Prawa do nadań programów radiowych i telewizyjnych w prawie autorskim / Katarzyna Klafkowska-Waśniowska

Książka stanowi pierwsze w polskiej literaturze monograficzne opracowanie problematyki praw pokrewnych do nadań programów radiowych i telewizyjnych. Radio i telewizja w ostatnich latach podlegają dynamicznym zmianom, z uwagi przede wszystkim na rozwój internetu i interaktywnych usług. Zastosowanie regulacji prawnych w warunkach ciągłych zmian w tej dziedzinie przysparza wielu trudności także dlatego, że brakowało dotąd szerszej analizy podstaw prawnej konstrukcji ochrony nadań programów.

Książka stanowi zatem próbę odpowiedzi na powyższe problemy. W sposób wyczerpujący przedstawiono rozwiązania ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Rozważania dotyczące zabezpieczeń technicznych wzbogacono o omówienie problematyki dostępu warunkowego. Zagadnienia dotyczące praw nadawców przedstawiono w szerokim kontekście regulacji wspólnotowych oraz rozwiązań międzynarodowych, uwzględniając najnowsze kierunki zmian, na podstawie przygotowywanego traktatu WIPO o prawach organizacji nadawczych.
W książce porusza się szeroki zakres zagadnień: od analizy podstawowych zagadnień konstrukcyjnych praw do nadań programów, po aktualne problemy powstające na styku rozwiązań prawnych i postępu technologicznego w dziedzinie mediów.



Wykaz skrótów 11
Wstęp 13

Rozdział I
Prawa pokrewne - zagadnienia ogólne 17

1. Podstawowe akty prawne dotyczące ochrony praw pokrewnych 17
1.1. Konwencja rzymska z 1961 r. 17
1.2. Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS) z 1994 r. 19
1.3. Konwencje o ochronie poszczególnych praw pokrewnych 24
1.4. Prawa nadawców w regulacjach międzynarodowych 24
1.4.1. Europejskie porozumienie o ochronie nadań telewizyjnych zawarte w Strasburgu w 1960 r. 24
1.4.2. Konwencja brukselska dotycząca przekazywania sygnałów przenoszących programy drogą satelitarną z 21 maja 1974 r. 26
1.4.3. Europejska konwencja dotycząca problemów prawa autorskiego i praw pokrewnych w ramach transgranicznego przekazu satelitarnego z 1994 r. 26
1.4.4. Zalecenia i deklaracje Rady Europy związane z ochroną praw do nadań programów 27
1.5. Główne problemy i kierunki zmian w międzynarodowej ochronie praw nadawców 28
2. Ochrona praw pokrewnych w prawie wspólnotowym 31
2.1. Katalog praw pokrewnych w prawie wspólnotowym 32
2.2. Główne problemy ochrony praw pokrewnych 33
2.3. Rozwój ochrony praw nadawców w prawie wspólnotowym 33
3. Ochrona praw pokrewnych w prawie polskim 37
3.1. Geneza ochrony praw pokrewnych 37
3.2. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych 38
4. Prawa pokrewne 40
4.1. Prawa pokrewne a prawo autorskie 40
4.2. Charakterystyka praw pokrewnych 45
4.2.1. Prawa pokrewne a ochrona praw osobistych 46
4.2.2. Prawa majątkowe 47
4.3. Podział praw pokrewnych 49
4.4. Prawa nadawców a inne prawa pokrewne 51

Rozdział II
Pojęcie nadawania 53

1. Pojęcie "nadawania" 53
1.1. Wymóg rozpowszechnienia 54
1.2. Pojęcie "emisji radiowej lub telewizyjnej" 59
1.3. Przekaz przewodowy i bezprzewodowy 61
1.3.1. Przekaz kablowy 61
1.3.2. Przekaz satelitarny 66
1.3.3. Przekazywanie sygnału point-to-point 72
2. Przekaz kodowany 79
3. Przekaz cyfrowy 81
4. Przekaz dokonywany w sieciach komputerowych 84
4.1. Formy przekazu w sieciach komputerowych 84
4.1.1. Publiczne udostępnianie "na żądanie" 86
4.1.2. Webcasting 88
4.2. Kryteria rozróżniania przekazów internetowych 89
4.3. Przekaz w sieciach komputerowych a pojęcie nadawania 91
4.4. Nadawanie w sieciach komputerowych a definicja nadawania w prawie autorskim 94
5. Pojęcie "reemisji" 95
5.1. Równoczesny i integralny przekaz w sieciach komputerowych 97

Rozdział III
Przedmiot ochrony - nadania programów 99

1. Przedmiot ochrony 99
2. Nadawanie a nadanie 100
3. Pojęcie "nadania" a pojęcie "programu" 101
3.1. Koncepcja ochrony sygnału w konwencji brukselskiej z 1974 r. 103
3.2. Związek między "nadaniem" a jego zawartością 105
4. Przedmiot nadań w świetle konwencji międzynarodowych i prawa wspólnotowego 107
5. Przedmiot ochrony w polskim prawie autorskim 110
6. Pojęcie "programu" 112
6.1. Pojęcie "programu" a pojęcie "audycji" 114
6.2. Pojęcie "programu" a ochrona części nadawanych programów 115
6.3. Nowe formy telewizji 119
6.4. Interaktywność a pojęcie "programu" 122
7. Nadania pierwotne i wtórne 127
7.1. Problem ochrony nadań wtórnych na gruncie międzynarodowym i wspólnotowym 127
7.2. Ochrona nadań wtórnych w prawie polskim 130
8. Ochrona sygnału uprzedniego do "nadania" 133
9. Nadania programów a inne przedmioty chronione 137
9.1. Nadawany program jako utwór 138
9.1.1. Zbiory utworów i utwory zbiorowe 139
9.1.2. Programy radiowe i telewizyjne jako utwory zbiorowe 141
9.1.3. Programy telewizyjne jako utwory audiowizualne 143
9.2. Utrwalenie nadania programu a powstanie praw do fonogramu lub wideogramu 144

Rozdział IV
Organizacje radiowe lub telewizyjne jako podmiot prawa do nadań programów 147

1. Organizacje radiowe lub telewizyjne jako podmiot praw do nadań 147
1.1. Podmiot prawa do nadań 147
1.2. Osoby prawne i fizyczne jako podmioty prawa do nadań 148
1.3. Pojęcie organizacji radiowej lub telewizyjnej w aktach prawnych z zakresu ochrony praw pokrewnych 150
1.4. Podmiot dokonujący nadań 151
1.5. Pojęcie organizacji radiowej lub telewizyjnej w polskiej ustawie 154
1.5.1. Operator sieci kablowej jako podmiot praw do nadań 159
1.5.2. Operator platformy cyfrowej jako organizacja radiowa lub telewizyjna 162
1.5.3. Podmioty rozpowszechniające programy w sieciach komputerowych 164
1.6. Podmiotowy zakres zastosowania ustawy 165
2. Podstawowe problemy działalności nadawców w Unii Europejskiej 167
2.1. Nadawanie programów a swobody traktatowe 168
2.1.1. Swoboda przedsiębiorczości 168
2.1.2. Nadawanie programów a swobodny przepływ usług 169
2.2. Problemy wynikające z orzecznictwa dotyczącego swobodnego przepływu programów 171
2.3. Stosowanie zasad swobodnego przepływu usług i swobody przedsiębiorczości 172
2.4. Dyrektywa nr 89/552/WE o telewizji ponad granicami 173
2.5. Nowelizacja ustawy o radiofonii i telewizji 177
2.6. Dyrektywa nr 93/83/EWG w sprawie koordynacji określonych przepisów prawa autorskiego oraz praw pokrewnych w odniesieniu do przekazu satelitarnego i rozpowszechniania kablowego 179

Rozdział V
Treść praw majątkowych organizacji nadawczych 183

1. Zagadnienia konstrukcyjne 183
1.1. Konstrukcja uprawnień majątkowych organizacji radiowych i telewizyjnych 183
1.2. Uprawnienia organizacji nadawczych w konwencji rzymskiej 184
1.3. Uprawnienia organizacji telewizyjnych w europejskim porozumieniu o ochronie nadań telewizyjnych 188
1.4. Uprawnienia organizacji nadawczych w Porozumieniu TRIPS 190
1.5. Propozycja nowego traktatu WIPO o prawach nadawców 191
1.6. Prawa do nadań w dyrektywach wspólnotowych 192
1.7. Czas ochrony 198
2. Uprawnienia przysługujące organizacjom nadawczym 199
2.1. Zakres ochrony prawa do nadań 199
2.2. Prawo utrwalania i zwielokrotniania 201
2.3. Prawo wprowadzania do obrotu 205
2.4. Reemisja 206
2.5. Nadawanie przez inną organizację radiową lub telewizyjną 208
2.6. Prawo odtwarzania w miejscach dostępnych za opłatą wstępu 209
2.6.1. Pojęcie communication to the public 211
2.6.2. Odtwarzanie w miejscach dostępnych za opłatą wstępu 214
2.7. Prawo publicznego udostępniania utrwaleń nadań w taki sposób, że są one dostępne w miejscu i czasie dowolnie wybranym 220
3. Reemisja programów radiowych i telewizyjnych 221
3.1. Prawo reemisji w polskiej ustawie 221
3.2. Postanowienia dotyczące wykonywania praw do nadawania i reemisji 223
3.3. Postanowienia dyrektywy nr 93/83/EWG dotyczące wykonywania prawa reemisji 225
3.4. Wykonywanie prawa do reemisji w polskiej ustawie 230
3.5. Zasady dotyczące zawierania umów o reemisję kablową w polskiej ustawie 233
3.6. Reemisja w sposób inny niż drogą kablową 235
3.7. Pośrednictwo organizacji zbiorowego zarządzania przy udostępnianiu utrwaleń nadań 239

Rozdział VI
Dozwolony użytek z nadań programów 243

1. Regulacja dozwolonego użytku w prawie międzynarodowym i prawie wspólnotowym - zagadnienia ogólne 243
1.1. Konwencja rzymska i Porozumienie TRIPS 243
1.2. Propozycja nowego traktatu WIPO o prawach nadawców 245
1.3. Europejskie porozumienie w sprawie ochrony nadań telewizyjnych 246
1.4. Dyrektywa w sprawie najmu i użyczania oraz niektórych praw pokrewnych 248
1.5. Dyrektywa o harmonizacji niektórych aspektów prawa autorskiego w społeczeństwie informacyjnym 248
2. Ograniczenia prawa do nadań w polskiej ustawie 254
2.1. Użytek osobisty z nadań programów 257
2.1.1. Warunki korzystania z nadań programów w ramach użytku osobistego 257
2.1.2. Utrwalanie i zwielokrotnianie nadań programów w ramach użytku osobistego a system opłat od czystych nośników i urządzeń służących zwielokrotnianiu 261
2.2. Sporządzanie przez organizację nadawczą nagrań efemerycznych 269
2.3. Reemisja kablowa i odtwarzanie nadań programów 274
2.4. Korzystanie z nadań programów w celach informacyjnych 278
2.5. Użytek dla celów oświatowych i badań naukowych 280
2.6. Inne przypadki wykorzystania w zakresie dozwolonego użytku 281
3. Korzystanie z dozwolonego użytku a stosowanie zabezpieczeń technicznych 282

Rozdział VII
Zabezpieczenia techniczne 285

1. Stosowanie zabezpieczeń technicznych przez nadawców 285
2. Uregulowania międzynarodowe dotyczące zabezpieczeń technicznych 289
2.1. Traktaty o prawach autorskich oraz o artystycznych wykonaniach i fonogramach 289
2.2. Propozycje nowego traktatu o prawach nadawców 289
3. Ochrona zabezpieczeń technicznych w dyrektywie o prawie autorskim i prawach pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym 291
4. Ochrona zabezpieczeń technicznych w polskiej ustawie 295
4.1. Cywilnoprawna ochrona zabezpieczeń technicznych 295
4.2. Charakter prawny ochrony zabezpieczeń technicznych 299
4.2.1. Propozycje wykładni art. 79 ust. 6 299
4.2.2. Ocena propozycji wykładni art. 79 ust. 6 304
4.3. Ochrona zabezpieczeń technicznych na gruncie przepisów karnych 307
4.4. Ochrona elektronicznych informacji na temat zarządzania prawami pokrewnymi 310
5. Ochrona usług opartych na dostępie warunkowym 313
5.1. Ochrona usług nadawczych opartych na dostępie warunkowym a ochrona zabezpieczeń technicznych przed naruszeniami praw do nadań 315
5.2. Ochrona usług opartych na dostępie warunkowym lub polegających na dostępie warunkowym w polskim prawie 319

Wnioski końcowe 325
Bibliografia 329
Wykaz aktów prawnych i innych dokumentów 337