Organizacja gospodarcza jako podmiot odpowiedzialności karnej / Dagmara Gruszecka

W publikacji omówiono podstawy modelu własnej i samoistnej odpowiedzialności ściśle karnej podmiotu zbiorowego jako pierwotnego sprawcy kryminalnego bezprawia. W poszczególnych rozdziałach zaprezentowano poglądy doktryny europejskiej oraz ich odzwierciedlenie w konkretnych rozwiązaniach legislacyjnych.

W publikacji poruszono zagadnienia istotne dla praktyków wymiaru sprawiedliwości: dotyczące karnistycznych figur czynu, winy, bezprawia obiektywnego i subiektywnego oraz ich przypisywalności, a także szeroko odnoszące się do prawnokarnej odpowiedzialności własnej i pierwotnej organizacji gospodarczych.

Przedstawiono też analizę badań socjologicznych problemu relacji pomiędzy jednostką jako członkiem struktury zbiorowej a samą strukturą oraz kryminologicznych uwarunkowań przestępczości korporacyjnej.

Spis treści
Wykaz skrótów  11
Wstęp  13
Rozdział I
Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych jako wyzwanie dla przyszłości prawa karnego – obszary problemowe
i kierunki rozwiązań  21
1. Uwagi ogólne  21
2. Racje kryminalnopolityczne zaostrzenia odpowiedzialności podmiotów zbiorowych w kierunku reżimu
karnoprawnego  28
3. Nieadekwatność i nieoperatywność tradycyjnych
konstrukcji karnistycznych w obszarze zagrożeń
generowanych przez podmioty zbiorowe  52
4. Podstawowe pytania dogmatyczne w świetle wyróżnianych
modeli odpowiedzialności podmiotów zbiorowych  68
5. Nurt akcesoryjnej odpowiedzialności podmiotów
zbiorowych i zaszczepienie czynu oraz winy zbiorowości w zachowaniu jednostkowym  74
6. Kategorie dogmatyczne w modelach odpowiedzialności
samoistnej podmiotu zbiorowego  90
7. Aplikacja założeń modelowych odpowiedzialności
podmiotów zbiorowych w wybranych europejskich
systemach prawnych  111
Rozdział II
Od zbioru podmiotów do podmiotu zbiorowego –
samodzielność adresata norm prawa karnego jednostek
kolektywnych  159
1. Uwagi ogólne  159
2. Ewolucja zbiorowości i status „podmiotu zbiorowego” z perspektywy socjologicznej  161
3. Atrybuty organizacji formalnej w perspektywie
psychologii społecznej – granice autonomiczności
wyborów jednostki  195
4. Grupowe procesy decyzyjne – organizacja jako decydent kolektywny i uwarunkowania jej wyborów  225
5. Podmiot zbiorowy jako struktura kryminogenna?  239
Rozdział III
Czyn podmiotu zbiorowego  285
1. Uwagi ogólne  285
2. Normatywizujące a ontologizujące spojrzenie
na kategorię czynu  287
3. Modelowanie czynu podmiotu zbiorowego  305
4. Kwestia subiektywnego wymiaru zdolności podmiotu
zbiorowego do czynu  327
5. Podsumowanie  343
Rozdział IV
Podmiot zbiorowy jako sprawca kryminalnego bezprawia  347
1. Uwagi ogólne  347
2. Bezprawie podmiotu zbiorowego – perspektywa
systemowa  349
3. Urzeczywistnienie obiektywnego bezprawia
przez jednostkę kolektywną  366
4. Podmiot zbiorowy a problematyka obiektywnego
przypisania sprawstwa  403
5. Analiza intelektualno-wolicjonalnych przesłanek odpowiedzialności podmiotu zbiorowego  438
6. Wyznaczenie granicy między umyślnością
a nieumyślnością czynu podmiotu zbiorowego
w kontekście przesłanek subiektywnego przypisania  464
7. Podsumowanie  479
Rozdział V
Podmiot zbiorowy wobec problemu winy  482
1. Uwagi ogólne  482
2. Zawinienie korporacyjne na tle zasadniczych punktów
spornych współczesnej debaty nad rozumieniem winy  488
3. Próba dekonstrukcji winy podmiotu zbiorowego  507
4. Wina podmiotu zbiorowego w aspekcie temporalnym  539
5. Zarys koncepcji winy własnej podmiotu zbiorowego  557
6. Podsumowanie  563
Zakończenie  567
Bibliografia  577