Ustawa o podatku akcyzowym. Komentarz / Jacek Matarewicz

Jacek Matarewicz adwokat, doradca podatkowy, sędzia sądu dyscyplinarnego w Oddziale
Mazowieckim Krajowej Izby Doradców Podatkowych; lider zespołu podatku akcyzowego w jednej z wiodących polskich kancelarii podatkowych, zajmuje się bieżącą obsługą podmiotów
z branży alkoholowej, energetycznej, tytoniowej oraz motoryzacyjnej, występuje jako pełno-
mocnik polskich i zagranicznych przedsiębiorstw w sporach z organami administracji podatko-
wej dotyczących podatku akcyzowego; prowadzi szkolenia z zakresu akcyzy; autor wielu opinii,
ekspertyz, publikacji oraz komentarzy.

Komentarz zawiera praktyczne omówienie problemów występujących w trakcie stosowania prze-
pisów ustawy o podatku akcyzowym oraz związanych z tą ustawą aktów wykonawczych. W pracy
przedstawiono liczne przykłady orzeczeń sądów administracyjnych, Trybunału Sprawiedliwości
Unii Europejskiej, interpretacji urzędowych oraz odpowiedzi na interpelacje poselskie.
W opracowaniu szczególną uwagę zwrócono na najnowsze zmiany wprowadzone do ustawy o po-
datku akcyzowym obowiązujące od 1 i 8 stycznia 2015 r., 1 kwietnia 2015 r., 1 września 2015 r.,
a także 1 stycznia 2016 r., w tym odnoszące się do takich kwestii jak:
stosowanie zabezpieczeń akcyzowych,
zniesienie odrębnego druku INF informacji o wyrobach akcyzowych w składzie podatko-
wym,
nowe zasady opodatkowania akcyzą suszu tytoniowego sprzedawanego przez pośredniczące
podmioty tytoniowe,
uproszczenie przepisów dotyczących warunków magazynowania wyrobów akcyzowych,
odstąpienie od wymogu obligatoryjnej obecności funkcjonariusza celnego podczas niszczenia
piwa i wyrobów winiarskich z zapłaconą akcyzą zwróconych w wyniku reklamacji.
Publikacja przeznaczona jest dla adwokatów, radców prawnych, sędziów, doradców podatkowych,
a także osób przygotowujących się do egzaminu na doradcę podatkowego. Ze względu na oma-
wiane zagadnienia zainteresuje szefów departamentów podatkowych w spółkach energetycznych
oraz inne osoby, które stykają się z omawianą tematyką.

Wykaz skrótów 15
Wprowadzenie 23
Ustawa z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 752 z późn. zm.) 29
Dział I. Przepisy ogólne 31
Art. 1. [Przedmiot ustawy] 31 Art. 2. [Słowniczek ustawowy] 41 Art. 3. [Klasyfikacja wyrobów według CN] 89 Art. 4. [Podstawa ustalania ulg i zwolnień] 94 Art. 5. [Konkretyzacja przedmiotu opodatkowania] 94 Art. 6. [Odpowiednie stosowanie ustawy - Ordynacja podatkowa do postępowań akcyzowych] 95 Art. 7. [Współpraca administracyjna w dziedzinie akcyzy] 97 Art. 7a. [Mosty transgraniczne] 100 Art. 7b. [Wiążąca informacja taryfowa] 101 Art. 7c. [Procedury celne a akcyza] 105
Dział Ia. Wiążąca informacja akcyzowa 108
Art. 7d. [Wiążąca informacja akcyzowa] 108 Art. 7e. [Wniosek o WIA] 112 Art. 7f. [Badanie wyrobu] 120 Art. 7g. [Termin wydania decyzji] 121 Art. 7h. [Termin ważności WIA] 121 Art. 7i. [Odmowa wydania WIA] 122 Art. 7j. [Przetwarzanie danych] 122 Art. 7k. [Biuletyn Informacji Publicznej] 123
Dział II. Opodatkowanie akcyzą wyrobów akcyzowych 124
Rozdział 1. Przedmiot opodatkowania i powstanie obowiązku podatkowego 124 Art. 8. [Przedmiot opodatkowania] 124 Art. 9. [Przedmiot opodatkowania - energia elektryczna] 139 Art. 9a. [Przedmiot opodatkowania - wyroby węglowe] 147 Art. 9b. [Przedmiot opodatkowania - susz tytoniowy] 155 Art. 9c. [Przedmiot opodatkowania - wyroby gazowe] 162 Art. 10. [Obowiązek podatkowy] 168 Art. 11. [Obowiązek podatkowy - energia elektryczna] 176 Art. 11a. [Obowiązek podatkowy - susz tytoniowy] 182 Art. 11b. [Obowiązek podatkowy - wyroby gazowe] 184 Art. 12. [Obowiązek podatkowy w dniu stwierdzenia czynności przez organy] 185
Rozdział 2. Podatnik akcyzy. Właściwość organów podatkowych 186 Art. 13. [Podatnicy] 186 Art. 14. [Właściwość organów] 197 Art. 15. [Właściwość organów w sprawach znaków akcyzy] 214
Rozdział 3. Rejestracja podmiotów 217 Art. 16. [Rejestracja] 217 Art. 16a. (uchylony). 230 Art. 17. [Podmiot reprezentujący] 231 Art. 18. [Rejestr podatników] 233 Art. 19. [Wyrejestrowanie] 235 Art. 20. [Delegacja dla Ministra Finansów w sprawie określenia wzorów dokumentów rejestracyjnych] 236
Rozdział 3a. Rejestracja pośredniczących podmiotów tytoniowych 239 Art. 20a. [Rejestr pośredniczących podmiotów tytoniowych] 239 Art. 20b. [Podmioty mogące być pośredniczącymi podmiotami tytoniowymi] 240 Art. 20c. [Podmiot reprezentujący pośredniczący podmiot tytoniowy] 241 Art. 20d. [Wniosek o wpis do rejestru pośredniczących podmiotów tytoniowych] 242 Art. 20e. [Warunki wpisu do rejestru pośredniczących podmiotów tytoniowych] 244 Art. 20f. [Decyzja o wpisie do rejestru pośredniczących podmiotów tytoniowych] 245 Art. 20g. [Odmowa wpisu do rejestru pośredniczących podmiotów tytoniowych] 247 Art. 20h. [Decyzja o wykreśleniu z rejestru pośredniczących podmiotów tytoniowych] 248 Art. 20i. [Delegacja dla Ministra Finansów] 249
Rozdział 4. Deklaracja podatkowa. Terminy płatności akcyzy 250 Art. 21. [Deklaracje podatkowe] 250 Art. 21a. [Deklaracje od wyrobów węglowych] 276 Art. 22. [Przedpłata akcyzy] 277 Art. 23. [Wpłaty dzienne] 283 Art. 24. [Deklaracje - energia elektryczna] . 285 Art. 24a. [Deklaracje - susz tytoniowy] 287 Art. 24b. [Deklaracje - wyroby gazowe] 287 Art. 24c. [Dowolna właściwość organów w sprawie deklaracji - centrum obsługi] 289 Art. 25. (uchylony). 290 Art. 26. [Delegacja dla Ministra Finansów w sprawie określenia wzorów deklaracji] 290
Rozdział 5. Postępowanie w przypadku importu 292 Art. 27. [Import] 292 Art. 28. [Odpowiednie stosowanie przepisów ustawy - prawo celne] 297 Art. 29. [Przedawnienie należności celnych a określenie kwoty akcyzy z tytułu importu] 300
Rozdział 6. Zwolnienia 301 Art. 30. [Zwolnienia] 301 Art. 31. [Zwolnienia dla instytucji i organizacji prawa międzynarodowego] 323 Art. 31a. [Zwolnienia wyrobów węglowych] 327 Art. 31b. [Zwolnienia wyrobów gazowych] 348 Art. 31c. [System prowadzący do osiągnięcia celów służących ochronie środowiska oraz podwyższeniu efektywności energetycznej] 366 Art. 31d. [Zwolnienie energii wykorzystywanej przez zakład energochłonny] 366 Art. 32. [Szczególne przypadki zwolnień ze względu na przeznaczenie oraz warunki ich stosowania] 372 Art. 33. [Szczególne zwolnienia dotyczące paliw silnikowych] 397 Art. 34. [Zwolnienia WNT w celach niehandlowych] 399 Art. 35. [Szczególne zwolnienia dla importu paliw i smarów] 401 Art. 36. [Zwolnienia importu wyrobów tytoniowych i alkoholowych w bagażu osobistym] 402 Art. 37. [Zwolnienia importu wyrobów tytoniowych i napojów alkoholowych o charakterze okazjonalnym] 405 Art. 38. [Delegacja dla Ministra Finansów w sprawie zwolnień] 407 Art. 39. [Delegacja dla Ministra Finansów w sprawie zwolnień] 408
Dział III. Organizacja obrotu wyrobami akcyzowymi 411
Rozdział 1. Procedura zawieszenia poboru akcyzy 411 Art. 40. [Zastosowanie procedury zawieszenia poboru akcyzy] 411 Art. 41. [Zasady stosowania procedury zawieszenia poboru] 417 Art. 41a. [Przemieszczanie wyrobów akcyzowych] 428 Art. 41b. [Projekt e-AD] 436 Art. 41c. [Podmiot odbierający] 437 Art. 41d. [Zmiana miejsca przeznaczenia] 438 Art. 41e. [Raport odbioru] 439 Art. 41f. [Niedostępność systemu] 444 Art. 41g. [Niedostępność systemu - dokument zastępujący raport odbioru] 446 Art. 41h. [Informacje przesyłane do systemu] 447 Art. 42. [Zakończenie procedury zawieszenia poboru akcyzy] 448 Art. 43. [Delegacja dla Ministra Finansów w związku z dokumentowaniem procedury zawieszenia poboru] 455 Art. 44. [Inne przypadki zakończenia procedury zawieszenia poboru] 456 Art. 45. [Zobowiązanie podatkowe w związku z zakończeniem procedury zawieszenia poboru akcyzy] 459 Art. 46. [System] 459
Rozdział 2. Składy podatkowe 461 Art. 47. [Zastosowanie składów podatkowych] 461 Art. 47a. [Magazynowanie wyrobów energetycznych w jednym zbiorniku] 477 Art. 48. [Zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego] 478 Art. 48a. [Wymogi co do miejsca magazynowania wyrobów] 486 Art. 49. [Wydanie zezwolenia] 487 Art. 50. [Numer akcyzowy] 492 Art. 51. [Obowiązek posługiwania się numerem akcyzowym] 493 Art. 52. [Odmowa wydania lub cofnięcie zezwolenia] 493 Art. 53. (uchylony). 497 Art. 54. [Zezwolenie wyprowadzenia wyrobów z cudzego składu podatkowego] 497 Art. 55. [Delegacja dla Ministra Finansów w sprawie składów podatkowych] 503
Rozdział 3. Podmiot pośredniczący 504 Art. 56. [Zezwolenie na prowadzenie działalności jako podmiot pośredniczący] 504 Art. 56a. [Magazynowanie wyrobów przez podmiot pośredniczący] 509
Rozdział 4. Zarejestrowani odbiorcy 509 Art. 57. [Warunki uzyskania zezwolenia na prowadzenie działalności jako zarejestrowany odbiorca] 509 Art. 58. [Numer akcyzowy zarejestrowanego odbiorcy] 520 Art. 59. [Obowiązki zarejestrowanego odbiorcy] 522
Rozdział 5. (uchylony) 531 Art. 60-62. (uchylone). 531
Rozdział 5a. Zarejestrowani wysyłający 531 Art. 62a. [Zezwolenie na prowadzenie działalności jako zarejestrowany wysyłający] 531 Art. 62b. [Numer akcyzowy zarejestrowanego wysyłającego] 534 Art. 62c. [Obowiązki zarejestrowanego wysyłającego] 535
Rozdział 6. Zabezpieczenie akcyzowe 535 Art. 63. [Podmioty obowiązane do złożenia zabezpieczenia akcyzowego] 535 Art. 64. [Zwolnienie z zabezpieczenia akcyzowego] 540 Art. 65. [Rodzaje zabezpieczeń akcyzowych] 546 Art. 66. [Delegacja dla Ministra Finansów w sprawie zabezpieczeń akcyzowych] 558 Art. 67. [Formy zabezpieczeń] 560 Art. 68. [Depozyt w walucie polskiej] 563 Art. 69. [Gwarant] 563 Art. 70. [Wybór formy zabezpieczenia] 567 Art. 71. [Odmowa przyjęcia zabezpieczenia akcyzowego] 568 Art. 72. [Żądanie uzupełnienia lub przedłużenia zabezpieczenia] 568 Art. 73. [Pokrycie zobowiązania z zabezpieczenia] 569 Art. 74. [Zwrot zabezpieczenia akcyzowego] 573 Art. 75. [Brak odsetek od kwoty zwracanego zabezpieczenia akcyzowego] 574 Art. 76. [Delegacja dla Ministra Finansów w sprawie potwierdzenia zabezpieczenia składanego przez podmiot dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia z zapłaconą akcyzą] 574
Rozdział 7. Wyroby akcyzowe znajdujące się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy 575 Art. 77. [Dokumentowanie wewnątrzwspólnotowej dostawy i wewnątrzwspólnotowego nabycia wyrobów akcyzowych z zapłaconą akcyzą] 575 Art. 78. [Obowiązki podatnika przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu z akcyzą zapłaconą poza Polską] 583 Art. 79. [Przedstawiciel podatkowy] 598 Art. 80. [Warunki i obowiązki przedstawiciela podatkowego] 598 Art. 81. [Zezwolenie na wykonywanie czynności w charakterze przedstawiciela podatkowego] 601 Art. 82. [Zwrot akcyzy z tytułu wewnątrzwspólnotowej dostawy lub eksportu] 605 Art. 83. [Reklamacja wyrobów akcyzowych wykorzystywanych następnie do produkcji kolejnych wyrobów] 613 Art. 83a. [Reklamacja wyrobów akcyzowych podlegających niszczeniu] 614
Rozdział 8. Zezwolenia 617 Art. 84. [Zezwolenia akcyzowe] 617
Rozdział 9. Normy dopuszczalnych ubytków wyrobów akcyzowych i dopuszczalne normy zużycia wyrobów akcyzowych 619 Art. 85. [Rozliczanie ubytków akcyzowych] 619
Dział IV. Wyroby akcyzowe - przepisy szczegółowe. Podstawa opodatkowania i stawki akcyzy 635
Rozdział 1. Wyroby energetyczne i energia elektryczna 635 Art. 86. [Katalog wyrobów energetycznych] 635 Art. 87. [Produkcja wyrobów energetycznych] 640 Art. 88. [Podstawa opodatkowania wyrobów energetycznych oraz energii elektrycznej] 645 Art. 89. [Stawki akcyzy na wyroby energetyczne oraz energię elektryczną] 651 Art. 90. [Znakowanie i barwienie olejów] 680 Art. 91. (uchylony). 681 Art. 91a. (uchylony). 682 Art. 91b. (uchylony). 682
Rozdział 2. Napoje alkoholowe 682 Art. 92. [Katalog napojów alkoholowych] 682 Art. 93. [Stawka akcyzy na alkohol etylowy] 683 Art. 94. [Akcyza od piwa] 687 Art. 95. [Akcyza od win] 697 Art. 96. [Napoje fermentowane] 698 Art. 97. [Akcyza od wyrobów pośrednich] 702
Rozdział 3. Wyroby tytoniowe i susz tytoniowy 702 Art. 98. [Katalog wyrobów tytoniowych] 702 Art. 99. [Stawki akcyzy na wyroby tytoniowe] 705 Art. 99a. [Akcyza od suszu tytoniowego] 713
Dział V. Opodatkowanie akcyzą samochodów osobowych 718
Art. 100. [Samochody osobowe - przedmiot opodatkowania] 718 Art. 101. [Samochody osobowe - obowiązek podatkowy] 728 Art. 102. [Samochody osobowe - podatnik] 731 Art. 103. [Samochody osobowe - płatnik podatku] 732 Art. 104. [Podstawa opodatkowania - samochody osobowe] 734 Art. 105. [Samochody osobowe - stawka akcyzy] 738 Art. 106. [Samochody osobowe - deklaracje] 739 Art. 107. [Samochody osobowe - zwrot akcyzy na wniosek] 741 Art. 108. (uchylony). 745 Art. 109. [Samochody osobowe - potwierdzenie zapłaty akcyzy] 745 Art. 110. [Samochody osobowe - zwolnienie mienia osobistego] 748 Art. 110a. [Zwolnienie dla karetek pogotowia] 753 Art. 111. [Samochód osobowy przywożony czasowo do celów prywatnych] 755 Art. 112. [Samochód osobowy stanowiący mienie przesiedleńcze] 759 Art. 113. [Delegacja dla Ministra Finansów do określenia innych zwolnień samochodów osobowych w rozporządzeniu] 761
Dział VI. Znaki akcyzy 763
Rozdział 1. Obowiązek oznaczania znakami akcyzy 763 Art. 114. [Wyroby oznaczane znakami akcyzy] 763 Art. 115. [Wytwórca znaków akcyzy] 764 Art. 116. [Podmioty obowiązane do oznaczania wyrobów znakami akcyzy] 765 Art. 117. [Moment oznaczenia wyrobów znakami akcyzy] 769 Art. 118. [Zwolnienia z obowiązku oznaczania znakami akcyzy] 772 Art. 119. [Zwolnienia z obowiązku oznaczania określone przez Ministra Finansów] 774
Rozdział 2. Zasady i tryb nanoszenia znaków akcyzy 776 Art. 120. [Sposób nanoszenia znaków akcyzy] 776 Art. 121. [Nanoszenie znaków akcyzy na opakowania nietypowe] 778 Art. 122. [Delegacja dla Ministra Finansów w zakresie określenia sposobu nanoszenia znaków akcyzy w rozporządzeniu] 779 Art. 123. [Zgoda na zdjęcie znaków akcyzy] 806 Art. 124. [Kasowanie znaków akcyzy] 808
Rozdział 3. Procedura otrzymywania znaków akcyzy 809 Art. 125. [Otrzymywanie znaków akcyzy] 809 Art. 126. [Wniosek o wydanie znaków akcyzy] 817 Art. 127. [Odmowa wydania lub sprzedaży znaków] 820 Art. 128. [Podmioty wydające znaki akcyzy] 821 Art. 129. [Wzory wniosków - delegacja dla Ministra Finansów] 822
Rozdział 4. Prawa i obowiązki wynikające ze stosowania znaków akcyzy 822 Art. 130. [Zbywanie znaków akcyzy] 822 Art. 131. [Ewidencja znaków akcyzy] 824 Art. 132. [Rozliczenie z przekazanych znaków] 830 Art. 133. [Znaki uszkodzone i zniszczone] 832 Art. 134. [Nowe wzory znaków; zwrot znaków niewykorzystanych] 832 Art. 135. [Zwrot wpłaconych kwot w przypadku zwrotu znaków akcyzy] 835 Art. 136. [Terminy naniesienia znaków na opakowania] 836 Art. 137. [Sposób zwrotu znaków akcyzy] 841 Art. 138. [Straty znaków akcyzy] 841
Dział VIa. Ewidencje i inne dokumentacje 844
Art. 138a. [Ewidencja składów podatkowych] 844 Art. 138b. [Ewidencja zarejestrowanego wysyłającego] 847 Art. 138c. [Ewidencja WNT] 848 Art. 138d. [Księgi kontroli - alkohol] 849 Art. 138e. [Ewidencja dokumentów handlowych] 850 Art. 138f. [Ewidencja wyrobów zwolnionych ze względu na przeznaczenie] 851 Art. 138g. [Ewidencja suszu tytoniowego] 852 Art. 138h. [Ewidencja energii elektrycznej] 853 Art. 138i. [Ewidencja wyrobów węglowych] 857 Art. 138j. [Ewidencja wyrobów gazowych] 858 Art. 138k. [Ewidencja wyrobów akcyzowych zwolnionych z obowiązku oznaczania znakami akcyzy] 860 Art. 138l. [Ewidencja znaków akcyzy] 861 Art. 138m. [Protokoły] 862 Art. 138n. [Spis wyrobów nieprawidłowo oznaczonych] 865 Art. 138o. [Dokumenty produkcyjne dotyczące wina i piwa] 866 Art. 138p. [Forma prowadzonych ewidencji] 867 Art. 138q. [Okres przechowywania ewidencji] 868 Art. 138r. [Zestawienie dokumentów dostawy] 869 Art. 138s. [Delegacja dla Ministra Finansów] 871
Dział VII. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe 872
Rozdział 1. Zmiany w przepisach obowiązujących 872 Art. 139. [Zmiana w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji] 872 Art. 140. [Zmiana w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych] 872 Art. 141. [Zmiana w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych] 872 Art. 142. [Zmiana w przepisach o autostradach płatnych] 873 Art. 143. [Zmiana w przepisach o numerze identyfikacji podatkowej] 873 Art. 144. [Zmiany w ustawie - prawo energetyczne] 873 Art. 145. [Zmiany w ustawie - prawo o ruchu drogowym] 873 Art. 146. [Zmiany w kodeksie karnym skarbowym] 874 Art. 147. [Zmiany w przepisach dotyczących wytwarzania alkoholu i wyrobów tytoniowych] 874 Art. 148. [Zmiany w przepisach dotyczących wyrobów winiarskich] 874 Art. 149. [Zmiana w ustawie o podatku od towarów i usług] 874 Art. 150. [Zmiana w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej] 874 Art. 151. [Zmiany w ustawie o biokomponentach i biopaliwach ciekłych] 875 Art. 152. [Zmiany w przepisach o wyrobie napojów spirytusowych] 875 Art. 153. [Zmiany w przepisach dotyczących wyrobów energetycznych] 875
Rozdział 2. Przepisy przejściowe 876 Art. 154. [Obowiązek podatkowy] 876 Art. 155. [Rejestracja] 877 Art. 156. [Zezwolenia] 878 Art. 157. [Zabezpieczenia akcyzowe] 879 Art. 158. [Postępowania w sprawie zwrotu akcyzy] 879 Art. 159. [Zezwolenie wyprowadzenia oraz podmioty pośredniczące] 879 Art. 160. [Dopuszczalne ubytki] 880 Art. 161. [Wyroby energetyczne powstałe jako produkt uboczny] 880 Art. 162. [Fakturowanie energii sprzedawanej na przełomie lutego i marca 2009 r.] 881 Art. 163. [Opodatkowanie wyrobów węglowych i koksu] 881 Art. 164. [Opodatkowanie gazu ziemnego] 882 Art. 165. [Prawo Ministra Finansów do obniżenia stawek akcyzy] 882 Art. 166. [Najpopularniejsza kategoria cenowa papierosów] 883 Art. 167. [Znaki akcyzy] 883
Rozdział 3. Przepisy końcowe 883 Art. 168. [Uchylenie ustawy z 2004 r.] 883 Art. 169. [Data wejścia w życie ustawy] 883
Załączniki 885
Bibliografia 897