Wprowadzenie do logiki dla prawników to, cieszący się już od
kilkunastu lat zainteresowaniem i przychylnością studentów,
podręcznik akademicki. Wyróżnia go prostota języka, klarowność
wywodu oraz liczne przykłady odnoszące się zarówno do praktyki
stosowania prawa, jak i sytuacji, których Czytelnik niebędący
jeszcze zawodowym prawnikiem może doświadczać w życiu codziennym.
W książce przedstawiono najważniejsze zagadnienia z zakresu
semiotyki logicznej, klasycznej logiki formalnej oraz ogólnej
metodologii nauk z podkreśleniem elementów szczególnie
przydatnych w pracy myślowej prawnika. Omówiono też m.in. kwestie
interpretacji tekstów prawnych, wnioskowanie prawnicze,
problematykę wypowiedzi modalnych i deontycznych oraz logikę
erotetyczną.
Głównymi adresatami podręcznika są studenci prawa i
administracji. Będzie on również pomocny studentom innych
kierunków społecznych, a także humanistycznych, mających w
programie studiów przedmioty logika lub ogólna metodologia nauk.
SPIS TREŚCI
Wykaz skrótów 11
Wstęp 13
Rozdział I. Język jako system znaków 21
1. Język i jego rola w pracy prawnika 21
2. Znak, oznaka, ślad 28
3. Reguły semantyczne 33
4. Kategorie syntaktyczne 37
5. Analiza syntaktyczna 43
6. Funkcje semiotyczne języka 49
Pytania i zadania kontrolne 54
Rozdział II. Nazwy 58
1. Nazwy i ich desygnaty 58
2. Nazwy proste i złożone 61
3. Nazwy konkretne i abstrakcyjne 62
4. Nazwy indywidualne i generalne 64
5. Zakres i treść nazwy 66
6. Role znaczeniowe nazw 70
7. Nazwy zbiorowe i niezbiorowe 71
8. Nazwy ostre a nazwy wyraźne 73
9. Stosunki między zakresami nazw 77
10. Klasyfikowanie nazw i określanie stosunków między ich
zakresami 82
Pytania i zadania kontrolne 87
Rozdział III. Definicje 90
1. Istota definicji 90
2. Funkcje definicji 91
3. Budowa definicji 95
4. Błędy w definiowaniu 102
5. Definicje w tekstach prawnych 104
Pytania i zadania kontrolne 107
Rozdział IV. Podział logiczny 110
1. Istota podziału logicznego 110
2. Warunki poprawności podziału logicznego 111
3. Zasada podziału 112
4. Klasyfikacja 115
5. Typologia i partycja 117
Pytania i zadania kontrolne 118
Rozdział V. Klasyczny rachunek zdań ibjego język 120
1. Rachunek zdań 120
2. Zdanie i jego wartość logiczna 123
3. Funktory ekstensjonalne 133
4. Wzajemne definiowanie funktorów ekstensjonalnych 147
5. Budowanie logicznych schematów zdaniowych 149
Pytania i zadania kontrolne 156
Rozdział VI. Tautologie klasycznego rachunku zdań 159
1. Rodzaje schematów zdaniowych 159
2. Metoda zero-jedynkowa 161
3. Skrócona metoda zero-jedynkowa 170
Pytania i zadania kontrolne 179
Rozdział VII. System dedukcji naturalnej klasycznego rachunku
zdań 181
1. Reguły wnioskowania a reguły dowodzenia 181
2. Kodeks reguł wnioskowania dla rachunku zdań 182
3. Posługiwanie się kodeksem reguł wnioskowania dla rachunku zdań
194
4. Reguły tworzenia dowodów 199
5. Słynne schematy tautologiczne 207
Pytania i zadania kontrolne 217
Rozdział VIII. Sylogistyka 224
1. Zdania kategoryczne 224
2. Kwadrat logiczny 228
3. Prawa konwersji 234
4. Prawa obwersji 236
5. Sylogizm kategoryczny 239
6. Sylogizm prawniczy 260
Pytania i zadania kontrolne 263
Rozdział IX. Rozumowanie 266
1. Wnioskowanie 266
2. Dedukcja i dowodzenie 275
3. Indukcja enumeracyjna 276
4. Indukcja eliminacyjna 281
5. Sprawdzanie 284
6. Wyjaśnianie 286
7. Wnioskowanie przez analogię 288
8. Wnioskowania prawnicze i inne rozumowania wykorzystywane w
pracy prawnika 290
Pytania i zadania kontrolne 300
Rozdział X. Relacje 303
1. Pojęcie relacji 303
2. Terminologia i symbolika teorii relacji 304
3. Formalne własności relacji dwuczłonowych 306
4. Relacja porządkująca i relacja równościowa 310
Pytania i zadania kontrolne 312
Rozdział XI. Wypowiedzi modalne 314
1. Pojęcie wypowiedzi modalnej 314
2. Konieczność i możliwość 315
3. Związki pomiędzy zdaniami asertorycznymi, apodyktycznymi i
problematycznymi 320
4. Modalności deontyczne 323
Pytania i zadania kontrolne 327
Rozdział XII. Elementy logiki erotetycznej 328
1. Wypowiedzi pytajne 328
2. Podział pytań 330
3. Założenie pytania 332
4. Odpowiedzi 334
Pytania i zadania kontrolne 336
Rozdział XIII. Przed egzaminem 338
1. Zadania 338
I. Analiza syntaktyczna 338
II. Klasyfikowanie nazw 339
III. Stosunki między zakresami nazw 340
IV. Definicje i podział logiczny 342
V. Schematy zdań 343
VI. Metoda zero-jedynkowa i skrócona metoda zero-jedynkowa
344
VII. Kodeks reguł wnioskowania dla rachunku zdań i dowody 345
VIII. Zdania kategoryczne i sylogizmy 346
IX. Klasyfikacja rozumowań 347
X. Relacje, wypowiedzi modalne i logika erotetyczna 349
2. Odpowiedzi do zadań 352
I. Analiza syntaktyczna 352
II. Klasyfikowanie nazw 353
III. Stosunki między zakresami nazw 354
IV. Definicje i podział logiczny 356
V. Schematy zdań 359
VI. Metoda zero-jedynkowa i skrócona metoda zero-jedynkowa
360
VII. Kodeks reguł wnioskowania dla rachunku zdań i dowody 365
VIII. Zdania kategoryczne i sylogizmy 371
IX. Klasyfikacja rozumowań 373
X. Relacje, wypowiedzi modalne i logika erotetyczna 373
Bibliografia 375
Indeks rzeczowy 379