Instytucja listu żelaznego w polskim postępowaniu karnym / Katarzyna Gajowniczek-Pruszyńska

List żelazny jest tradycyjną instytucją procesu karnego, której założeniem jest udzielenie podejrzanemu lub oskarżonemu przebywającemu poza granicami Polski, który zdecyduje się wrócić do kraju, gwarancji odpowiadania z tzw. wolnej stopy.

Monografia przedstawia list żelazny z perspektywy jego praktycznego stosowania na podstawie wniosków wynikających z analizy spraw toczących się w wybranych sądach okręgowych w Polsce. Wyniki badań empirycznych wskazują między innymi na niedocenianie w praktyce instytucji, która de facto może stać się alternatywą dla kosztownych i czasochłonnych narzędzi w postaci międzynarodowych procedur poszukiwawczych. Autorka odnosi się również do najnowszych propozycji nowelizacji tej instytucji.

Książka przeznaczona jest dla prawników praktyków, w tym sędziów, prokuratorów oraz adwokatów i radców prawnych. Zainteresuje również pracowników naukowych.

Wykaz skrótów  | str.  11

Wstęp  | str.  15

Rozdział I

Istota i charakter prawny listu żelaznego  | str.  23

1. Geneza instytucji listu żelaznego w prawie polskim  | str.  23

2. List żelazny w systemie polskim po 1945 r.  | str.  31

3. List żelazny w systemach prawnych niektórych państw europejskich  | str.  39

3.1. Uwagi ogólne  | str.  39

3.2. Hiszpański system prawny  | str.  40

3.3. Francuski system prawny  | str.  41

3.4. Niemiecki system prawny  | str.  42

3.5. Austriacki system prawny  | str.  44

3.6. Szwajcarski system prawny  | str.  45

3.7. System prawny Liechtensteinu  | str.  47

3.8. Podsumowanie  | str.  48

4. List żelazny w systemie środków przymusu  | str.  49

4.1. Uwagi ogólne  | str.  49

4.2. Zatrzymanie  | str.  55

4.3. Poszukiwanie oskarżonego i list gończy  | str.  65

4.4. Środki zapobiegawcze  | str.  69

4.4.1. Uwagi ogólne  | str.  69

4.4.2. Tymczasowe aresztowanie  | str.  73

4.4.3. Dozór policji, środek zapobiegawczy z art. 276 k.p.k., zakaz opuszczania kraju  | str.  85

4.4.4. Poręczenia  | str.   89

4.4.5. Zabezpieczenie majątkowe  | str.   94

4.4.6. Kary porządkowe, przymusowe doprowadzenie do organu procesowego, obciążenie dodatkowymi kosztami – środki wymuszające spełnienie obowiązków procesowych  | str.   97

4.5. Podsumowanie  | str.   99

5. Charakter prawny listu żelaznego i jego istota  | str.  100

5.1. Uwagi ogólne  | str.  100

5.2. Analiza podstawowych nurtów oceny charakteru prawnego listu żelaznego  | str.  101

5.3. Podsumowanie  | str.  110

Rozdział II

Warunki wydania listu żelaznego  | str.  122

1. Zakres podmiotowy wydania listu żelaznego  | str.  122

1.1. Oskarżony, podejrzany, osoba podejrzana, cudzoziemiec  | str.  123

1.2. Quasi-list żelazny  | str.  132

2. Zakres przedmiotowy wydania listu żelaznego  | str.  135

2.1. Wpływ etapu postępowania oraz zarzutu stawianego oskarżonemu na wydanie listu żelaznego  | str.  142

2.2. Właściwość rzeczowa i miejscowa sądu. Termin i tryb wydania listu żelaznego  | str.  145

3. Przesłanki ustawowe wydania listu żelaznego  | str.  150

3.1. Pobyt za granicą jako conditio sine qua non wydania listu żelaznego  | str.  150

3.2. Oświadczenie oskarżonego jako przesłanka zastosowania listu żelaznego  | str.  153

3.3. Wpływ zakresu postępowania głównego na wydanie listu żelaznego  | str.  159

3.4. Stanowisko oskarżyciela publicznego a decyzja sądu  | str.  161

3.5. Promesa wydania listu żelaznego  | str.  162

4. Forma i treść postanowienia o wydaniu listu żelaznego  | str.  163

Rozdział III

Stosowanie poręczenia majątkowego w procesie ubiegania się o wydanie listu żelaznego  | str.  172

1. Warunki wydania poręczenia majątkowego  | str.  172

1.1. Poręczenie majątkowe jako warunek wydania listu żelaznego  | str.  179

1.2. Wysokość kwoty poręczenia, kryteria i sposób jej ustalenia  | str.  182

1.3. Uprawnieni do złożenia poręczenia  | str.  184

1.4. Poręczenie w formie hipoteki i inne  | str.  187

2. Przepadek poręczenia majątkowego  | str.  191

2.1. Przyczyny i warunki przepadku. Przepadek częściowy  | str.  192

2.2. Tryb wydania orzeczenia przepadku i możliwość jego zaskarżenia  | str.  197

Rozdział IV

Przesłanki odmowy wydania listu żelaznego  | str.  200

1. Zagadnienia ogólne  | str.  200

2. Podstawy odmowy wydania listu żelaznego  | str.  205

2.1. Granice uznaniowości sędziowskiej a efektywność stosowania listu żelaznego  | str.  212

2.2. Wydanie kilku listów żelaznych wobec jednego oskarżonego  | str.  220

3. List gończy i postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania po zatrzymaniu jako podstawa odmowy wydania listu żelaznego – ewolucja orzecznicza i ustawodawcza  | str.  227

4. List żelazny a europejski nakaz aresztowania i ekstradycja – ewolucja orzecznicza  | str.  238

4.1. Ekstradycja  | str.  239

4.2. Europejski nakaz aresztowania  | str.  248

4.3. Wyniki badań aktowych  | str.  263

5. Zażalenie na postanowienia w przedmiocie listu żelaznego  | str.  272

Rozdział V

Zakończenie stosowania listu żelaznego  | str.  287

1. Odwołanie listu żelaznego  | str.  287

1.1. Uwagi ogólne  | str.  287

1.2. Podstawy i konsekwencje odwołania listu żelaznego  | str.  292

1.3. Tryb odwołania listu żelaznego – inicjatywa sądu czy prokuratora?  | str.  295

1.4. Środki wzruszenia decyzji o odwołaniu listu żelaznego  | str.  301

2. Utrata mocy listu żelaznego a prawomocność wyroku  | str.  307

2.1. Uwagi ogólne  | str.  307

2.2. Uchylenie wyroku w postępowaniu kasacyjnym i na skutek skargi nadzwyczajnej oraz wniosku o wznowienie postępowania – jako „reanimacja” listu żelaznego  | str.  309

2.3. Brak postanowienia o „utracie mocy” przez list żelazny  | str.  315

Rozdział VI

List żelazny – badania aktowe  | str.  318

1. Zakres badań  | str.  318

2. Opis badań  | str.  322

Podsumowanie  | str.  335

Bibliografia  | str.  351

Akty prawne  | str.  371

Orzecznictwo  | str.  377