Mija dziesięć lat, odkąd Polacy zdecydowali się na przystąpienie do Unii Europejskiej. Przedstawiciele naszego kraju zasiadają w instytucjach europejskich. Uczestniczą w podejmowaniu decyzji unijnych i współtworzą europejskie prawo. Polscy obywatele mają prawo swobodnego podróżowania po całej UE i podejmowania pracy w innych europejskich krajach. Dzięki członkostwu w UE polskie samorządy, przedsiębiorcy czy rolnicy otrzymują wsparcie finansowe ze wspólnego unijnego budżetu. Jednak członkostwo w UE to nie tylko profity i przywileje, to przede wszystkim zgoda na przekazanie kompetencji decyzyjnych z poziomu polskiego rządu na poziom instytucji wspólnotowych. Oznacza ono także konieczność podporządkowania się wspólnemu europejskiemu prawu i przyjęcia szeregu zobowiązań politycznych i gospodarczych.
- Jak zatem wygląda bilans polskiego członkostwa w UE?
- Jakie korzyści czerpie Polska z członkostwa w UE?
- A jakie ograniczenia ono na Polskę nakłada?
W książce tej czytelnik znajdzie odpowiedź na szereg pytań związanych z obecnością Polski w Unii Europejskiej, dotyczących zarówno kwestii ogólnych, jak i bardziej szczegółowych:
- Jakie są efekty polityczne, gospodarcze i społeczno-kulturowe akcesji Polski do UE?
- Jakie są i jak zmieniały się stanowiska polskich partii politycznych do członkostwa Polski w UE?
- Jakie miejsce zajmuje Polska w systemie instytucjonalno-prawnym UE?
- Ilu Polaków pracuje w instytucjach europejskich?
- Na ile cele polskiej polityki zagranicznej są zbieżne z celami polityki zagranicznej UE?
- Z czyjej inspiracji powstał program Partnerstwa Wschodniego? Jakie są jego cele?
- Dlaczego Polska popiera członkostwo Turcji w UE?
- Jakie były cele i dokonania polskiej prezydencji w Radzie, sprawowanej w drugim półroczu 2011 r.?
- Co to jest „sześciopak" i jakie były inne osiągnięcia polskiej prezydencji w zakresie spraw finansowo-gospodarczych?
- Co uzyskała polska prezydencja w zakresie reformy kluczowych polityk unijnych - Wspólnej Polityki Rolnej i Polityki Spójności?
- Jak promowano Polskę podczas prezydencji w Radzie?
- Jak polskie media relacjonowały i oceniały polską prezydencję?
Publikacja ta stanowi wartościową inicjatywę wydawniczą, przybliżającą czytelnikom miejsce i rolę Polski w UE. Wskazując rozległy i zróżnicowany zakres działań polskiej prezydencji w Radzie, autorzy pokazują jak wielu kompetencji merytorycznych i organizacyjnych oraz pracy i politycznego zaangażowania wymagało sprawowanie tej funkcji w skomplikowanej architekturze politycznej i instytucjonalno-prawnej UE.
Prof. dr hab. Zbigniew Czachór
Wstęp 7
Rozdział 1
Polska w Unii Europejskiej. Bilans członkostwa – Krzysztof Cebul, Monika Trojanowska–Strzęboszewska 11
1.1. Droga Polski do członkostwa w UE 12
1.1.1. Nawiązanie stosunków dyplomatycznych z EWG oraz Układ Europejski 12
1.1.2. Wniosek o członkostwo i proces akcesyjny 16
1.1.3. Przystąpienie Polski do UE 18
1.2. Polska w instytucjach UE 20
1.3. Skutki członkostwa Polski w UE 29
1.3.1. Skutki polityczne 29
1.3.2. Skutki gospodarcze 31
1.3.3. Skutki społeczno–kulturowe 34
1.4. Stosunek do UE w programach polskich partii politycznych a społeczna akceptacja dla procesu integracji 36
Część I
Polityka zagraniczna
Rozdział 2
Priorytety polskiej prezydencji w świetle celów polityk zagranicznych: Polski i Unii Europejskiej – Katarzyna Powierża 49
2.1. Ograniczenia i możliwości prezydencji w zakresie polityki zagranicznej 50
2.2. Polska polityka zagraniczna 53
2.3. Cele i zadania polityki zagranicznej UE 58
2.4. Kształtowanie priorytetów polskiej prezydencji w Radzie 62
2.5. Realizacja priorytetów polskiej prezydencji 65
Rozdział 3
Partnerstwo Wschodnie jako instrument polskiej i europejskiej polityki zagranicznej. Na przykładzie polskiej prezydencji w Radzie – Piotr Bajda, Monika Trojanowska–Strzęboszewska 71
3.1. Partnerstwo Wschodnie jako element polskiej i unijnej polityki zagranicznej 73
3.2. Realizacja Partnerstwa Wschodniego w okresie polskiej prezydencji 81
3.3. Podsumowanie i ocena działań polskiej prezydencji w zakresie Partnerstwa Wschodniego 89
Rozdział 4
Realizacja zewnętrznych zadań polskiej prezydencji. Członkostwo Turcji w UE – Anna Szczygieł 93
4.1. Turcja w drodze do Europy 94
4.2. Europejski dwugłos 99
4.3. U źródeł polskiej otwartości 102
4.4. Retoryka a praktyka 106
4.5. Energetyczne rozgrywki 111
Część II
Polityki sektorowe
Rozdział 5
Realizacja priorytetów polskiej prezydencji w zakresie wybranych zadań Rady ECOFIN – Robert Woźniak 117
5.1. Rada ECOFIN i jej funkcja budżetowa 118
5.2. Priorytety ekonomiczne polskiej prezydencji 121
5.3. Polska prezydencja a przyszłe ramy finansowe UE 125
5.4. Wybrane osiągnięcia polskiej prezydencji w kwestiach gospodarczych 130
Rozdział 6
Realizacja zadań polskiej prezydencji w zakresie procesu programowania polityki spójności na lata 2014–2020 – Iwona Piórkowska–Kapica 135
6.1. Kompetencje i funkcje prezydencji a Polityka Spójności 137
6.2. Uwarunkowania 139
6.3. Negocjacje nad kształtem Polityki Spójności podczas polskiej prezydencji 141
6.4. Opinie i komentarze 146
Rozdział 7
Realizacja priorytetów polskiej prezydencji w Radzie w dziedzinie rolnictwa i rozwoju wsi – Monika Koc 151
7.1. Rada Unii Europejskiej ds. Rolnictwa i Rybołówstwa – zakres kompetencji i sposób funkcjonowania 152
7.2. Priorytety polskiej prezydencji w dziedzinie rolnictwa i rozwoju wsi 156
7.3. Realizacja wybranych priorytetów Rady UE w dziedzinie rolnictwa i rozwoju wsi 163
7.4. Reforma systemu płatności bezpośrednich w ramach debaty nad przyszłością WPR 164
7.5. Kwestia rozwoju obszarów wiejskich po 2013 r. 168
Część III
Promocja Polski i wizerunek medialny prezydencji
Rozdział 8
Promocja Polski podczas polskiej prezydencji w Radzie – Justyna Turek 179
8.1. Identyfikacja wizualna polskiej prezydencji 181
8.2. Promocja polskiej kultury w kraju i za granicą 185
8.3. Promocja polskiej turystki w czasie prezydencji 189
Rozdział 9
Wizerunek polskiej prezydencji w wybranych dziennikach ogólnopolskich – Karolina Leszek, Agata Wojtaś 195
9.1. Ogólna ilościowa charakterystyka przekazów dotyczących prezydencji 198
9.1.1. Inauguracja polskiej prezydencji w Radzie UE 201
9.1.2. Szczyt Partnerstwa Wschodniego 202
9.1.3. Europejski Kongres Kultury 202
9.1.4. Zakończenie polskiej prezydencji w Radzie UE 203
9.1.5. Przyjęcie pakietu ustaw zwanych sześciopakiem 203
9.2. Analiza treści przekazów dotyczących wybranych wydarzeń polskiej prezydencji 204
9.2.1. Inauguracja polskiej prezydencji w Radzie UE 204
9.2.2. Szczyt Partnerstwa Wschodniego 208
9.2.3. Europejski Kongres Kultury 213
9.2.4. Zakończenie polskiej prezydencji w Radzie UE 215
9.2.5. Przyjęcie tzw. sześciopaku 218
Rozdział 10
Wizerunek polskiej prezydencji w polskich tygodnikach opinii – Katarzyna Rosiak 223
10.1. Trzy wizerunki polskiej prezydencji 227
10.2. „Gazeta Polska” – prezydencja jako instytucja symboliczna i narzędzie rządowej propagandy 227
10.3. „Polityka” – prezydencja wprawdzie „nasza” i dobrze wykonana, ale rzadko relacjonowana 230
10.4. „Wprost” – plusy dodatnie i plus ujemne prezydencji 232
10.5. Porównanie wizerunków 234
Bibliografia 241
Monografie i opracowania 241
Artykuły 243
O autorach 245
Spis tabel i rysunków 247