Rozdział 3. Znaczenie i skala bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce / Magdalena Stawicka

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) są jednym z głównych czynników sprzyjających globalizacji życia gospodarczego oraz najbardziej widocznym efektem postępującej globalizacji światowej. W latach 90. gospodarki większości krajów Europy Środkowowschodniej przeszły transformację systemową, zliberalizowały przepisy regulujące funkcjonowanie inwestycji zagranicznych, a co za tym idzie otworzyły się one na rynki międzynarodowe. Otwarcie się granic tych państw, których rynek był mało nasycony produktami, a siła robocza oraz czynniki produkcji bardzo tanie, spowodowało wzmożone zainteresowanie inwestorów zagranicznych Europą Środkowowschodnią. W obszarze tego zainteresowania znalazła się również Polska, która oferowała inwestorom duży i chłonny rynek, doskonałe położenie geograficzne zapewniające bliskość rynków wschodnich oraz tanią siłę roboczą. Czynniki te przyciągnęły duże koncerny zachodnie, które lokując swój kapitał liczyły na duże zyski w przyszłości. Jednakże, z punktu widzenia atrakcyjności dla inwestorów zagranicznych, Polska w pierwszej połowie lat 90. ustępowała miejsca Czechom i Węgrom. Głównymi przeszkodami w powiększaniu wielkości inwestycji były przede wszystkim: brak stałego i spójnego systemu prawnego, niepewna sytuacja społeczno-polityczna, przestarzały system bankowy oraz brak możliwości nabywania ziemi przez cudzoziemców. Sytuacja ta wyraźnie uległa zmianie w drugiej połowie lat 90., co spowodowało, że Polska stała się liderem wśród krajów przyjmujących inwestycje zagraniczne w Europie Środkowowschodniej.


Czy jako lider w przyciąganiu bezpośrednich inwestycji zagranicznych jest rzeczywiście najlepsza? Co zrobić aby przyciągnąć inwestorów zagranicznych? Dla potrzeb niniejszej publikacji przeprowadzono badanie ankietowe pt. ? ?Atrakcyjność inwestycyjna Polski dla inwestorów zagranicznych? wśród wszystkich firm z udziałem kapitału zagranicznego w Polsce. Dało ono odpowiedzi na pytania, dlaczego inwestorzy zagraniczni wybierają Polskę jako miejsce lokowania swojej działalnooci, a także, jakie czynniki są dla nich ważne lub nieważne przy podejmowaniu takiej decyzji. Ponadto, przeprowadzona analiza statystyczna atrakcyjności inwestycyjnej wszystkich krajów Europy Środkowowschodniej na podstawie dostępnych danych makroekonomicznych pokazała, które kraje są najatrakcyjniejsze dla inwestorów zagranicznych, a które muszą jeszcze wiele zrobić, aby dorównać liderom. Polska gospodarka została przeanalizowana pod względem wielu aspektów. Autorka starała się pokazać jej mocne, ale również i słabe strony.

Wprowadzenie 7

Rozdział 1
Rola inwestycji zagranicznych we współczesnej gospodarce 9
1.1. Formy międzynarodowej ekspansji gospodarczej 9
1.2. Ogólna charakterystyka inwestycji zagranicznych - bezpośrednie inwestycje zagraniczne i inwestycje portfelowe 15
1.2.1. Pojęcie inwestycji i inwestora 15
1.2.2. Definicje inwestycji zagranicznych 17
1.2.3. Formy prowadzenia działalności gospodarczej z udziałem inwestora zagranicznego 23

Rozdział 2
Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w krajach Europy Środkowowschodniej 29
2.1. Zainteresowanie inwestorów zagranicznych lokowaniem kapitału na świecie i w Europie Środkowowschodniej 29
2.2. Rozmiary i struktura inwestycji zagranicznych na świecie 33
2.3. Stan, struktura oraz tendencje zmian bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Europie Środkowowschodniej 40
2.4. Charakterystyka inwestycji zagranicznych w krajach Europy Środkowowschodniej 49
2.4.1. Kraje CEFTA 50
2.4.2. Kraje BFTA 69
2.4.3. Europejskie kraje Wspólnoty Niepodległych Państw 77
2.4.4. Pozostałe państwa Europy Środkowowschodniej 87

Rozdział 3
Znaczenie i skala bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce 91
3.1. Znaczenie bezpośrednich inwestycji zagranicznych dla Polski 91
3.2. Rozmiar i struktura bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce 98
3.2.1. Napływ i stan bezpośrednich inwestycji zagranicznych 98
3.2.2. Struktura geograficzna bezpośrednich inwestycji zagranicznych 105
3.2.3. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w sektorach gospodarki 108
3.2.4. Struktura regionalna (terytorialna) inwestycji zagranicznych w Polsce 109
3.2.5. Prywatyzacja a kapitał zagraniczny w Polsce 112

Rozdział 4
Warunki i motywy podejmowania działalności przez inwestorów zagranicznych na polskim rynku 117
4.1. Warunki napływu i działalności kapitału zagranicznego w Polsce 117
4.1.1. Ekonomiczne uwarunkowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce 117
4.1.2. Społeczne uwarunkowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce 120
4.1.3. Polityczne uwarunkowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce 122
4.1.4. Uwarunkowania prawno-administracyjne bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce 124
4.2. Motywy inwestowania oraz bariery utrudniające inwestowanie 135
4.3. Motywy podejmowania działalności gospodarczej w Polsce 143
4.3.1. Cel, założenia i metodyka badań 143
4.3.2. Wyniki badań ankietowych 144

Rozdział 5
Ocena atrakcyjności inwestowania w krajach Europy Środkowowschodniej 159
5.1. Atrakcyjność krajów Europy Środkowowschodniej 159
5.2. Ocena atrakcyjności inwestowania w krajach Europy Środkowowschodniej - analiza własna 167
5.3. Mapa atrakcyjności i ryzyka inwestycyjnego krajów Europy Środkowowschodniej 185

Rozdział 6
Kierunki działań samorządów lokalnych sprzyjające podnoszeniu atrakcyjności inwestycyjnej Polski dla inwestorów zagranicznych 193
6.1. Atrakcyjność inwestycyjna województw 195
6.2. Oferta województw dla inwestorów zagranicznych 200
6.2.1. Województwo dolnośląskie 200
6.2.2. Województwo kujawsko-pomorskie 202
6.2.3. Województwo lubelskie 203
6.2.4. Województwo lubuskie 204
6.2.5. Województwo łódzkie 204
6.2.6. Województwo małopolskie 205
6.2.7. Województwo mazowieckie 206
6.2.8. Województwo opolskie 208
6.2.9. Województwo podkarpackie 209
6.2.10. Województwo podlaskie 209
6.2.11. Województwo pomorskie 210
6.2.12. Województwo śląskie 211
6.2.13. Województwo świętokrzyskie 212
6.2.14. Województwo warmińsko-mazurskie 213
6.2.15. Województwo wielkopolskie 213
6.2.16. Województwo zachodniopomorskie 214
6.2.17. Regiony polskie 216
6.3. Polityka regionalna a atrakcyjność województw i podregionów 217

Zakończenie 221
Aneks 229
Bibliografia 237