Prawo mediów

W publikacji szczegółowo zaprezentowano kwestie prawne dotyczące szeroko rozumianych mediów: prasy drukowanej, radia, telewizji oraz Internetu, odwołując się do regulacji krajowych i europejskich.

   Omówiono m.in.:

• zasadę wolności słowa;
• instytucję sprostowania prasowego;
• regulacje dotyczące funkcjonowania nadawców radiowych i telewizyjnych, w tym dostawców audiowizualnych usług medialnych na żądanie;
• reklamę w mediach;
• ochronę dóbr osobistych w działalności mediów;
• zagadnienia ochrony dzieci przed szkodliwymi dla nich treściami dostępnymi w mediach.

Analizie zostały poddane także regulacje związane z zatrudnianiem dziennikarzy, procedura rejestracji dzienników i czasopism. Przedstawiono ponadto zasady budowy programu radiowego i telewizyjnego.

Wykaz skrótów | str. 11

Wstęp | str. 15

Rozdział pierwszy
Wolność słowa | str. 17
1.1. Uwagi wstępne | str. 17
1.2. Pojęcie wolności słowa | str. 18
1.3. Wolność słowa w ujęciu Europejskiej Konwencji Praw Człowieka | str. 20
1.3.1. Wprowadzenie | str. 20
1.3.2. Zakres wolności słowa | str. 22
1.3.3. Swoboda wypowiedzi w debacie politycznej i w sprawach publicznie ważnych | str. 23
1.3.4. Swoboda wypowiedzi artystycznej | str. 28
1.3.5. Swoboda wypowiedzi komercyjnej | str. 29
1.3.6. Swoboda otrzymywania informacji | str. 29
1.3.7. Obowiązki i odpowiedzialność | str. 30
1.3.8. Ograniczenia swobody wypowiedzi | str. 30
1.3.8.1. Trójelementowy test zgodności | str. 30
1.3.8.2. Ochrona bezpieczeństwa państwa | str. 32
1.3.8.3. Ochrona moralności | str. 33
1.3.8.4. Ochrona dobrego imienia i praw osób trzecich | str. 34
1.3.8.5. Ochrona informacji poufnych | str. 37
1.3.8.6. Gwarancja powagi i bezstronności wymiaru sprawiedliwości | str. 37
1.3.8.7. Działalność nadawców radiowych, telewizyjnych lub przedsiębiorstw kinematograficznych | str. 38
1.4. Wolność słowa w ujęciu konstytucyjnym | str. 38
1.4.1. Wprowadzenie | str. 38
1.4.2. Wolność mediów w Konstytucji RP | str. 39
1.4.3. Gwarancje wolności słowa w Konstytucji RP | str. 40
1.4.3.1. Wprowadzenie | str. 40
1.4.3.2. Wolność słowa | str. 41
1.4.3.3. Zakaz cenzury prewencyjnej | str. 43
1.4.3.4. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji | str. 45

Rozdział drugi
Prawo prasowe – wybrane zagadnienia | str. 48
2.1. Podstawowe pojęcia | str. 48
2.2. Prawa i obowiązki dziennikarzy | str. 51
2.3. Sprostowania prasowe | str. 72
2.4. Rejestracja dzienników i czasopism | str. 81

Rozdział trzeci
Radiofonia i telewizja | str. 84
3.1. Uwagi wstępne | str. 84
3.2. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji | str. 89
3.2.1. Wprowadzenie | str. 89
3.2.2. Zadania KRRiT | str. 89
3.2.3. Członkowie KRRiT | str. 93
3.2.4. Przewodniczący KRRiT | str. 96
3.3. Rada Mediów Narodowych | str. 99
3.4. Reżimy prawne świadczenia audiowizualnych usług medialnych | str. 101
3.4.1. Wprowadzenie | str. 101
3.4.2. Nadawcy publiczni | str. 101
3.4.3. Nadawcy niepubliczni | str. 108
3.4.4. Nadawcy społeczni | str. 114
3.4.5. Operatorzy sieci kablowych | str. 115
3.4.6. Programy telewizyjne rozpowszechniane wyłącznie w systemie teleinformatycznym | str. 117
3.4.7. Audiowizualne usługi medialne na żądanie | str. 118
3.5. Zasady budowy programów | str. 119
3.5.1. Wprowadzenie | str. 119
3.5.2. Samodzielność nadawcy | str. 119
3.5.3. Obowiązki informacyjne nadawcy | str. 121
3.5.4. Kwoty programowe | str. 121
3.5.5. Przekazy handlowe | str. 122
3.5.6. Treść audycji | str. 122
3.5.6.1. Wprowadzenie | str. 122
3.5.6.2. Zakaz propagowania niektórych postaw | str. 122
3.5.6.2.1. Uwagi ogólne | str. 122
3.5.6.2.2. Działania sprzeczne z prawem | str. 124
3.5.6.2.3. Działania sprzeczne z polską racją stanu | str. 124
3.5.6.2.4. Postawy i poglądy sprzeczne z moralnością | str. 125
3.5.6.2.5. Postawy i poglądy sprzeczne z dobrem społecznym | str. 126
3.5.6.2.6. Zakaz nawoływania do nienawiści i zakaz dyskryminacji | str. 126
3.5.6.2.7. Zachowania zagrażające zdrowiu | str. 127
3.5.6.2.8. Zachowania zagrażające bezpieczeństwu | str. 127
3.5.6.2.9. Zachowania zagrażające środowisku naturalnemu | str. 127
3.5.6.3. Poszanowanie przekonań religijnych odbiorców | str. 127
3.5.6.4. Ochrona małoletnich | str. 129
3.5.6.5. Poprawność języka | str. 130
3.5.7. Dostępność programów dla niepełnosprawnych | str. 130
3.5.8. Ważne wydarzenia | str. 130

Rozdział czwarty
Postęp techniczny w mediach | str. 133
4.1. Uwagi wstępne | str. 133
4.2. Media w Internecie | str. 133
4.2.1. Pojęcie Internetu | str. 133
4.2.2. Internet jako środek przekazu | str. 134
4.2.3. E-prasa | str. 137
4.2.4. Radio i telewizja w Internecie | str. 138
4.3. Platformy cyfrowe | str. 140
4.4. Konwergencja mediów | str. 142

Rozdział piąty
Reklama w mediach | str. 144
5.1. Pojęcie reklamy | str. 144
5.2. Reklama w Prawie prasowym | str. 146
5.2.1. Kryptoreklama | str. 148
5.2.2. Obowiązek umieszczania reklam i ogłoszeń | str. 151
5.3. Reklama w ustawie o radiofonii i telewizji | str. 155
5.3.1. Przekazy handlowe | str. 157
5.3.2. Reklama i telesprzedaż | str. 157
5.3.3. Sponsoring | str. 160
5.3.4. Lokowanie produktu | str. 163
5.3.5. Przepisy wspólne | str. 170
5.4. Reklama w Internecie | str. 174
5.4.1. Spam | str. 180
5.4.2. Reklama behawioralna | str. 183
5.4.3. Reklama kontekstowa | str. 187
5.4.4. Influencer marketing | str. 189
5.4.5. Przykłady reklam naruszających prawo | str. 194
5.4.5.1. Wyszukiwarki internetowe | str. 194
5.4.5.2. Domeny internetowe i metatagi | str. 194
5.4.5.3. Odpowiedzialność za ogłoszenia reklamowe w serwisie internetowym | str. 196
5.4.6. Blokowanie reklam w Internecie | str. 196

Rozdział szósty
Ochrona dóbr osobistych w kontekście działalności mediów | str. 198
6.1. Uwagi wstępne | str. 198
6.2. Legitymacja czynna osoby fizycznej | str. 200
6.3. Legitymacja czynna osoby prawnej i innych podmiotów | str. 201
6.4. Legitymacja czynna w sprawach naruszania w mediach dobra osobistego w postaci tożsamości narodowej | str. 204
6.5. Cześć jako dobro osobiste | str. 206
6.5.1. Nieprawdziwe informacje, sugestie i nieuzasadnione oceny w mediach a naruszenie czci | str. 207
6.5.2. Debata publiczna | str. 212
6.5.3. Cytaty i przedruki a naruszenie czci | str. 213
6.5.4. Argumenty „ad Hitlerum” w mediach a odpowiedzialność za naruszenie czci | str. 215
6.6. Prywatność | str. 219
6.7. Kult pamięci osoby zmarłej i tożsamość narodowa jako dobra osobiste | str. 224
6.8. Wizerunek | str. 226
6.8.1. Pozowanie i opłata jako przesłanka zwalniająca z konieczności posiadania przez media odrębnej zgody osoby uwiecznionej na wizerunku | str. 227
6.8.2. Osoby powszechne znane i ich wizerunki w mediach | str. 229
6.8.3. Osoby stanowiące tło (element większej całości) i ich wizerunki w mediach | str. 232

Rozdział siódmy
Ochrona małoletnich w kontekście działalności mediów | str. 236
7.1. Uwagi wstępne | str. 236
7.2. Treści szkodzące rozwojowi małoletnich | str. 237
7.3. Przemoc | str. 240
7.4. Pornografia | str. 244
7.5. Kwalifikowanie audycji jako szkodliwych | str. 245
7.6. Zabezpieczenia techniczne | str. 249
7.7. Niedozwolona treść reklamy | str. 251
7.8. Zagrożenia w cyberprzestrzeni | str. 254
7.8.1. Wprowadzenie | str. 254
7.8.2. Bezpieczeństwo osobiste | str. 255
7.8.3. Prywatność | str. 257

Rozdział ósmy
Prawo własności intelektualnej w działalności mediów | str. 259
8.1. Uwagi wstępne | str. 259
8.2. Prawo autorskie | str. 260
8.2.1. Wprowadzenie | str. 260
8.2.2. Utwór | str. 260
8.2.3. Autorskie prawa osobiste | str. 264
8.2.4. Autorskie prawa majątkowe | str. 267
8.2.5. Dozwolony użytek w zakresie działalności mediów | str. 269
8.3. Ochrona tytułu prasowego i tytułu utworu | str. 272
8.4. Ochrona znaków towarowych i usługowych | str. 275

Rozdział dziewiąty
Zatrudnienie w mediach | str. 278
9.1. Stosunek pracy dziennikarza | str. 278
9.2. Zatrudnienie dziennikarza na podstawie umów cywilnoprawnych | str. 285
9.3. Zatrudnienie dziennikarza a „samozatrudnienie” | str. 289

Rozdział dziesiąty
Etyka dziennikarska | str. 292
10.1. Uwagi wstępne. Moralność, etyka i metaetyka | str. 292
10.2. Główne stanowiska etyczne – deontologia i konsekwencjalizm | str. 294
10.3. Etyka zawodowa | str. 297
10.4. Charakterystyka etyki dziennikarskiej | str. 298
10.5. Wzorzec osobowy i wartości w pracy dziennikarza | str. 301
10.6. Współczesne problemy etyki dziennikarskiej. Etyka sytuacyjna | str. 305
10.7. Przykładowe dylematy etyczne dziennikarstwa | str. 308

Rozdział jedenasty
Odpowiedzialność karna | str. 315
11.1. Uwagi wstępne | str. 315
11.2. Odpowiedzialność karna w Prawie prasowym | str. 317
11.3. Odpowiedzialność karna w zakresie reklamy | str. 331
11.3.1. Odpowiedzialność karna w przypadku bezprawnej reklamy alkoholu | str. 333
11.3.2. Odpowiedzialność karna w przypadku bezprawnej reklamy produktów leczniczych | str. 335
11.3.3. Odpowiedzialność karna w przypadku bezprawnej reklamy gier hazardowych | str. 338

Bibliografia | str. 343