Unikanie opodatkowania a planowanie podatkowe / Krzysztof Cień

„Recenzowana praca wypełnia istniejącą na rynku lukę, bowiem do tej pory nie było opracowania pomyślanego jako kompendium wiedzy (także o charakterze prawnoporównawczym) na temat mechanizmu unikania opodatkowania w kontekście planowania podatkowego, na dodatek przy zastosowaniu podejścia systemowego”.
prof. dr hab. Jadwiga Glumińska-Pawlic

W książce omówiono i scharakteryzowano przejawy unikania opodatkowania oraz planowania podatkowego i ich skutki, a zwłaszcza problematykę wyznaczenia granic tych pojęć.

Rozważania o charakterze teoretycznoprawnym zostały wzbogacone licznymi odniesieniami do praktyki stosowania prawa, ukazującymi występujące w obrocie prawnym konkretne przypadki unikania opodatkowania oraz planowania podatkowego. Ponadto uwzględnione zostały zmiany wprowadzane tzw. polskim ładem, czyli ustawą z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw.

Opracowanie jest przeznaczone dla doradców podatkowych, adwokatów, radców prawnych, sędziów sądów administracyjnych, prokuratorów oraz pracowników administracji skarbowej. Będzie przydatne pracownikom naukowym oraz studentom kierunków prawniczych, administracyjnych i ekonomicznych.

Wykaz skrótów | str. 9

Wstęp | str. 13

Rozdział I

Pojęcia unikania opodatkowania i planowania podatkowego oraz ich charakter prawny | str. 39

1. Uwagi wstępne | str. 39
2. Próba usystematyzowania definicji unikania opodatkowania powstałych przed wejściem w życie definicji legalnej unikania opodatkowania | str. 41
3. Ogólna charakterystyka definicji legalnej unikania opodatkowania | str. 58
4. Charakter prawny unikania opodatkowania zarówno przed wejściem w życie definicji legalnej unikania opodatkowania, jak i po jej wejściu w życie | str. 65
5. Definicja legalna unikania opodatkowania a prawo Unii Europejskiej | str. 68
6. Próba usystematyzowania definicji planowania podatkowego do czasu wejścia w życie definicji legalnej unikania opodatkowania | str. 83
7. Ogólna definicja i charakter prawny planowania podatkowego | str. 90
8. Uwagi końcowe | str. 99

Rozdział II

Postacie zachowań stanowiących unikanie opodatkowania oraz planowanie podatkowe | str. 103

1. Uwagi wstępne | str. 103
2. Próba usystematyzowania ujęć postaci zachowań stanowiących unikanie opodatkowania oraz planowanie podatkowe powstałych przed wejściem w życie definicji legalnej unikania opodatkowania | str. 105
3. Czynność jako zachowanie stanowiące unikanie opodatkowania | str. 114
4. Prawne czynności konwencjonalne jako postacie zachowań stanowiących unikanie opodatkowania oraz planowanie podatkowe | str. 118
5. Zespół powiązanych ze sobą czynności jako zachowanie stanowiące unikanie opodatkowania oraz planowanie podatkowe | str. 153
6. Podmioty biorące udział w dokonywaniu czynności stanowiących unikanie opodatkowania oraz w zachowaniu będącym planowaniem podatkowym | str. 161
7. Zaniechanie jako zachowanie stanowiące planowanie podatkowe | str. 166
8. Zachowanie stanowiące unikanie opodatkowania a prawo Unii Europejskiej | str. 169
9. Uwagi końcowe | str. 171

Rozdział III

Cechy zachowań stanowiących unikanie opodatkowania i planowanie podatkowe | str. 177

1. Uwagi wstępne | str. 177
2. Próba usystematyzowania cech zachowań stanowiących unikanie opodatkowania oraz planowanie podatkowe przed wejściem w życie definicji legalnej unikania opodatkowania | str. 180
3. Sztuczny sposób działania a unikanie opodatkowania oraz planowanie podatkowe | str. 194
4. Okoliczności mogące wskazywać na sztuczny sposób działania | str. 236
5. Cele czynności stanowiącej unikanie opodatkowania | str. 258
6. Cele zachowania będącego planowaniem podatkowym | str. 268
7. Cechy zachowań stanowiących unikanie opodatkowania oraz planowanie podatkowe a prawo Unii Europejskiej | str. 271
8. Uwagi końcowe | str. 278

Rozdział IV

Kwalifikacja prawna zachowań stanowiących unikanie opodatkowania albo planowanie podatkowe i ich skutków | str. 285

1. Uwagi wstępne | str. 285
2. Próba usystematyzowania ujęć kwalifikacji prawnej zachowań stanowiących unikanie opodatkowania i planowanie podatkowe oraz ich skutków przed wejściem w życie definicji legalnej unikania opodatkowania | str. 288
3. Teoretycznoprawny model oceny zgodności z prawem zachowania określonego podmiotu | str. 300
4. Czynność stanowiąca unikanie opodatkowania a kryterium legalności | str. 303
5. Zachowanie będące planowaniem podatkowym a kryterium legalności | str. 317
6. Charakterystyka postaci korzyści podatkowej jako skutku zastosowania określonego sposobu obniżania obciążeń podatkowych | str. 324
7. Sprzeczność korzyści podatkowej w danych okolicznościach z przedmiotem oraz celem przepisu ustawy podatkowej jako skutek unikania opodatkowania | str. 330
8. Charakter korzyści podatkowej będącej skutkiem planowania podatkowego | str. 387
9. Skutek unikania opodatkowania wynikający z jego definicji legalnej a prawo Unii Europejskiej | str. 395
10. Uwagi końcowe | str. 400

Rozdział V

Unikanie opodatkowania i planowanie podatkowe a obejście prawa, optymalizacja podatkowa, agresywne planowanie podatkowe, minimalizowanie opodatkowania, łagodzenie opodatkowania oraz oszczędzanie podatkowe  | str. 407

1. Uwagi wstępne | str. 407
2. Unikanie opodatkowania a obejście prawa | str. 410
3. Unikanie opodatkowania i planowanie podatkowe a optymalizacja podatkowa | str. 435
4. Unikanie opodatkowania oraz planowanie podatkowe a agresywne planowanie podatkowe | str. 447
5. Planowanie podatkowe oraz unikanie opodatkowania a minimalizowanie opodatkowania oraz łagodzenie opodatkowania | str. 459
6. Unikanie opodatkowania oraz planowanie podatkowe a oszczędzanie podatkowe | str. 461
7. Uwagi końcowe | str. 467

Zakończenie | str. 471

Steuervermeidung versus Steuerplanung in der polnischen Rechtsordnung (Zusammenfassung) | str. 491

Tax avoidance and tax planning within the Polish legal order (summary) | str. 499

Bibliografia  | str. 505

Wykaz orzecznictwa  | str. 523

Wykaz aktów prawnych  | str. 529

Inne źródła  | str. 533