Sytuacja prawna wspólnika spółki niemającej osobowości prawnej jako dłużnika podatkowego / Łukasz Pajor

W publikacji w sposób kompleksowy omówiono problematykę określenia sytuacji prawnej wspólnika spółki niemającej osobowości prawnej jako dłużnika podatkowego.

Przedstawiono w niej m.in. zagadnienia natury prawnej spółek osobowych, które powinny być brane pod uwagę przy konstruowaniu regulacji dotyczących:

• zasad ponoszenia odpowiedzialności przez wspólników spółek osobowych za zaległości podatkowe (w aspekcie podmiotowym, przedmiotowym oraz czasowym),
• podmiotowości podatkowoprawnej spółek osobowych,
• wzajemnych relacji zachodzących między zobowiązaniem podatkowoprawnym spółki a zobowiązaniem wspólnika,
• zasad realizacji odpowiedzialności wspólników.

Autor dowodzi, że natura prawna spółek niemających osobowości prawnej oraz wynikające z niej przenikanie się sfery prawnej spółki i wspólników, którzy są gwarantami majątkowymi jej funkcjonowania, przemawia przeciwko ich zaliczeniu do kategorii osób trzecich w rozumieniu Ordynacji podatkowej.

Adresaci:
Książka jest przeznaczona dla adwokatów, radców prawnych, sędziów sądów administracyjnych, doradców podatkowych, pracowników administracji, ekonomistów, księgowych oraz przedsiębiorców. Będzie cennym źródłem wiedzy dla osób, które wykonują lub chcą wykonywać działalność w formie spółki niemającej osobowości prawnej.

Wykaz ważniejszych skrótów str.13
Wstępstr.15
Rozdział I. Charakterystyka spółek niemających osobowości prawnej str.23
1. Wprowadzenie str.23
2. Źródła prawa spółek niemających osobowości prawnej str. 24
3. Typy normatywne spółek niemających osobowości prawnej str. 28
3.1. Spółki osobowe a spółki kapitałowe. Pojęcie typu normatywnego spółki str.28
3.2. Spółka cywilna.str.31
3.3. Spółka jawna str.33
3.4. Spółka partnerska str.str.35
3.5. Spółka komandytowa str.37
3.6. Spółka komandytowo-akcyjna str.41
4. Status podmiotowy spółek niemających osobowości prawnej na gruncie prawa prywatnego str. 44
5. Powstanie spółki niemającej osobowości prawnej str. 50
6. Struktura majątkowa spółek niemających osobowości prawnej str. 54
7. Zasady prowadzenia spraw i reprezentacji spółek osobowych str. 61
8. Udział wspólnika w zyskach i stratach spółki str.67
9. Rozwiązanie i likwidacja spółki str.. 69
10. Podsumowanie str.74
Rozdział II. Status podmiotowy spółek niemających osobowości prawnej na gruncie prawa podatkowego str.77
1. Wprowadzenie str.77
2. Podmiotowość podatkowoprawna str. 80
3. Jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej a spółki osobowe str.86
3.1. Zagadnienia wprowadzające str. 86
3.2. Osobowe spółki handlowe str. 87
3.3. Spółka cywilna .str.89
4. Przyczyny statuowania podmiotowości podatkowoprawnej spółek niemających osobowości prawnej str.97
4.1. Przypisanie podmiotowi podatku przedmiotu opodatkowania str.97
4.2. Opodatkowanie działalności gospodarczej str. 99
5. Podmiotowość podatkowoprawna spółek niemających osobowości prawnej na gruncie poszczególnych ustaw podatkowych str.102
5.1. Zagadnienia wprowadzające str. 102
5.2. Podatki dochodowe str.103
5.3. Podatki obrotowe str.107
5.4. Podatek od czynności cywilnoprawnych str. 108
5.5. Podatki majątkowe oraz majątkowo-przychodowe str.109
5.6. Podatek od wydobycia niektórych kopalin str. 111
6. Odpowiedzialność podatkowoprawna spółek niemających osobowości prawnej str.111
7. Podsumowanie str.118
Rozdział III. Wspólnik spółki osobowej jako podmiot odpowiedzialności podatkowej i osoba trzecia str. 123
1. Wprowadzenie str.123
2. Wspólnik spółki osobowej jako osoba trzecia str.125
2.1. Pojęcie osoby trzeciej oraz przyczyny jej ustanawiania str.125
2.2. Odpowiedzialność osoby trzeciej a zmiana rozkładu ciężaru podatkowego wyznaczonego normą materialnego prawa podatkowego str. 132
2.3. Przyczyny ustanawiania odpowiedzialności podatkowej wspólnika oraz czynienia go osobą trzecią str.. 134
3. Podstawy prawne odpowiedzialności wspólnika za zobowiązania spółki osobowej str.140
3.1. Zagadnienia wprowadzające str. 140
3.2. Prawo prywatne jako wyłączna podstawa prawna odpowiedzialności wspólnika str. 141
3.3. Odesłanie do przepisów prawa prywatnego mocą przepisu prawa podatkowego str.145
3.4. Prawo podatkowe jako wyłączna podstawa prawna odpowiedzialności wspólnika str. 147
3.5. Wnioski częściowe str.150
4. Charakter prawny odpowiedzialności wspólnika str. 151
4.1. Pojęcie odpowiedzialności – uwagi terminologiczne str. 151
4.2. Obiektywny charakter odpowiedzialności wspólnika str.152
4.3. Osobisty i nieograniczony charakter odpowiedzialności wspólnika str.155
5. Powstanie zobowiązania spółki jako warunek konieczny odpowiedzialności wspólnika str.158
6. Odpowiedzialność za cudzy dług a struktura zobowiązania wspólnika str.159
7. Zakres podmiotowy odpowiedzialności za zobowiązania spółki osobowej str.164
7.1. Pojęcie wspólnika i materialnoprawny charakter jego statusu str.164
7.2. Zamknięty katalog wspólników ponoszących odpowiedzialność podatkową str. 165
7.3. Kategorie wspólników mogących ponieść odpowiedzialność podatkową str. 166
7.3.1. Zagadnienia wprowadzające str. 166
7.3.2. Spółka cywilna i jawna str.168
7.3.3. Spółka partnerska str. 168
7.3.4. Spółka komandytowa str.. 170
7.3.5. Spółka komandytowo-akcyjna str.173
7.3.6. Odpowiedzialność wspólników spółek prawa obcego str.175
8. Zakres przedmiotowy odpowiedzialności wspólnika str.177
8.1. Odpowiedzialność za zobowiązanie podatkowe
a odpowiedzialność za zaległość podatkową str.177
8.2. Odpowiedzialność za należności płatnika i inkasenta str.180
8.3. Odpowiedzialność za zaległości podatkowe podatnika przejęte przez następcę prawnego str.. 181
8.4. Odpowiedzialność za należności uboczne i koszty egzekucyjne str.185
8.5. Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe powstałe na podstawie odrębnych przepisów po rozwiązaniu spółki str.187
8.6. Odpowiedzialność za zaległości podatkowe innego wspólnika, wynikające z działalności spółki oraz odpowiedzialność spółki za zobowiązania wspólnika związane z jego uczestnictwem w spółce str.189
8.7. Odpowiedzialność za zobowiązanie innej osoby trzeciej str.190
8.8. Odpowiedzialność za niezwrócone w terminie zaliczki naliczonego podatku od towarów i usług oraz oprocentowanie tych zaliczek – wzmianka str. 193
9. Odpowiedzialność podatkowa wspólnika przystępującego do spółki str. 193
10. Odpowiedzialność podatkowa byłego wspólnika str.. 195
10.1. Wystąpienie wspólnika ze spółki wskutek wypowiedzenia str.195
10.2. Ustanie bytu prawnego spółki osobowej str. 199
10.3. Zmiana statusu wspólnika w spółce komandytowej str.202
11. Okoliczności ograniczające zakres przedmiotowy odpowiedzialności str.203
12. Podsumowanie str..205
Rozdział IV. Relacje zachodzące między zobowiązaniem spółki a zobowiązaniem wspólnika str.. 211
1. Wprowadzenie str.211
2. Zależność zobowiązania wspólnika od zobowiązania spółki (akcesoryjność) str.213
2.1. Pojęcie akcesoryjności str.213
2.2. Akcesoryjność zobowiązania osoby trzeciej w świetle poglądów doktryny prawa podatkowego str.215
2.3. Akcesoryjność zobowiązania wspólnika str. 217
2.3.1. Zagadnienia wprowadzające str. 217
2.3.2. Akcesoryjność a powstanie zobowiązania wspólnika str.218
2.3.3. Akcesoryjność a rozmiar długu wspólnika str. 221
2.3.4. Akcesoryjność a wygaśnięcie zobowiązania wspólnika str..223
2.3.5. Wnioski częściowe str. 224
3. Subsydiarna a prymarna odpowiedzialność wspólnika str. 225
3.1. Pojęcie odpowiedzialności prymarnej i subsydiarnej str.225
3.2. Subsydiarna odpowiedzialność wspólnika str. 227
3.2.1. Zagadnienia wprowadzające str. 227
3.2.2. Problem subsydiarnego charakteru odpowiedzialności wspólnika spółki cywilnej str. 230
3.2.3. Stan bezskuteczności egzekucji str. 232
3.2.4. Subsydiarny charakter odpowiedzialności wspólnika a nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji orzekającej o jego odpowiedzialności str.234
3.2.5. Subsydiarny charakter odpowiedzialności wspólnika a wydanie decyzji orzekającej o odpowiedzialności wspólnika str.236
3.2.6. Subsydiarny charakter odpowiedzialności wspólnika a akcesoryjność jego zobowiązania 238
3.3. Prymarna odpowiedzialność wspólnika str. 239
4. Solidarność dłużników podatkowych str.240
4.1. Pojęcie solidarności dłużników (biernej) w prawie podatkowym str. 240
4.2. Solidarność jako cecha zobowiązania str. 241
4.3. Solidarność a subsydiarność str. 244
4.4. Solidarność gwarancyjna str.245
4.5. Dopuszczalność stosowania przepisów o solidarności biernej do odpowiedzialności wspólników str.. 246
4.6. Zakres solidarności str.str.249
4.7. Moment powstania solidarności str. 251
4.8. Następstwa solidarności 252
4.8.1. Następstwa podatkowo-prawne str.. 252
4.8.2. Następstwa cywilnoprawne str. 254
5. Podsumowanie str.256
Rozdział V. Realizacja odpowiedzialności wspólnika str. 259
1. Wprowadzenie str.259
2. Abstrakcyjne a realne zobowiązanie wspólnika str. 261
3. Model postępowania w przedmiocie orzekania o odpowiedzialności wspólnika str. 263
3.1. Zagadnienia wprowadzające str. 263
3.2. Model dwufazowy str.263
3.3. Model jednofazowy str.str.269
3.4. Wnioski częściowe str.271
4. Wielość wspólników odpowiedzialnych a jedność postępowania w przedmiocie orzeczenia o ich odpowiedzialności str.272
5. Charakter prawny decyzji orzekającej o odpowiedzialności wspólnika str.275
6. Granice czasowe orzeczenia o odpowiedzialności wspólnika str.277
7. Zabezpieczenie wykonania zobowiązania wspólnika str.280
7.1. Zabezpieczenie zobowiązania wspólnika przed terminem płatności str.280
7.2. Zabezpieczenia rzeczowe (hipoteka przymusowa i zastaw skarbowy) str.281
8. Wykonanie zobowiązania wspólnika str.282
9. Podsumowanie str.284
Zakończenie str.287
Bibliografia str.293
Wykaz orzecznictwa sądowego str. 307
Wykaz aktów prawnych str.313