Intertemporalna kategoryzacja przepisów Kodeksu pracy / Daniel Książek

Problematyka intertemporalna jest skomplikowanym zagadnieniem o dużej doniosłości prawnej. Potrzeba zastosowania rozwiązań prawa międzyczasowego istnieje i zawsze będzie aktualna. Powstaje ona wtedy, gdy zachodzi konieczność odpowiedzi na pytanie, które prawo – dawne czy nowe lub przeciwnie ani jedno, ani drugie – należy zastosować do konkretnej sytuacji prawnej lub zdarzenia prawnego.

W publikacji zawarto zarówno analizę ogólnoteoretyczną, przybliżającą aspekt prawa intertemporalnego w ujęciu ogólnym, jak i teoretycznoprawną, która dąży do przedstawienia i wzajemnego skonfrontowania istniejących teorii zagadnień intertemporalnych z zakresu prawa pracy oraz innych gałęzi prawa. Celem tak kompleksowych rozważań była odpowiedź na pytanie, czy możliwa jest, przy wykorzystaniu jednej z istniejących metod, charakterystyka rozwiązań intertemporalnych bez unikania tych przepisów, które rodziłyby dla interpretatora najwięcej problemów.

  Autor przedstawia m.in. analizę intertemporalną przepisów Kodeksu pracy odnoszących się do:

• stosunku pracy,
• wynagrodzenia za pracę oraz innych świadczeń,
• odpowiedzialności materialnej pracowników,
• urlopów pracowniczych,
• bezpieczeństwa i higieny pracy,
• rozpatrywania sporów o roszczenia ze stosunków pracy,
• odpowiedzialności za wykroczenia przeciwko prawom pracownika,
• przedawnienia roszczeń.

   Adresaci:
Książka przeznaczona jest dla prawników praktyków – adwokatów, radców prawnych, sędziów, notariuszy, komorników, prokuratorów, doradców podatkowych. Będzie cennym źródłem wiedzy dla ekonomistów, księgowych, pracowników działów kadr, zasobów ludzkich oraz menedżerów. Zainteresuje również przedstawicieli nauki oraz studentów prawa, administracji, ekonomii.

Wykaz skrótów ........................................................................................................... 9
CZĘŚĆ I. ANALIZA TEORETYCZNA
Wstęp ............................................................................................................................ 17
Rozdział 1. Zmiana prawa ........................................................................................ 21
1.1. Zagadnienia wstępne ........................................................................................ 21
1.2. Modele zmiany prawa w ujęciu intertemporalnym ..................................... 22
Rozdział 2. Zagadnienia ogólne .............................................................................. 29
2.1. Zagadnienia wstępne ........................................................................................ 29
2.2. Pojęcie prawa intertemporalnego ................................................................... 29
2.2.1. Różnorodność zakresowa definiowania prawa intertemporalnego ............... 29
2.2.2. Prawo intertemporalne a przepis przejściowy i przepis retroaktywny ..................... 50
2.2.2.1. Przepis przejściowy ............................................................... 50
2.2.2.1.1. Zagadnienie wstępne ........................................... 50
2.2.2.1.2. Analiza własna przepisów przejściowych oraz przepisów retroaktywnych jako przepisów intertemporalnych ........ 51
2.2.2.2. Przepis retroaktywny ............................................................ 58
2.3. Przepisy intertemporalne prawa pracy na tle innych gałęzi prawa ............ 58
2.3.1. Zagadnienia wstępne ........................................................................... 58
2.3.2. Ogólne przepisy intertemporalne ...................................................... 58
2.3.3. Swoiste źródła prawa pracy ................................................................ 69
2.3.4. Przepisy wprowadzające Kodeks pracy jako przepisy prawa pracy ......................... 74
Rozdział 3. Zasady prawa intertemporalnego ..................................................... 77
3.1. Zagadnienia wstępne ........................................................................................ 77
3.2. Zasady prawa a reguły prawne. Zagadnienia ogólne ................................... 78
3.2.1. Zasady prawa ........................................................................................ 78
3.2.2. Zasady a reguły prawne ...................................................................... 82
3.3. Zasady intertemporalne ................................................................................... 87
3.3.1. Zasada tempus regit actum ................................................................. 87
3.3.2. Zasada bezpośredniego działania prawa .......................................... 91
3.3.3. Zasada dalszego działania prawa ....................................................... 94
3.3.4. Zasada lex retro non agit ..................................................................... 97
3.3.5. Zasada lex mitior retro agit ................................................................. 109
3.4. Wybór zasady intertemporalnej ..................................................................... 111
Rozdział 4. Odkodowanie intertemporalnych zasad prawa pracy na gruncie przepisów wprowadzających Kodeks pracy ....... 114
4.1. Zagadnienia wstępne ........................................................................................ 114
4.2. Ogólna charakterystyka koncepcji derywacyjnej wykładni przepisów prawnych ........... 115
4.3. Rola przepisów wprowadzających na płaszczyźnie problematyki intertemporalnej ........... 119
4.4. Fazowość koncepcji derywacyjnej .................................................................. 125
4.4.1. Faza porządkująca ............................................................................... 125
4.4.2. Faza rekonstrukcyjna i faza percepcyjna .......................................... 127
4.4.3. Faza percepcyjna. Odkodowanie ogólnych norm – zasad intertemporalnych prawa pracy .... 143
4.4.3.1. Zagadnienia wstępne ............................................................ 143
4.4.3.2. Materialne normy – zasady intertemporalne prawa pracy ................. 144
4.4.3.3. Procesowe normy – zasady intertemporalne prawa pracy ................... 148
4.4.3.4. Kondensacja norm – zasad intertemporalnych. Ogólne zasady intertemporalne prawa pracy .................... 149
CZĘŚĆ II. ANALIZA DOGMATYCZNOPRAWNA
Rozdział 1. Założenia ogólne przyjętej analizy dogmatycznoprawnej ........... 153
1.1. Zagadnienie wstępne ........................................................................................ 153
1.2. Próba kategoryzacji przepisów Kodeksu pracy ............................................ 154
1.3. Metodologia analizy dogmatycznoprawnej .................................................. 155
1.4. Kategorie prawa intertemporalnego ............................................................... 158
Rozdział 2. Analiza intertemporalna przepisów Kodeksu pracy ..................... 160
2.1. Analiza intertemporalna przepisów ogólnych .............................................. 160
2.2. Analiza intertemporalna przepisów odnoszących się do stosunku pracy ............... 197
2.3. Analiza intertemporalna przepisów regulujących wynagrodzenie za pracę oraz inne świadczenia ........................ 340
2.4. Analiza intertemporalna przepisów w zakresie obowiązków pracodawcy i pracownika ........ 379
2.5. Analiza intertemporalna przepisów w zakresie odpowiedzialności materialnej pracowników .................. 429
2.6. Analiza intertemporalna przepisów w zakresie czasu pracy ....................... 445
2.7. Stan prawny na skutek wejścia w życie ustawy z 14.11.2003 r. ................... 484
2.8. Analiza intertemporalna przepisów odnoszących się do urlopów pracowniczych ............... 516
2.9. Analiza intertemporalna przepisów regulujących zatrudnianie młodocianych ................ 626
2.10. Analiza intertemporalna regulacji w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy ............... 646
2.11. Analiza intertemporalna regulacji w zakresie układów zbiorowych pracy oraz umów zbiorowych ........................ 713
2.12. Stan prawny od dnia wejścia w życie Kodeksu pracy do dnia wejścia w życie noweli z 24.11.1986 r. .................. 714
2.13. Stan prawny od dnia wejścia w życie noweli z 24.11.1986 r. do dnia wejścia w życie noweli z 29.09.1994 r. ............. 716
2.14. Stan prawny w wyniku wejścia w życie noweli z 29.09.1994 r. ................... 728
2.15. Analiza intertemporalna przepisów w zakresie rozpatrywania sporów o roszczenia ze stosunków pracy ............. 786
2.15.1. Stan prawny do wejścia w życie nowelizacji z 18.04.1985 r. ........... 786
2.15.2. Stan prawny na skutek wejścia w życie noweli z 18.04.1985 r. ...... 801
2.16. Analiza intertemporalna przepisów w zakresie odpowiedzialności za wykroczenia przeciwko prawom pracownika ...... 819
2.17. Analiza intertemporalna przepisów regulujących przedawnienia roszczeń ...................... 843
2.18. Analiza intertemporalna przepisów w zakresie grupowej organizacji pracy ................... 849
2.19. Analiza intertemporalna w zakresie przepisów końcowych ....................... 852
Rozdział 3. Podsumowanie ...................................................................................... 867
3.1. Intertemporalne kategorie prawa pracy ......................................................... 867
3.2. Weryfikacja intertemporalnych zasad i reguł prawa pracy ......................... 875
3.2.1. Intertemporalne zasady prawa pracy na przykładzie reguł aktów nowelizujących Kodeks pracy ........... 875
3.2.2. Intertemporalne reguły prawa pracy – uwagi de lege ferenda ........ 880
3.3. Weryfikacja wyników intertemporalnej kategoryzacji przepisów Kodeksu pracy na tle różnych koncepcji rozumienia prawa intertemporalnego ............................. 881
3.4. Zakończenie ...................................................................................................... 888
Literatura ......................................................................................................... 891