Jak uniknąć ryzyka odpowiedzialności podatkowej Tax compliance

Publikacja w sposób kompleksowy omawia zagadnienia związane z szeroko rozumianą sprawozdawczością podatkową. Autorzy, opierając się na aktualnych przepisach, orzecznictwie, stanowiskach organów podatkowych wyrażonych w interpretacjach przepisów prawa podatkowego oraz swoim bogatym doświadczeniu praktycznym, szczegółowo omawiają najważniejsze zagadnienia związane z tematyką tax compliance.

 Przedstawiają m.in. istotne aspekty dotyczące:
• zasad stosowania tax compliance w praktyce oraz tworzenia skutecznych systemów compliance,
• planowania podatkowego (m.in. schematy podatkowe, exit tax, podatek u źródła),
• innowacji i działalności badawczo-rozwojowej (ulga B+R, IP Box),
• nowych obowiązków i instrumentów raportowania strategii podatkowej,
• umów o współdziałanie z organami podatkowymi,
• oświadczeń o sporządzeniu dokumentacji cen transferowych oraz transakcji z rajami podatkowymi,
• podatków dochodowych,
• ubezpieczeń społecznych,
• podatku VAT, akcyzy i cła,
• zmian prawa podatkowego w związku z wprowadzonym stanem epidemii COVID–19.

Opracowanie zostało przygotowane przez praktyków z wieloletnim doświadczeniem w obszarze prawa podatkowego.

 Książka jest przeznaczona dla doradców podatkowych, adwokatów, radców prawnych oraz compliance officerów, którzy w swojej codziennej pracy mają styczność z zagadnieniami podatkowymi, związanymi z obsługą podmiotów gospodarczych. Będzie również cennym źródłem wiedzy dla ekonomistów, księgowych, menedżerów oraz przedsiębiorców.

Wykaz skrótów ............................................................................................................. 17
Rozdział I. Tax compliance – defi nicja i zasady ......................................................................... 21
1. Czym jest compliance podatkowy? ................................................................... 21
2. Norma ISO 19600 ................................................................................................ 22
2.1. Struktura nadrzędna normy ....................................................................... 23
2.2. System zarządzania ryzykiem .................................................................... 25
3. Model PDCA ........................................................................................................ 26
4. Zasady tworzenia skutecznych systemów compliance ................................... 27
4.1. Proces projektowania systemu compliance .............................................. 27
4.2. Struktura systemu zarządzania zgodnością ............................................. 28
Rozdział II. Program współdziałania jako gwarancja pewności stosowania prawa przez organy podatkowe ....................... 31
1. Umowa o współdziałanie ................................................................................... 32
2. Obowiązki podatnika oraz Szefa KAS ............................................................. 35
3. Porozumienie podatkowe ................................................................................... 37
4. Audyt podatkowy ................................................................................................ 39
5. Podsumowanie ..................................................................................................... 42
Rozdział III. Publikowanie indywidualnych danych podatników oraz obowiązek sporządzania i podawania do publicznej wiadomości informacji o realizowanej strategii podatkowej ........................................................................ 43
1. Obowiązek publikacji indywidualnych danych podatników ....................... 43
2. Obowiązek sporządzania i podawania do publicznej wiadomości informacji o realizowanej strategii podatkowej .............................................. 45
2.1. Wstęp .............................................................................................................. 45
2.2. Czym jest strategia podatkowa? ................................................................. 46
2.3. Czym jest informacja o realizowanej strategii podatkowej? .................. 49
2.4. Sposób i termin podawania informacji o realizowanej strategii podatkowej .................................................................................................... 51
2.5. Przewidziane kary za niewywiązanie się z obowiązku publikacji informacji o realizowanej strategii podatkowej ....................................... 52
2.6. Co nowe obowiązki oznaczają dla podatników? ..................................... 53
2.7. Ocena przyjętych regulacji .......................................................................... 54
2.8. Podsumowanie i praktyczne wskazówki .................................................. 56
Rozdział IV. Planowanie podatkowe ............................................................................................... 59
1. Schematy podatkowe .......................................................................................... 59
1.1. Wstęp .............................................................................................................. 59
1.2. Defi nicja schematu podatkowego .............................................................. 60
1.3. Role uczestników schematów ..................................................................... 61
1.3.1. Promotor ............................................................................................. 61
1.3.2. Korzystający ........................................................................................ 62
1.3.3. Wspomagający .................................................................................... 62
1.4. Schematy krajowe a transgraniczne .......................................................... 62
1.5. Schemat standaryzowany ............................................................................ 63
1.6. Identyfi kacja schematów podatkowych .................................................... 64
1.6.1. Mechanizm identyfi kacji schematów podatkowych .................... 64
1.6.2. Główna korzyść .................................................................................. 64
1.6.3. Ogólne cechy rozpoznawcze ............................................................ 65
1.6.4. Szczególne cechy rozpoznawcze ...................................................... 70
1.6.5. Inne szczególne cechy rozpoznawcze ............................................. 74
1.7. Raportowanie schematów podatkowych .................................................. 76
1.7.1. Podmiotowy brak obowiązku raportowania ................................. 76
1.7.2. Obowiązki promotora ....................................................................... 77
1.7.3. Obowiązki korzystającego na moment otrzymania schematu ............................................................................................. 80
1.7.4. Obowiązki korzystającego w związku z wdrożeniem schematu ............................................................................................. 81
1.7.5. Obowiązki dotyczące wspomagającego .......................................... 82
1.7.6. Informacja o schemacie podatkowym ............................................ 83
1.8. Procedura wewnętrzna w zakresie schematów podatkowych ............... 84
2. Procedury związane z odpowiednim udokumentowaniem czynności restrukturyzacyjnych pod kątem wykazania uzasadnienia biznesowego przeprowadzonych operacji ............................................................................... 86
3. Procedury rozliczeń podatkowych przy operacjach przenoszenia zorganizowanej części przedsiębiorstwa .......................... 90
3.1. Istnienie zespołu składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań .......................................................... 92
3.2. Wyodrębnienie organizacyjne .................................................................... 92
3.3. Wyodrębnienie fi nansowe ........................................................................... 93
3.4. Składniki przeznaczone do realizacji określonych zadań gospodarczych ........................................................ 94
4. Aport zorganizowanej części przedsiębiorstwa .............................................. 95
4.1. Podatek dochodowy od osób fi zycznych ................................................... 95
4.2. Podatek dochodowy od osób prawnych .................................................... 97
4.3. Podatek od towarów i usług ........................................................................ 98
4.4. Podsumowanie .............................................................................................. 98
5. Podział przedsiębiorstwa .................................................................................... 99
5.1. Podatek dochodowy od osób fi zycznych ................................................... 100
5.2. Podatek dochodowy od osób prawnych .................................................... 100
5.3. Podatek od towarów i usług ........................................................................ 101
5.4. Podsumowanie .............................................................................................. 101
6. Podatek od wyjścia (exit tax) ............................................................................. 102
6.1. Regulacje prawnopodatkowe ...................................................................... 102
6.2. Podatnicy ....................................................................................................... 103
6.2.1. Osoby fi zyczne i prawne ................................................................... 103
6.2.2. Spółki osobowe .................................................................................. 103
6.3. Czynności opodatkowane ........................................................................... 103
6.3.1. Minimalna wartość przenoszonego majątku ................................ 105
6.4. Składniki majątku objęte exit tax .............................................................. 105
6.4.1. Składniki związane z działalnością gospodarczą ......................... 105
6.4.2. Osobna ewidencja .............................................................................. 105
6.4.3. Składniki majątku prywatnego ....................................................... 106
6.4.4. Składniki związane z zagranicznym zakładem ............................ 107
6.4.5. Nieruchomości / spółki nieruchomościowe .................................. 108
6.4.6. Składniki zwolnione z opodatkowania .......................................... 108
6.4.7. Składniki przeniesione czasowo ...................................................... 108
6.5. Zasady ustalania dochodu ........................................................................... 109
6.5.1. Dochód ................................................................................................ 109
6.5.2. Przypadki szczególne ........................................................................ 109
6.5.3. Wartość rynkowa ............................................................................... 109
6.5.4. Wartość podatkowa ........................................................................... 109
6.5.5. Szacowanie dochodu ......................................................................... 110
6.6. Stawki podatku ............................................................................................. 110
6.6.1. Dwie stawki liniowe .......................................................................... 110
6.6.2. Brak daniny solidarnościowej .......................................................... 110
6.7. Terminy płatności oraz sposób deklarowania ......................................... 110
6.7.1. Terminy i deklaracje .......................................................................... 110
6.7.2. Odliczenie podatku zagranicznego ................................................. 111
6.7.3. Informacja o wartości rynkowej za granicą................................... 111
6.7.4. Odroczenie terminu zapłaty ............................................................ 111
6.7.5. Deklarowanie składnika przeniesionego czasowo........................ 112
6.8. Zwrot podatku .............................................................................................. 112
6.8.1. Tylko osoby fi zyczne .......................................................................... 112
6.8.2. Warunki .............................................................................................. 112
6.8.3. Powrót do Polski przed końcem 2021 r. ......................................... 113
6.9. Ratalna płatność podatku ........................................................................... 113
6.9.1. Osoby fi zyczne i prawne ................................................................... 113
6.9.2. Warunki .............................................................................................. 113
6.9.3. Ocena ryzyka nieodzyskania podatku ........................................... 114
6.9.4. Utrata możliwości zapłaty ratalnej ................................................. 114
6.9.5. Obowiązki raportowe ........................................................................ 115
6.10. Metody zarządzania ryzykiem................................................................ 115
6.10.1. Utrzymanie rezydencji podatkowej ............................................. 115
6.10.2. Warunki prawidłowego rozliczenia ............................................ 117
7. Opodatkowanie zagranicznych spółek kontrolowanych ............................... 119
7.1. Regulacje prawnopodatkowe ...................................................................... 119
7.2. Zasady ogólne ............................................................................................... 119
7.2.1. Krąg podmiotów zagranicznych ..................................................... 119
7.2.2. Kontrola / udział w zysku / powiązania ......................................... 120
7.2.3. Zakłady rezydentów i nierezydentów ............................................. 121
7.3. Zagraniczna spółka kontrolowana ............................................................ 121
7.3.1. I grupa – raje podatkowe .................................................................. 121
7.3.2. II grupa – brak wymiany informacji .............................................. 122
7.3.3. III grupa – pasywne dochody i niska stawka podatkowa ............ 122
7.4. Istotna rzeczywista działalność gospodarcza .......................................... 123
7.4.1. Przesłanki opodatkowania ............................................................... 123
7.4.2. Działalność gospodarcza .................................................................. 123
7.5. Zasady ustalania dochodu ........................................................................... 123
7.5.1. Przychody/dochody ........................................................................... 123
7.5.2. Alokacja dochodu .............................................................................. 124
7.5.3. Zakaz rozliczania strat ...................................................................... 124
7.5.4. Rok podatkowy .................................................................................. 124
7.6. Odliczenia od dochodu – praktyka organów podatkowych .................. 125
7.6.1. Odliczenia od dochodu ..................................................................... 125
7.6.2. Praktyka organów podatkowych ..................................................... 125
7.6.3. Odliczalność dywidend za różne okresy ........................................ 125
7.6.4. Zakaz odliczalności darowizn oraz kwot równoważnych dywidendom ........................................ 126
7.6.5. Odliczenie podatku jednostki zależnej .......................................... 128
7.6.6. Odliczenie podatku zagranicznej jednostki kontrolowanej ........ 128
7.7. Terminy płatności oraz sposób deklarowania ......................................... 128
7.7.1. Deklaracja podatkowa i termin rozliczenia ................................... 128
7.7.2. Stawka podatku .................................................................................. 129
7.7.3. Danina solidarnościowa ................................................................... 129
7.8. Obowiązki dokumentacyjne ....................................................................... 129
7.8.1. Rejestr .................................................................................................. 129
7.8.2. Ewidencja zdarzeń ............................................................................. 129
7.8.3. Udostępnienie organom podatkowym ........................................... 130
8. Podatek u źródła .................................................................................................. 130
8.1. Regulacje prawnopodatkowe ...................................................................... 130
8.1.1. Zasady poboru podatku u źródła .................................................... 131
8.2. Obowiązki związane z poborem podatku u źródła ................................. 132
8.2.1. Przesłanka należytej staranności .................................................... 132
8.2.2. Obowiązki dokumentacyjne ............................................................ 137
8.2.3. Wniosek o zwrot podatku ................................................................ 137
8.2.4. Oświadczenie podmiotu ................................................................... 141
8.2.5. Opinia o stosowaniu zwolnienia ..................................................... 146
8.3. Odpowiedzialność podatkowa oraz karnoskarbowa .............................. 150
8.3.1. Odpowiedzialność w oparciu o przepisy Ordynacji podatkowej ............................................. 150
8.3.2. Dodatkowe zobowiązanie podatkowe ............................................ 151
8.3.3. Odpowiedzialność w oparciu o przepisy Kodeksu karnego skarbowego ................................................... 152
Rozdział V. Środki trwałe oraz WNiP........................................................................................... 155
1. Ewidencja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych................................................................ 155
1.1. Regulacje prawnopodatkowe ...................................................................... 155
1.1.1. Defi nicja środków trwałych ............................................................. 155
1.1.2. Środki trwałe bez amortyzacji ......................................................... 156
1.1.3. Defi nicja wartości niematerialnych i prawnych ............................ 157
1.2. Elementy konieczne i sposób prowadzenia ewidencji ............................ 157
1.2.1. Skutki braku ewidencji środków trwałych .................................... 159
1.2.2. Ustalenie wartości początkowej ....................................................... 160
1.2.3. Metody amortyzacji........................................................................... 163
1.3. Ewidencja podatkowa a rachunkowa ........................................................ 167
1.3.1. Różnice w defi nicji środków trwałych w ujęciu podatkowym i rachunkowym ................................................ 167
1.3.2. Różnice w amortyzacji w ujęciu podatkowym i rachunkowym .................................................................................. 168
2. Użytkowanie samochodów osobowych ........................................................... 169
2.1. Regulacje prawnopodatkowe ...................................................................... 169
2.1.1. Regulacje prawnopodatkowe na gruncie podatków dochodowych...................................................................................... 170
2.1.2. Amortyzacja ....................................................................................... 171
2.1.3. Używanie samochodu na podstawie umowy leasingu/dzierżawy/najmu ................................................................ 173
2.1.4. Ubezpieczenie samochodu ............................................................... 174
2.1.5. Koszty eksploatacyjne ....................................................................... 175
2.1.6. Koszty uzyskania przychodów w przypadku zbycia samochodu osobowego ..................................................................... 175
2.1.7. Rozliczenie podatników niebędących czynnymi podatnikami VAT .............................................................................. 176
2.1.8. Rozliczenie podatników będących czynnymi podatnikami VAT .............................................................................. 176
2.2. Sposoby używania samochodów osobowych w przedsiębiorstwie ....... 178
2.2.1. Rozliczenie kosztów eksploatacyjnych samochodów wykorzystywanych wyłącznie do celów działalności gospodarczej .................... 178
2.2.2. Rozliczenie kosztów eksploatacyjnych samochodów wykorzystywanych nie tylko do celów działalności gospodarczej .................... 178
2.2.3. Samochody niebędące częścią majątku przedsiębiorcy ............... 179
2.2.4. Samochody wykorzystywane przez pracowników na rzecz przedsiębiorcy.................................... 179
2.3. Obowiązki dokumentacyjne ....................................................................... 181
3. Szczególne procedury rozliczania ..................................................................... 183
3.1. Procedury w zakresie podatku od przychodów z budynków na gruncie podatków dochodowych ...................... 183
3.1.1. Wstęp ................................................................................................... 183
3.1.2. Podatnicy ............................................................................................ 183
3.1.3. Zwolnienia .......................................................................................... 184
3.1.4. Podstawa opodatkowania i stawka podatku .................................. 185
3.1.5. Zaliczki na podatek i mechanizm odliczania podatku ................ 186
3.1.6. Zwrot podatku .................................................................................... 187
3.1.7. Budynki oddane w leasing................................................................ 188
3.1.8. Klauzula o unikaniu opodatkowania ............................................. 188
Rozdział VI. Działalność badawczo-rozwojowa oraz innowacje ............................................... 189
1. Ulga podatkowa na działalność badawczo-rozwojową (B+R) ...................... 189
1.1. Regulacje prawnopodatkowe ...................................................................... 189
1.1.1. Działalność badawczo-rozwojowa .................................................. 189
1.1.2. Odliczenie kosztów kwalifi kowanych............................................. 192
1.2. Status centrum badawczo-rozwojowego ................................................... 197
1.2.1. Zagadnienia wstępne ......................................................................... 197
1.2.2. Uzyskanie statusu CBR ..................................................................... 197
1.2.3. Skutek uzyskania statusu centrum badawczo-rozwojowego ...... 199
1.3. Techniczne aspekty rozliczania ulgi na działalność badawczo-rozwojową ................................................................................... 201
1.4. Ulga B+R w podatkowej grupie kapitałowej (PGK) ................................ 202
1.5. Obowiązki dokumentacyjne ....................................................................... 203
1.5.1. Wyodrębnienie w ewidencji księgowej ........................................... 203
1.5.2. Ewidencja czasu pracy pracowników .............................................. 205
1.5.3. Ewidencja i dokumentacja projektów badawczo-rozwojowych .................................................................... 205