W dobie globalizacji innowacje stały się dla przedsiębiorstw podstawowym sposobem na osiągnięcie przewagi konkurencyjnej i poprawę efektywności działania. Wprowadzanie innowacji zatem to warunek konieczny dla rozwoju każdego przedsiębiorstwa, jednak w przypadku małych i średnich podmiotów wdrażanie nowych rozwiązań jest nierzadko warunkiem na ich przetrwanie. O skali prowadzonej działalności innowacyjnej decyduje potencjał innowacyjny przedsiębiorstwa, rozumiany jako zdolność do efektywnego wprowadzania innowacji. Zarówno poziom, jak i stopień wykorzystania owego potencjału uzależniony jest od wielu determinant, zlokalizowanych w otoczeniu podmiotu (zarówno dalszym, jak i bliższym), a także w jego wnętrzu (wiedza, zasoby ludzkie, finansowe i rzeczowe). W literaturze przedmiotu wielokrotnie zajmowano się problematyką potencjału innowacyjnego podmiotów, jednakże brakowało analiz potencjału innowacyjnego przedsiębiorstw z sektora MŚP, a szczególnie tych działających na terenie województwa łódzkiego. Autorka opisuje ważny problem wykorzystania potencjału innowacyjnego podmiotów z sektora MŚP w województwie łódzkim oraz poddaje ocenie zdolności tych podmiotów do działalności innowacyjnej. W książce w pełni zidentyfikowano czynniki kreujące potencjał innowacyjny małych i średnich przedsiębiorstw w województwie łódzkim oraz oceniono zdolności tych podmiotów do działalności innowacyjnej na tle innych podmiotów w Polsce.
Wstęp 9
Rozdział 1. Małe i średnie przedsiębiorstwa w Polsce 17
1.1. Definicja i klasyfikacja podmiotów należących do sektora MSP 17
1.1.1. Kryterium ilościowe klasyfikacji małych i średnich przedsiębiorstw 18
1.1.2. Kryterium jakościowe klasyfikacji małych i średnich przedsiębiorstw 22
1.1.3. Kryterium ilościowo-jakościowe klasyfikacji małych i średnich przedsiębiorstw 23
1.2. Specyfika przedsiębiorstw należących do sektora MSP 23
1.3. Rozwój sektora MSP w Polsce 28
1.3.1. Przedtransformacyjna (wstępna) faza rozwoju MSP 28
1.3.2. Faza eksplozji przedsiębiorczości (1990−1993) 30
1.3.3. Faza stabilizacji ilościowej i wzrostu znaczenia sektora MSP w gospodarce (1994−1997) 31
1.3.4. Faza spowolnionego wzrostu i przygotowań do integracji z Unią Europejską (1998−2002) 33
1.3.5. Faza rozkwitu sektora MSP w następstwie pomocy z Unii Europejskiej
(od 2003 r.) 34
1.4. Rola małych i średnich przedsiębiorstw w polskiej gospodarce 36
1.5. Cykl życia podmiotów z sektora MSP 42
1.5.1. Cykl życia przedsiębiorstw 42
1.5.2. Cykl życia małych przedsiębiorstw 46
1.5.3. Droga rozwoju przedsiębiorstw 52
1.5.4. Momenty krytyczne w rozwoju przedsiębiorstw 56
1.6. Bariery rozwoju podmiotów małej i średniej skali działania 59
Rozdział 2. Innowacje w sektorze MSP 65
2.1. Innowacje w przedsiębiorstwach 65
2.1.1. Definicje innowacji 66
2.1.2. Klasyfikacja innowacji 73
2.1.3. Źródła innowacji 78
2.2. Działalność innowacyjna podmiotów z sektora MSP 83
2.2.1. Istota i modele działalności innowacyjnej 84
2.2.2. Bariery działalności innowacyjnej podmiotów z sektora MSP 89
2.3. Polityka wspierania działalności innowacyjnej małych i średnich przedsiębiorstw 92
2.3.1. Pojęcia, cele i typy polityki innowacyjnej 92
2.3.2. Instrumenty polityki innowacyjnej 98
2.3.3. Polityka innowacyjna w Polsce – ewolucja, organizacja, instrumenty 100
Rozdział 3. Potencjał innowacyjny podmiotów z sektora MSP 107
3.1. Uwarunkowania działalności innowacyjnej 107
3.1.1. Pojęcie potencjału innowacyjnego 108
3.1.2. Znaczenie potencjału innowacyjnego dla rozwoju przedsiębiorstw 115
3.2. Zewnętrzny potencjał innowacyjny 117
3.2.1. Otoczenie dalsze przedsiębiorstwa 119
3.2.2. Otoczenie bliższe przedsiębiorstwa 125
3.3. Wewnętrzny potencjał innowacyjny 132
3.3.1. Potencjał finansowy 135
3.3.2. Potencjał ludzki 143
3.3.3. Potencjał rzeczowy 148
3.3.4. Wiedza 150
Rozdział 4. Analiza uwarunkowań potencjału innowacyjnego małych i średnich przedsiębiorstw w województwie łódzkim 157
4.1. Organizacja i metodologia badania 157
4.1.1. Badanie kwestionariuszowe CAWI 158
4.1.2. Indywidualne wywiady pogłębione 160
4.1.3. Wskaźnik potencjału innowacyjnego regionu łódzkiego 160
4.1.4. Charakterystyka badanej populacji 161
4.1.5. Charakterystyka próby badawczej 163
4.2. Analiza zewnętrznych uwarunkowań tworzenia potencjału innowacyjnego w małych i średnich przedsiębiorstwach w województwie łódzkim 167
4.2.1. Otoczenie dalsze 167
4.2.2. Otoczenie bliższe 174
4.3. Analiza wewnętrznych uwarunkowań tworzenia potencjału innowacyjnego w małych i średnich przedsiębiorstwach w województwie łódzkim 187
4.3.1. Zasoby finansowe 187
4.3.2. Zasoby ludzkie 192
4.3.3. Zasoby rzeczowe 197
4.3.4. Wiedza 202
4.4. Analiza uwarunkowań potencjału innowacyjnego − podsumowanie 209
Rozdział 5. Ocena potencjału innowacyjnego małych i średnich przedsiębiorstw w województwie łódzkim 211
5.1. Analiza potencjału innowacyjnego podmiotów z sektora MSP w województwie łódzkim 211
5.1.1. Analiza wykorzystania potencjału innowacyjnego małych i średnich przedsiębiorstw w województwie łódzkim 211
5.1.1.1. Analiza wykorzystania zasobów finansowych 212
5.1.1.2. Analiza wykorzystania zasobów ludzkich 216
5.1.1.3. Analiza wykorzystania zasobów rzeczowych 226
5.1.1.4. Analiza wykorzystania wiedzy 229
5.1.2. Analiza skłonności podmiotów z sektora MSP w województwie łódzkim do podejmowania działalności innowacyjnej 239
5.1.3. Analiza barier działalności innowacyjnej małych i średnich przedsiębiorstw 246
5.2. Analiza potencjału innowacyjnego podmiotów z sektora MSP w województwie łódzkim na tle Polski 248
5.2.1. Wskaźnik zdolności innowacyjnej regionu 249
5.2.2. Analiza porównawcza potencjału innowacyjnego w województwie łódzkim na tle Polski 252
5.3. Wnioski 256
5.4. Rekomendacje odnośnie do zwiększenia potencjału innowacyjnego podmiotów z sektora MSP w województwie łódzkim 260
5.4.1. Rekomendacje dla podmiotów z sektora MSP w województwie łódzkim 260
5.4.2. Rekomendacje dla instytucji otoczenia biznesu 261
5.4.3. Rekomendacje dla instytucji odpowiedzialnych za wdrażanie polityki innowacyjnej na szczeblu województwa łódzkiego 262
Zakończenie 265
Bibliografia 269
Spis rysunków 295
Spis tabel 299