Profesjonalne źródła informacji o prawie / Grzegorz Wierczyński

W książce zaprezentowano profesjonalne źródła informacji o prawie, z których korzystają prawnicy w swojej codziennej praktyce – systemy informacji prawnej, prawnicze bazy danych i dzienniki urzędowe. Przestawiono mechanizmy wykorzystywane do wyszukiwania informacji o prawie, skupiając się na ukazaniu tego, w czym profesjonalne systemy informacji o prawie są lepsze od zwykłych wyszukiwarek internetowych. Omówiono też granice zasobów poszczególnych źródeł informacji o prawie, a także najważniejsze trudności, jakie się pojawiają przy wyszukiwaniu określonych rodzajów dokumentów.

Według schematu: zawartość – mechanizmy wyszukiwania – weryfikowanie wyników, omówiono wyszukiwanie:

• aktów prawnych,
• orzeczeń i interpretacji urzędowych,
• projektów aktów prawnych i materiałów z procesu legislacyjnego,
• piśmiennictwa prawniczego.

Publikacja jest przeznaczona przede wszystkim dla praktyków, m.in. adwokatów, radców prawnych, sędziów i notariuszy. Zainteresuje też pracowników naukowych oraz pracowników administracji rządowej i samorządowej. Będzie również stanowić cenne źródło informacji dla aplikantów oraz studentów jako podręcznik do przedmiotu „Informatyka prawnicza” na studiach prawniczych.

Wykaz skrótów | str.  13

Wprowadzenie  | str.  17

Rozdział pierwszy. Współczesne źródła informacji o prawie  | str.  25

1. Uwagi ogólne | str.  25
2. Teoria F. Studnickiego | str. 27
3. Modele przypływu informacji w społeczeństwie | str.  29
4. Współczesne źródła informacji o prawie w Polsce | str. 34
5. Profesjonalne i powszechne źródła informacji o prawie | str.  38

Rozdział drugi. Dzienniki urzędowe  | str.  41

1. Kamienie milowe w ewolucji urzędowych źródeł informacji o prawie | str.  41

1.1. Spisanie prawa  | str.  41

1.2. Pojawienie się papieru i druku oraz rewolucja z tego wynikająca  | str.  43

1.3. Uzależnienie wejścia w życie aktu prawnego od jego ogłoszenia  | str.  45

1.4. Wprowadzenie dzienników urzędowych  | str.  48

1.5. Informatyzacja dzienników urzędowych  | str.  51

2. Istota urzędowego ogłoszenia aktu normatywnego | str. 52

2.1. Co to znaczy „ogłoszenie”? | str.  53

2.2. Ogłoszenie jako obowiązek organu wydającego dany dziennik urzędowy  | str.  58

2.3. Urzędowe ogłoszenie jako warunek wejścia w życie  | str.  62

2.4. Obowiązek ustanawiania odpowiedniego vacatio legis  | str.  64

2.5. Obliczanie wejścia w życie aktu normatywnego  | str.  68

3. Rodzaje i zawartość dzienników urzędowych | str. 70

3.1. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej  | str.  71

3.2. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski  | str.  72

3.3. Dzienniki resortowe  | str.  75

3.4. Wojewódzkie dzienniki urzędowe  | str.  76

3.5. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej  | str.  77

4. Zasady wydawania i udostępniania dzienników urzędowych | str. 81

4.1. Informatyzacja ogłaszania prawa | str.  81

4.2. Organizacja dzienników urzędowych  | str.  84

4.3. Organy wydające dzienniki urzędowe  | str.  86

4.4. Udostępnianie dzienników urzędowych i wydruków z nich  | str.  88

5. Prostowanie błędów w dziennikach urzędowych | str.  89
6. Ogłaszanie tekstów jednolitych | str. 91

Rozdział trzeci. Systemy informacji prawnej – wprowadzenie  | str.  97

1. Stany Zjednoczone | str.  97
2. Europa Zachodnia | str. 101
3. Europa Środkowo-Wschodnia | str.  104
4. Polska | str. 105

4.1. Internetowy System Aktów Prawnych  | str.  106

4.2. Komercyjne systemy informacji prawnej  | str.  108

Rozdział czwarty. Zawartość dostępnych w Polsce baz z aktami prawnymi  | str.  115

1. Uwagi ogólne | str.  115
2. Bazy z aktami prawnymi powszechnie obowiązującymi | str. 117
3. Bazy z umowami międzynarodowymi | str.  120
4. Bazy z aktami prawa Unii Europejskiej | str. 132
5. Bazy z aktami prawa miejscowego | str.  137
6. Bazy z aktami wewnętrznie obowiązującymi | str. 139
7. Bazy z prawem obcym | str.  141
8. Aktualizacja zawartości baz z aktami prawnymi | str. 142
9. Podsumowanie | str.  143

Rozdział piąty. Wyszukiwanie aktu prawnego w polskich systemach informacji prawnej  | str.  145

1. Uwagi ogólne | str.  145
2. Wyszukiwanie pełnotekstowe | str. 146

2.1. Indeksowanie  | str.  147

2.2. Uwzględnianie odmian  | str.  149

2.3. Operatory logiczne i pozycyjne jako część instrukcji wyszukiwawczej  | str.  156

2.4. Skróty, nazwy potoczne, identyfikatory w wyszukiwaniu pełnotekstowym  | str.  158

2.5. Zamiast podsumowania  | str.  161

3. Metadane aktu prawnego i ich wpływ na wyszukiwanie | str.  165

3.1. Pojęcie metadanych w kontekście aktów prawnych  | str.  165

3.2. Metryka aktu prawnego i jej części  | str.  169

3.3. Identyfikator aktu prawnego   | str.  171

3.4. Informacje o ogłoszeniu aktu prawnego  | str.  177

3.5. Informacje zawarte w tytule aktu prawnego i odpowiadające im metadane   | str.  182

3.5.1.  Elementy składowe tytułów aktów prawnych  | str.  182

3.5.2. Rodzaj aktu prawnego  | str.  183

3.5.3. Autor aktu prawnego  | str.  184

3.5.4. Data aktu prawnego  | str.  185

3.5.5. Określenie przedmiotu aktu prawnego  | str.  188

3.5.6. Numer aktu prawnego  | str.  191

3.6. Informacje o obowiązywaniu aktu prawnego i ich wpływ na wyszukiwanie  | str.  193

3.6.1. Pojęcie obowiązywania w polskich systemach informacji prawnej  | str.  193

3.6.2. Początek obowiązywania  | str.  194

3.6.3. Koniec obowiązywania  | str.  197

3.6.4. Ocena obowiązywania w polskich systemach informacji prawnej | str.  200

3.6.5. Selekcja wyszukiwania pod kątem temporalnego obowiązywania aktów prawnych   202

3.6.6. Wpływ zmiany daty oceny obowiązywania na wyniki wyszukiwania  | str.  212

3.6.7.  Selekcja wyszukiwania pod kątem terytorialnego obowiązywania aktów prawnych  | str.  212

4. Skorowidze hasłowe, tezaurusy oraz indeksy słów kluczowych | str. 213

4.1. Skorowidze hasłowe  | str.  213

4.2. Deskryptory, słowa kluczowe, tezaurusy  | str.  220

4.3. Wady i zalety skorowidzów hasłowych i tezaurusów  | str.  222

Rozdział szósty. Relacje pomiędzy aktami prawnymi w polskich systemach informacji prawnej  | str.  225

1. Uwagi ogólne | str.  225
2. Zmiana i jej odmiany | str. 228

2.1. Nowelizacja  | str.  228

2.2. Sprostowanie  | str.  230

2.3. Zmiany sygnalizowane przez redakcję systemu informacji prawnej  | str.  231

3. Uchylenie i jego odmiany | str.  238

3.1. Uchylenie wyraźnym przepisem uchylającym i jego ekwiwalenty  | str.  239

3.2. Uchylenie generalne  | str.  242

3.3. Uchylenie pośrednie  | str.  243

3.4. Problem uchyleń częściowych  | str.  245

4. Wykonanie („podstawa prawna”) | str. 246
5. Wprowadzenie i jego odmiany | str.  248

5.1. Przepisy wprowadzające  | str.  248

5.2. Ustawy ratyfikacyjne i oświadczenia rządowe   | str.  249

5.3. Terytorialne rozciągnięcie mocy obowiązującej  | str.  249

6. Interpretowanie | str. 250
7. Odesłanie | str.  251
8. Implementacja | str. 252
9. Ujednolicenie | str.  254

Rozdział siódmy. Korzystanie z tekstu aktu prawnego w polskich systemach informacji prawnej  | str.  257

1. Teksty urzędowe i nieurzędowe | str.  257
2. Wersje tekstu aktu prawnego | str. 259

2.1. Uwagi ogólne  | str.  259

2.2. Wersje pierwotne i ujednolicone oraz teksty jednolite   261

2.3. Liczba i wybór wersji  | str.  264

2.4. Prezentacja ostatnich zmian w danej wersji tekstu  | str.  266

3. Systematyka tekstu aktu prawnego | str.  266

3.1. Uwagi ogólne  | str.  266

3.2. Tytuł jako element tekstu aktu prawnego  | str.  267

3.3. Jednostki redakcyjne tekstu aktu prawnego  | str.  268

3.3.1.  Jednostki redakcyjne podstawowe i pozostałe  | str.  268

3.3.2. Wersje podstawowych jednostek redakcyjnych  | str.  271

3.3.3. Wyszukiwanie podstawowej jednostki redakcyjnej  | str.  272

3.3.4. Podstawowe jednostki redakcyjne jako węzły komunikacyjne  | str.  274

3.3.5. Zasada zachowania numeracji jednostek redakcyjnych | str.  274

3.3.6. Struktura (spis treści) tekstu aktu prawnego  | str.  279

4. Odesłania w tekście aktu prawnego i odpowiadające im hiperteksty | str. 280

Rozdział ósmy. Bazy projektów aktów prawnych  | str.  285

1. Uwagi ogólne | str.  285
2. Uzasadnienie projektu aktu prawnego jako źródło informacji o wyrażonych w nim normach | str. 287
3. Urzędowe bazy z projektami aktów prawnych | str.  291
4. Serwisy służące do monitoringu legislacyjnego | str. 296
5. Bazy z projektami ustaw w SIP LEX i SIP Legalis | str.  297
6. Bazy z projektami aktów wspólnotowych | str. 300

Rozdział dziewiąty. Bazy orzecznictwa  | str.  303

1. Uwagi ogólne | str.  303
2. Budowa orzeczenia | str. 304
3. Sygnatura orzeczenia | str.  305
4. Źródła poznania orzeczeń sądowych | str. 312

4.1. Uwagi ogólne  | str.  312

4.2. Źródła poznania orzeczeń SN  | str.  317

4.3. Źródła poznania orzeczeń sądów administracyjnych  | str.  318

4.4. Źródła poznania orzeczeń TK  | str.  320

4.5. Źródła poznania orzeczeń sądów powszechnych  | str.  321

4.6. Źródła poznania orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka  | str.  322

4.7. Źródła poznania orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej  | str.  323

4.8. Źródła poznania orzeczeń innych międzynarodowych trybunałów  | str.  325

5. Orzeczenia organów administracji | str.  325
6. Tezy orzeczeń | str. 326
7. Wyszukiwanie orzeczeń w systemach informacji prawnej | str.    330

7.1. Powiązania z przepisami jako sposób wyszukiwania orzeczeń  | str.  330

7.2. Wyszukiwanie pełnotekstowe  | str.  335

7.3. Wyszukiwanie i zawężanie wyników wyszukiwania za pomocą metadanych orzeczeń | str.  336

7.4. Skorowidze hasłowe  | str.  337

7.5. Relacje pomiędzy orzeczeniami  | str.  337

7.6. Problem nadmiaru orzeczeń  | str.  340

7.7.  Anonimizacja orzeczeń i problemy nią powodowane  | str.  341

Rozdział dziesiąty. Bazy interpretacji urzędowych  | str.  345

1. Uwagi ogólne | str.  345
2. Interpretacje podatkowe i źródła ich poznania | str. 346
3. Interpretacje ZUS, NFZ i KRUS i źródła ich poznania | str.  350
4. Interpretacje dotyczące klasyfikacji i nomenklatur statystycznych | str. 352
5. Rekomendacje w ustawie – Prawo bankowe | str.  353
6. Wyszukiwanie interpretacji urzędowych w systemach informacji prawnej | str. 353

Rozdział jedenasty. Bazy piśmiennictwa prawniczego  | str.  355

1. Uwagi ogólne | str.  355
2. Czasopisma prawnicze i bazy z nimi związane | str. 356

2.1. Rodzaje czasopism prawniczych  | str.  356

2.2. Problem rosnącej liczby czasopism i artykułów prawniczych | str.  358

2.3. Bazy czasopism prawniczych  | str.  362

2.4. Bazy tez z piśmiennictwa  | str.  364

3. Bazy komentarzy i monografii | str.  365
4. Bibliografie i bazy bibliograficzne | str.  366

Wykaz literatury  | str.  369