Powództwa przedstawicielskie. Komentarz / Anna Cudna-Wagner, Marcin Dziurda, Bartosz Miąskiewicz, Aleksander Woźniak

Książka stanowi jedyny na rynku całościowy komentarz do wprowadzonych do prawa polskiego w 2024 r. przepisów o powództwach przedstawicielskich. Stanowią one nową, wynikającą z prawa unijnego, formę dochodzenia w postępowaniu cywilnym grupowych interesów konsumentów. Na mocy nowych przepisów powództwa na rzecz konsumentów mogą być wytaczane przez podmioty upoważnione, czyli wyspecjalizowane organizacje pozarządowe. Ma to w sposób zasadniczy zmienić praktykę dochodzenia roszczeń konsumenckich.

W szczególności przewidziano, że wyspecjalizowane organizacje pozarządowe (tzw. podmioty upoważnione, wpisane na listę prowadzoną przez Prezesa UOKiK lub listę prowadzoną przez Komisję Europejską) będą mogły pobierać od konsumentów opłaty za prowadzenie postępowań na ich rzecz. Będą mogły ponadto pozyskiwać finansowanie od podmiotów trzecich (third party funding). W publikacji autorzy omówili regulacje mające zapobiegać ryzyku konfliktów interesów w takich sytuacjach.

Publikacja szczegółowo omawia i wyjaśnia:

• istotne zmiany w postępowaniu grupowym, w tym wyłączenie – we wszystkich sprawach o roszczenia konsumentów – obowiązku ujednolicania roszczeń, co zasadniczo ułatwia prowadzenie wszelkich postępowań grupowych w sprawach konsumenckich
• rodzaje postępowań przedstawicielskich i ich przebieg w praktyce, w tym procedurę wyjawienia lub wydania środka dowodowego,
• wymagania wobec podmiotów upoważnionych,
• zasady finansowania powództw przedstawicielskich przez podmioty trzecie.

Przedstawione zostały ponadto różnice pomiędzy powództwami przedstawicielskim a klasycznymi postępowaniami grupowymi. Jednocześnie szczegółowo omówiono zagadnienia wspólne – w tym niezwykle kontrowersyjną w praktyce problematykę zmiany składu grupy na zaawansowanym etapie postepowań, co może wynikać w szczególności ze śmierci niektórych członków grupy, bądź zawarcia przez część członków grupy indywidulanych ugód pozasądowych z pozwanym. Waga tego zagadnienia dalece wykracza poza problematykę powództw przedstawicielskich (ma to niezwykle istotne znaczenie praktyczne także w innych postępowaniach grupowych).

Publikacja zawiera komentarze do dodanych lub zmienionych nowelizacją z 24 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1237) przepisów ustaw:

• o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym,
• o kosztach sądowych w sprawach cywilnych,
• o ochronie konkurencji i konsumentów,

a także przepisy przejściowe.

Ze względu na swój praktyczny charakter książka będzie pomocą dla adwokatów i radców prawnych oraz sędziów, a także osób zaangażowanych w działalność organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną konsumentów.

Wykaz skrótów | str. 15
Wstęp | str. 21
Ustawa z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym | str. 23
Art. 1. [Zakres zastosowania ustawy] | str. 25
Art. 1a. [Żądania w powództwie w postępowaniu grupowym w sprawach o stwierdzenie stosowania praktyk naruszających ogólne interesy konsumentów] | str. 27
Art. 2. [Ujednolicenie wysokości roszczeń pieniężnych] | str. 29
Art. 4. [Podmiot uprawniony do wytoczenia powództwa w postępowaniu grupowym] | str. 31
Art. 4a. [Wezwanie do zaniechania stosowania praktyk naruszających ogólne interesy konsumentów] | str. 33
Art. 4b. [Złagodzone wymagania powództwa w postępowaniu grupowym w sprawach o stwierdzenie stosowania praktyk naruszających ogólne interesy konsumentów] | str. 35
Art. 4c. [Udział Prezesa UOKiK w postępowaniu grupowym w sprawach o stwierdzenie stosowania praktyk naruszających ogólne interesy konsumentów] | str. 37
Art. 5a. [Opłata za przystąpienie do grupy] | str. 39
Art. 5b. [Opłata za przystąpienie do grupy jako jedyny koszt ponoszony przez konsumenta] | str. 41
Art. 6. [Pozew w postępowaniu grupowym] | str. 43
Art. 6a. [Dodatkowe dowody w postępowaniu grupowym w sprawach o stwierdzenie stosowania praktyk naruszających ogólne interesy konsumentów] | str. 45
Art. 9a. [Rzecznik finansowy lub podmiot upoważniony jako powód - wyłączenie przepisów o kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu] | str. 47
Art. 10. [Badanie dopuszczalności postępowania grupowego] | str. 49
Art. 10aa. [Badanie zgodności finansowania podmiotu upoważnionego z wymogami ustawy] | str. 51
Art. 10ab. [Zawieszenie postępowania w sprawach o roszczenia związane ze stosowaniem praktyk naruszających ogólne interesy konsumentów w następstwie wykreślenia podmiotu upoważnionego z rejestru lub wykazu] | str. 53
Art. 10c. [Odrzucenie pozwu w związku z wszczęciem postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów] | str. 55
Art. 11. [Ogłoszenie o wszczęciu postępowania grupowego] | str. 57
Art. 16a. [Nakazanie pozwanemu, podmiotowi upoważnionemu pozwanemu lub osobie trzeciej wyjawienia lub wydania środka dowodowego] | str. 59
Art. 16b. [Rozpoznanie wniosku o wyjawienie lub wydanie środka dowodowego] | str. 61
Art. 16c. [Oddalenie wniosku o wyjawienie lub wydanie środka dowodowego] | str. 63
Art. 16d. [Nakazanie organowi ochrony konsumentów wyjawienia lub wydania środka dowodowego] | str. 65
Art. 16e. [Ograniczenie prawa wglądu do dowodu; żądanie uchylenia lub zmiany postanowienia nakazującego wyjawienie lub wydanie środka dowodowego; zażalenie] | str. 67
Art. 16f. [Postanowienie nakazujące wyjawienie lub wydanie środka dowodowego jako tytuł wykonawczy] | str. 69
Art. 16g. [Środki podejmowane w przypadku uchylania się wykonania postanowienia nakazującego wyjawienie lub wydanie środka dowodowego] | str. 71
Art. 16h. [Pominięcie dowodu; grzywna] | str. 73
Art. 17. [Postanowienie co do składu grupy] | str. 75
Art. 18a. [Zmiana podmiotu upoważnionego] | str. 77
Art. 19a. [Wystąpienie z grupy] | str. 79
Art. 21. [Wyrok w postępowaniu grupowym] | str. 81
Art. 23a. [Sentencja wyroku w przypadku uwzględnienia powództwa w postępowaniu grupowym w sprawach o stwierdzenie stosowania praktyk naruszających ogólne interesy konsumentów] | str. 83
Art. 23b. [Grzywna nakładana w przypadku opóźnienia w wykonaniu prawomocnego wyroku wydanego w sprawie o stwierdzenie stosowania praktyk naruszających ogólne interesy konsumentów] | str. 85
Art. 23c. [Grzywna nakładana w celu przymuszenia pozwanego do wykonania prawomocnego wyroku] | str. 87
Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych | str. 89
TYTUŁ IV. Zwolnienie od kosztów sądowych | str. 91
Art. 96. [Osoby zwolnione od kosztów sądowych. Osoby tymczasowo ponoszące wydatki] | str. 93
Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów | str. 95
DZIAŁ I. Przepisy ogólne | str. 97
Art. 4. [Definicje legalne] | str. 99
DZIAŁ V. Organizacja ochrony konkurencji i konsumentów | str. 101
Rozdział 1. Prezes Urzędu | str. 103
Art. 31. [Zakres działania Prezesa UOKiK] | str. 105
Art. 32a. [Punkt kontaktowy do spraw pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich] | str. 107
Rozdział 2. Samorząd terytorialny i organizacje konsumenckie | str. 109
Art. 45. [Uprawnienia organizacji konsumenckich. Obowiązek zasięgania opinii organizacji konsumenckich] | str. 111
Rozdział 3. Podmiot upoważniony | str. 113
Art. 46a. [Podmiot upoważniony – definicja] | str. 115
Art. 46b. [Podstawowa kompetencja podmiotu upoważnionego; Rzecznik Finansowy jako podmiot upoważniony] | str. 117
Art. 46c. [Obowiązki podmiotu upoważnionego] | str. 119
Art. 46d. [Informacje przekazywane przez podmiot upoważniony Prezesowi UOKiK przed wytoczeniem powództwa] | str. 121
Art. 46e. [Sprawozdanie z działalności podmiotu upoważnionego] | str. 123
Art. 46f. [Źródła finansowania zadań podmiotu upoważnionego] | str. 125
Art. 46g. [Jawność i elementy rejestru podmiotów upoważnionych] | str. 127
Art. 46h. [Warunki ubiegania się o wpis do rejestru podmiotów upoważnionych] | str. 129
Art. 46i. [Wniosek o wpis do rejestru podmiotów upoważnionych] | str. 131
Art. 46j. [Postać wniosku o wpis do rejestru podmiotów upoważnionych] | str. 133
Art. 46k. [Odmowa dokonania wpisu do rejestru podmiotów upoważnionych; wezwanie do uzupełnienia wniosku] | str. 135
Art. 46l. [Zmiany danych w rejestrze podmiotów upoważnionych] | str. 137
Art. 46m. [Przesłanki wykreślenia podmiotu upoważnionego z rejestru] | str. 139
Art. 46n. [Wykreślenie podmiotu upoważnionego z rejestru w następstwie niewykonywania obowiązków ustawowych] | str. 141
Art. 46o. [Wykreślenie podmiotu upoważnionego z rejestru w następstwie niespełniania warunków wpisu] | str. 143
Art. 46p. [Czas trwania w sprawie wykreślenia podmiotu upoważnionego z rejestru; rygor natychmiastowej wykonalności] | str. 145
Art. 46q. [Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy] | str. 147
Art. 46r. [Okresowa weryfikacja spełniania przez podmioty upoważnione warunków wpisu do rejestru oraz prawidłowości wykonywania działalności] | str. 149
Art. 46s. [Wykaz podmiotów upoważnionych uprawnionych do prowadzenia grupowych postępowań transgranicznych] | str. 151
Art. 46t. [Publikacja adresu strony internetowej Komisji Europejskiej z wykazem podmiotów upoważnionych uprawnionych do prowadzenia grupowych postępowań transgranicznych] | str. 153
DZIAŁ VI. Postępowanie przed Prezesem Urzędu | str. 155
Rozdział 3. Postępowanie antymonopolowe w sprawach koncentracji | str. 157
Art. 99b. [Strony i wszczęcie postępowania] | str. 159
Art. 101. [Strona postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Wszczęcie postępowania] | str. 161
Ustawa z dnia 24 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym oraz niektórych innych ustaw | str. 163
Art. 6 | str. 165
Art. 7 | str. 167
Art. 8 | str. 169
Art. 9 | str. 171
Bibliografia | str. 173