 58
3. Podsumowanie | str. 72

Rozdział II
Zasada proporcjonalności jako doktryna orzecznicza Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej | str. 77
1. Uwagi ogólne | str. 77
2. Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach polskich | str. 80
3. Wykorzystanie zasady proporcjonalności przy wykładni prawa podatkowego w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej – w pozostałych sprawach| str. 106
3.1. Wpływ orzeczeń TSUE na możliwość wznowienia postępowania sądowoadministracyjnego i podatkowego | str. 106
3.2. Zasada proporcjonalności w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej | str. 110
3.2.1. Wyroki TSUE dotyczące podatków podlegających harmonizacji, tj. podatku od wartości dodanej i akcyzy pod kątem przestrzegania zasady proporcjonalności | str. 111
3.2.2. Orzecznictwo TSUE dotyczące sankcji w zakresie wytyczenia granic proporcjonalności | str. 134
3.2.3. Orzecznictwo TSUE odnoszące się do podatków dochodowych (niepodlegające harmonizacji w UE), mające na celu zapewnienie swobody przepływu kapitału i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w zakresie przestrzegania zasady proporcjonalności | str. 149
3.2.4. Orzecznictwo TSUE dotyczące procedury podatkowej w kontekście przestrzegania zasady proporcjonalności | str. 158
4. Podsumowanie | str. 162

Rozdział III
Zasada proporcjonalności jako standard konstytucyjny w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego | str. 167
1. Uwagi ogólne | str. 167
2. Stosowanie przez Trybunał Konstytucyjny zasady proporcjonalności przy wykładni przepisów prawa podatkowego | str. 176
3. Podsumowanie | str. 194

Rozdział IV
Zasada proporcjonalności a proces legislacyjny | str. 199
1. Uwagi wprowadzające | str. 199
2. Analiza rozwiązań prawnych przyjętych w Polsce pod kątem przestrzegania zasady proporcjonalności | str. 204
3. Podsumowanie | str. 225

Rozdział V
Zasada proporcjonalności w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego | str. 229
1. Uwagi wprowadzające | str. 229
2. Wykorzystanie zasady proporcjonalności przy rozstrzyganiu sporów w podatku od towarów i usług i podatku akcyzowym | str. 232
3. Zasada proporcjonalności w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczącym podatków innych niż podatki obrotowe | str. 254
4. Stosowanie zasady proporcjonalności przy rozstrzyganiu sporów proceduralnych | str. 264
5. Podsumowanie | str. 266

Zakończenie i wnioski | str. 269

Streszczenie | str. 279

Summary | str. 281

Bibliografia| str. 283

Wykaz orzeczeń | str. 291