Stan prawny na 1 stycznia 2006 r.
Celem niniejszej publikacji jest zaprezentowanie tych przepisów prawa, które wywierają bezpośredni wpływ nie tylko na sytuację osób pozbawionych wolności (tymczasowo aresztowanych), ale również mają praktyczne znaczenie w codziennej pracy funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej, studentów, pracowników nauki, instytucji państwowych oraz organizacji pozarządowych i osób zajmujących się szeroko pojętą problematyką penitencjarną.
Część pierwsza opracowania zawiera kodeks karny wykonawczy wraz z większością rozporządzeń wydanych na jego podstawie, które zostały umieszczone zgodnie z porządkiem występowania w strukturze kodeksu poszczególnych delegacji ustawowych.
W drugiej części znajdują się wybrane przepisy związkowe, których znajomość jest niezbędna do prawidłowego i praworządnego wykonywania kar i środków karnych skutkujących pozbawieniem wolności.
Wprowadzenie 5
Krótki rys historyczny 8
Podstawowe standardy "międzynarodowego" prawa karnego wykonawczego" 12
Struktura publikacji 18 Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy 21
CZĘŚĆ OGÓLNA Rozdział I. Zakres obowiązywania 21 Rozdział II. Organy postępowania wykonawczego 22 Rozdział III. Skazany 23 Rozdział IV. Postępowanie wykonawcze 25 Oddział 1. Wykonywanie orzeczeń 25 Oddział 2. Postępowanie przed sądem 29 Oddział 3. Postępowanie egzekucyjne 31 Rozdział V. Nadzór penitencjarny 34 Rozdział VI. Zatarcie skazania 35 Rozdział VII. Uczestnictwo społeczeństwa w wykonywaniu orzeczeń oraz pomoc w społecznej readaptacji skazanych 36
CZĘŚĆ SZCZEGÓLNA Rozdział VIII. Grzywna 39 Rozdział IX. Kara ograniczenia wolności 42 Rozdział X. Kara pozbawienia wolności 48 Oddział 1. Cele wykonywania kary 48 Oddział 2. Zakłady karne 49 Oddział 3. Wykonywanie kary i jej indywidualizacja 53 Oddział 4. Prawa i obowiązki skazanego 68 Oddział 5. Zatrudnienie 82 Odział 6. Nauczanie 88 Oddział 7. Działalność kulturalno-oświatowa, społeczna, kultura fizyczna i zajęcia sportowe 90 Oddział 8. Nagrody i ulgi 91 Oddział 9. Kary dyscyplinarne 95 Oddział 10. Odroczenie i przerwa wykonania kary pozbawienia wolności 100 Oddział 11. Warunkowe przedterminowe zwolnienie 102 Oddział 12. Zwalnianie skazanych z zakładów karnych i warunki udzielania im pomocy 104 Oddział 13. Informowanie pokrzywdzonego o opuszczeniu przez skazanego zakładu karnego 107 Rozdział XI. Wykonywanie dozoru, warunkowego umorzenia postępowania i warunkowego zawieszenia wykonania kary 108 Oddział 1. Dozór 108 Oddział 2. Warunkowe umorzenie postępowania karnego 111 Oddział 3. Warunkowe zawieszenie wykonania kary 112 Rozdział XII. Środki karne 112 Oddział 1. Pozbawienie praw publicznych 112 Oddział 2. Zakazy i obowiązek 113 Oddział 3. Przepadek 115 Oddział 4. Naprawienie szkody, zadośćuczynienie, nawiązka i świadczenie pieniężne 118 Oddział 5. Podanie wyroku do publicznej wiadomości 119 Rozdział XIII. Środki zabezpieczające 120 Rozdział XIV. Należności sądowe 124 Rozdział XV. Tymczasowe aresztowanie 125
CZĘŚĆ WOJSKOWA 138 Rozdział XVI. Przepisy ogólne 138 Rozdział XVII. Kara ograniczenia wolności 139 Rozdział XVIII. Kara pozbawienia wolności i kara aresztu wojskowego 140 Rozdział XIX. Środki karne 141 Rozdział XX. Tymczasowe aresztowanie 142
CZĘŚĆ KOŃCOWA Rozdział XXI. Objaśnienie wyrażeń ustawowych 143 Rozdział XXII. Przepisy przejściowe i końcowe 144 PRZEPISY WYKONAWCZE
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie sposobu, zakresu i trybu sprawowania nadzoru penitencjarnego 155 Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 grudnia 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i trybu uczestnictwa podmiotów w wykonywaniu kar, środków karnych, zabezpieczających i zapobiegawczych, a także społecznej kontroli nad ich wykonywaniem 161 Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 21 sierpnia 1998 r. w sprawie określenia szczegółowych zasad i trybu powoływania oraz działania Rady Głównej do Spraw Społecznej Readaptacji i Pomocy Skazanym, a także rad terenowych do spraw społecznej readaptacji i pomocy skazanym 165 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie Funduszu Pomocy Postpenitencjarnej 170 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 marca 2004 r. w sprawie podmiotów, w których jest wykonywana kara ograniczenia wolności oraz praca społecznie użyteczna 173 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie zasad organizacji i warunków przeprowadzania badań psychologicznych i psychiatrycznych w ośrodkach diagnostycznych 179 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 września 2003 r. w sprawie trybu przyjmowania dzieci matek pozbawionych wolności do domów dla matki i dziecka przy wskazanych zakładach karnych oraz szczegółowych zasad organizowania i działania tych placówek 186 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 września 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad wykonywania praktyk religijnych i korzystania z posług religijnych w zakładach karnych i aresztach śledczych 195 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 września 2003 r. w sprawie określenia wartości dziennej normy wyżywienia oraz rodzaju diet wydawanych osobom osadzonym w zakładach karnych i aresztach śledczych 198 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2003 r. w sprawie warunków i sposobu zaopatrzenia osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych w protezy, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze 203 Rozporządzenie. Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 października 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad, zakresu i trybu udzielania świadczeń zdrowotnych osobom pozbawionym wolności przez zakłady opieki zdrowotnej dla osób pozbawionych wolności 216 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości i Ministra Zdrowia z dnia 10 września 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad, zakresu i trybu współdziałania zakładów opieki zdrowotnej ze służbą zdrowia w zakładach karnych i aresztach śledczych w zapewnieniu świadczeń zdrowotnych osobom pozbawionym wolności 226 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 lutego 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad zatrudniania skazanych 229 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 lutego 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu prowadzenia nauczania w zakładach karnych 240 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 czerwca 2002 r. w sprawie zakresu praw i obowiązków podmiotów sprawujących dozór, zasad i trybu wykonywania dozoru oraz trybu wyznaczania przez stowarzyszenia, organizacje i instytucje swoich przedstawicieli do sprawowania dozoru 253 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu zakładów psychiatrycznych i zakładów leczenia odwykowego przeznaczonych do wykonywania środków zabezpieczających oraz składu, trybu powoływania i zadań komisji psychiatrycznej do spraw środków zabezpieczających 258 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie trybu postępowania właściwych organów w wypadku, gdy liczba osadzonych w zakładach karnych lub aresztach śledczych przekroczy w skali kraju ogólną pojemność tych zakładów 279 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 stycznia 2004 r. w sprawie czynności administracyjnych związanych z wykonywaniem tymczasowego aresztowania oraz kar i środków przymusu skutkujących pozbawienie wolności oraz dokumentowania tych czynności 283 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 października 2003 r. w sprawie obrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej 349 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 października 2003 r. w sprawie sposobów ochrony jednostek organizacyjnych 355 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 października 2003 r. w sprawie czynności administracyjnych i rozliczeń finansowych związanych z prowadzeniem depozytu przedmiotów wartościowych i środków pieniężnych osób pozbawionych wolności 412 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych 435 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności 512 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania tymczasowego aresztowania 529 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 sierpnia 2003 r. w sprawie trybu przeprowadzania kontroli jednostek organizacyjnych Służby Więziennej 543 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 sierpnia 2003 r. w sprawie sposobów prowadzenia oddziaływań penitencjarnych w zakładach karnych i aresztach śledczych 566 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 sierpnia 2003 r. w sprawie sposobów załatwiania wniosków, skarg i próśb osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych 582
PRZEPISY ZWIĄZKOWE
Ustawa z dnia 26 kwietnia 1996 r. o Służbie Więziennej 591 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 sierpnia 1997 r. w sprawie szczególowego trybu działań funkcjonariuszy Służby Więziennej podczas wykonywania czynności służbowych 604 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 listopada 1996 r. w sprawie szczegółowych warunków stosowania środków przymusu bezpośredniego oraz użycia broni palnej lub psa służbowego przez funkcjonariuszy Służby Więziennej oraz sposobu postępowania w tym zakresie 611 Ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 r. o zatrudnianiu osób pozbawionych wolności 636 Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy 642 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 listopada 1997 r. w sprawie zakresu stosowania przepisów Kodeksu pracy o bezpieczeństwie i higienie pracy przy wykonywaniu pracy przez osoby przebywające w zakładach karnych lub w zakładach poprawczych 644 Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy 645 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 września 2002 r. w sprawie zadań służby medycyny pracy wobec osób świadczących pracę w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, przebywania w aresztach śledczych lub wykonujących pracę w ramach kary ograniczenia wolności 649 Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej 651 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 maja 2002 r. w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej prowadzenia i udostępniania w zakładach opieki zdrowotnej dla osób pozbawionych wolności 656 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 marca 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad tworzenia, przekształcania, likwidacji, organizacji, zarządzania i kontroli zakładów opieki zdrowotnej dla osób pozbawionych wolności 683 Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii 689 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 sierpnia 2000 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu postępowania leczniczego, rehabilitacyjnego i readaptacyjnego w stosunku do osób uzależnionych, umieszczonych w zakładach karnych i aresztach śledczych 696 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2001 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu postępowania w przedmiocie leczenia, rehabilitacji i readaptacji osób uzależnionych, skazanych za przestępstwa pozostające w związku z używaniem środków odurzających lub substancji psychotropowych 701 Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi 706 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 maja 1983 r. w sprawie zasad i trybu postępowania w przedmiocie leczenia odwykowego osób umieszczonych w zakładach karnych, aresztach śledczych i ośrodkach przystosowania społecznego 707 Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych 710 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 listopada 1996 r. w sprawie określenia zasad dopuszczalności używania wyrobów tytoniowych w obiektach zamkniętych podległych Ministrowi Sprawiedliwości 712 Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach 715 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 grudnia 1999 r. w sprawie zasad organizacji obsługi bibliotecznej w zakładach karnych, poprawczych i schroniskach dla nieletnich oraz zasad współdziałania bibliotek publicznych w wykonywaniu tej obsługi 716 Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej 718 Ustawa z dnia 4 lipca 1991 r. o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego 720 Ustawa z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej 722 Ustawa z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Rzeczypospolitej Polskiej 724 Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w Rzeczypospolitej Polskiej 726 Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Chrześcijan Baptystów w Rzeczypospolitej Polskiej 728 Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Rzeczypospolitej Polskiej 730 Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Polskokatolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej 732 Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej 734 Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej 735 Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej 737 Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Zielonoświątkowego w Rzeczypospolitej Polskiej 739 Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej 741 Rozporządzenie Ministrów: Sprawiedliwości, Obrony Narodowej i Spraw Wewnętrznych z dnia 9 marca 1993 r. w sprawie zawiadamiania o orzeczeniach wydanych w sprawach karnych i w sprawach o wykroczenia dotyczących osób podlegających obowiązkowi służby wojskowej 743 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 kwietnia 1992 r. - Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury 749 Indeks rzeczowy 751