Książka jest kompendium wiedzy o regulacjach prawnych dotyczących finansów samorządowych oraz o problemach pojawiających się w praktyce i sposobach ich rozwiązywania. Publikacja ma formę pytań i odpowiedzi odnoszących się do najważniejszych kwestii z zakresu finansów samorządowych. Z książki czytelnik dowie się m.in.: o jakim wymogom muszą odpowiadać uchwały podatkowe jednostek samorządu terytorialnego, o jakie są obowiązki kierowników jednostek organizacyjnych związane z wykonywaniem budżetu jednostek samorządu terytorialnego, o w jakim zakresie odpowiedzialność za gospodarkę finansową jednostki samorządu terytorialnego ponosi skarbnik (główny księgowy), o jakich opłat pobieranych przez jednostki samorządu terytorialnego nie zalicza się do opłat lokalnych i dlaczego. Atutem opracowania są zamieszczone w nim wzory pism (uchwał, decyzji, deklaracji), które mogą okazać się przydatne w praktyce. Publikacja jest przeznaczona przede wszystkim dla radnych oraz pracowników urzędów jednostek samorządu terytorialnego i regionalnych izb obrachunkowych, a także rzeczników dyscypliny finansów publicznych i członków komisji orzekających w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, jak również sędziów i członków samorządowych kolegiów odwoławczych. Książka jest dziełem specjalistów zajmujących się naukowo i praktycznie finansami samorządowymi.
Wykaz skrótów 35
Wstęp 41
Część I Podstawy prawne gospodarki finansowej i działalności gospodarczej j.s.t. 43
Rozdział 1 Regulacje prawne i zasady gospodarki finansowej j.s.t. (Cezary Kosikowski) 45
1. Jakie są źródła regulacji prawnych gospodarki finansowej j.s.t.? 45
2. Co uważa się za zasady gospodarki finansowej j.s.t. i jakie mają one znaczenie? 46
3. Jak Konstytucja RP reguluje zasady gospodarki finansowej j.s.t.? 47
4. Jakie ustawy zawierają regulacje gospodarki finansowej j.s.t.? 50
5. Czy i jakimi aktami wykonawczymi może być regulowana gospodarka finansowa j.s.t.? 50
6. Czy i w jakim zakresie prawo lokalne może regulować gospodarkę finansową j.s.t.? 51
7. Czy i w jakim zakresie gospodarka finansowa j.s.t. jest regulowana przez międzynarodowe prawo finansowe? 52
8. Czy prawo UE reguluje gospodarkę finansową j.s.t.? 53
9. Jak być na bieżąco ze znajomością prawa finansów j.s.t.? 54
10. Czy i dlaczego należy sięgać do orzecznictwa RIO, wojewody, SKO, sądów administracyjnych i GKO w sprawach dotyczących naruszenia dyscypliny finansów publicznych, a także NSA, SN i TK? 55
Rozdział 2 Zarządzanie gospodarką finansową j.s.t. i związana z tym organizacja urzędów j.s.t. (Małgorzata Ofiarska) 56
11. Na czym polega i czego dotyczy zarządzanie gospodarką finansową j.s.t. oraz jakie są jego sfery? 56
12. Jaki jest zakres czynności podejmowanych w urzędzie j.s.t. w sprawach dotyczących jej gospodarki finansowej? 57
13. Jakiej komórce organizacyjnej urzędu j.s.t. (urzędu gminy, starostwa powiatowego, urzędu marszałkowskiego) należy powierzyć wykonywanie zadań z zakresu gospodarki finansowej tej jednostki? 59
14. Czy możliwe jest zorganizowanie w urzędzie j.s.t. tylko jednoosobowego lub wieloosobowego stanowiska pracy w celu wykonywania zadań z zakresu gospodarki finansowej tej jednostki? 65
15. Jakie kwalifikacje powinni posiadać pracownicy i kierownik komórki organizacyjnej urzędu j.s.t. wykonującej zadania z zakresu gospodarki finansowej tej jednostki? 66
16. Jaki jest zakres zadań skarbnika j.s.t. w odniesieniu do prowadzenia gospodarki finansowej tej jednostki? 70
17. Jakie kwalifikacje powinien posiadać skarbnik j.s.t.? 73
18. Według jakich zasad i kryteriów powinien zostać zorganizowany aparat pomocniczy skarbnika j.s.t.? 75
19. Kto powinien przygotowywać projekty uchwał oraz projekty decyzji i postanowień wydawanych w sprawach dotyczących gospodarki finansowej j.s.t.? 78
20. Jakie obowiązki wójta (burmistrza, prezydenta miasta), przewodniczącego zarządu j.s.t. wynikają ze standardów kontroli zarządczej stosowanych w sektorze finansów publicznych? 80
21. Kiedy powstaje obowiązek prowadzenia audytu wewnętrznego w j.s.t.? 83
22. Jaki jest status komórki audytu wewnętrznego w urzędzie j.s.t.? 84
23. Jakie są zadania kierownika komórki audytu wewnętrznego oraz jego pozycja wobec kierownika urzędu j.s.t.? 85
24. Jakie kwalifikacje formalne powinien posiadać audytor wewnętrzny? 87
25. Czy kierownik urzędu j.s.t. musi wykonać zalecenia audytora wewnętrznego? 91
Rozdział 3 Działalność gospodarcza j.s.t. i jej finansowanie 93
1. Możliwość i formy organizacyjno-prawne wykonywania zadań j.s.t. w trybie własnej działalności gospodarczej (Cezary Kosikowski) 93
26. Czy jest prawnie dopuszczalne prowadzenie przez j.s.t. własnej działalności gospodarczej? 93
27. W jakich formach organizacyjno-prawnych j.s.t. mogą prowadzić własną działalność gospodarczą? 94
28. Czy j.s.t. mogą lub powinny powierzać wykonywanie zadań własnych innym podmiotom gospodarczym niż jednostki im podporządkowane? 95
29. W jakim zakresie możliwe jest prowadzenie własnej działalności gospodarczej przez gminę? 97
30. Czy jest dopuszczalna własna działalność gospodarcza powiatu? 98
31. Czy województwo samorządowe może prowadzić własną działalność gospodarczą? 99
32. Czy są dopuszczalne działalność gospodarcza związku komunalnego oraz działalność w ramach porozumień komunalnych? 99
33. Jaką formę organizacyjno-prawną działalności można zastosować do wykonywania zadań w zakresie publicznego transportu zbiorowego organizowanego przez j.s.t.? 100
34. Jaka forma organizacyjno-prawna najlepiej nadaje się do wykonywania zadań j.s.t. w zakresie ochrony zdrowia? 105
35. Jaka forma organizacyjno-prawna jest optymalna do wykonywania zadań w zakresie dotyczącym zbiorowego zaopatrywania w wodę i odbioru ścieków oraz odbioru odpadów komunalnych? 110
2. Finansowanie działalności gospodarczej prowadzonej przez samorządowe zakłady budżetowe (Cezary Kosikowski) 112
36. Czym jest samorządowy zakład budżetowy? 112
37. W jakiej formie j.s.t. finansuje tworzenie samorządowego zakładu budżetowego? 113
38. W jakich formach j.s.t. może finansować działalność samorządowego zakładu budżetowego? 114
39. Czy samorządowy zakład budżetowy podlega obowiązkom w zakresie podatków i opłat publicznych? 116
40. W jaki sposób j.s.t. ma postępować z nadwyżkami lub niedoborami środków finansowych samorządowych zakładów budżetowych? 117
41. Czy samorządowy zakład budżetowy podlega ustawie - Prawo upadłościowe i naprawcze oraz kto odpowiada za wymagające spłaty zobowiązania samorządowego zakładu budżetowego? 118
42. Czy samorządowy zakład budżetowy może być przekształcony w inną jednostkę organizacyjną lub zlikwidowany oraz w jaki sposób postępuje się z mieniem i środkami finansowymi przekształconego lub zlikwidowanego samorządowego zakładu budżetowego? 118
43. Co przemawia za wyborem samorządowego zakładu budżetowego jako formy organizacyjno-prawnej prowadzenia własnej działalności gospodarczej przez j.s.t., a co przeciw niemu? 120
3. Finansowanie działalności gospodarczej j.s.t. prowadzonej w formie spółki prawa handlowego (Cezary Kosikowski) 121
44. W jakich sytuacjach j.s.t. może wykonywać swoje zadania w formie spółki prawa handlowego i jakiego rodzaju mogą to być zadania? 121
45. W jakiej formie j.s.t. finansuje utworzenie komunalnej spółki prawa handlowego w celu wykonywania zadań j.s.t.? 123
46. W jakich formach j.s.t. może finansować działalność komunalnej spółki prawa handlowego? 124
47. Czy j.s.t. uczestniczy w podziale zysku komunalnej spółki prawa handlowego? 124
48. Czy j.s.t. ma obowiązek finansowania strat (deficytu) komunalnej spółki prawa handlowego? 125
49. W jaki sposób j.s.t. postępuje z mieniem i środkami finansowymi zlikwidowanej (rozwiązanej) komunalnej spółki prawa handlowego? 125
50. Co przemawia za wyborem spółki prawa handlowego jako formy organizacyjno-prawnej prowadzenia własnej działalności gospodarczej przez j.s.t., a co przeciw niemu? 126
4. Wykonywanie zadań j.s.t. w trybie zamówień publicznych (Marek Szorc, Katarzyna Zaczeniuk) 128
51. Na czym polegają zamówienia publiczne i jakie mają pełnić funkcje? 128
52. Jakie są podstawowe tryby udzielania zamówień publicznych? 129
53. W jakim zakresie tryb zamówień publicznych stosuje się do zamówień udzielanych przez j.s.t.? 129
54. W jakich sytuacjach, udzielając zamówienia publicznego, nie stosuje się przepisów ustawy - Prawo zamówień publicznych dotyczących przesłanek wyboru trybu negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego oraz licytacji elektronicznej? 130
55. Kiedy, udzielając zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego, można odstąpić od żądania wadium? 131
56. Jakie informacje zamawiający zobowiązany jest zamieszczać na stronie internetowej, prowadząc przetarg nieograniczony? 131
57. Co to są usługi o charakterze priorytetowym i niepriorytetowym i jaki jest wpływ tego podziału na sposób udzielenia zamówienia publicznego? 133
58. Czy zamawiający w każdym przypadku może udzielić zamówienia publicznego w trybie przetargu ograniczonego? 135
59. W jakich okolicznościach zamawiający może udzielić zamówienia publicznego w trybie negocjacji bez ogłoszenia? 135
60. Jakie są obowiązki zamawiającego związane z wszczęciem postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w trybie negocjacji bez ogłoszenia? 137
61. Kiedy i w jakich sytuacjach zamawiający może udzielić zamówienia publicznego w trybie dialogu konkurencyjnego? 138
62. Kiedy zamawiający może udzielić zamówienia publicznego w trybie zamówienia z wolnej ręki? 139
63. Jak należy rozumieć zwrot "w przypadku pilnej potrzeby udzielenia zamówienia publicznego w trybie zamówienia z wolnej ręki"? 142
64. W jakich przypadkach zamawiający może udzielić zamówienia publicznego w trybie zapytania o cenę? 143
65. Kiedy zamawiający może udzielić zamówienia publicznego w trybie licytacji elektronicznej? 143
66. Czy przepisy ustawy - Prawo zamówień publicznych mają zastosowanie przy zatrudnianiu osób świadczących pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej? 144
67. W jaki sposób, zgodnie z ustawowymi wytycznymi, powinien być określony przedmiot zamówienia publicznego? 144
68. Jak na etapie badania ofert można sprawdzić, czy oferowany przedmiot spełnia wymogi zamawiającego? 146
69. W jaki sposób należy szacować wartość zamówienia, aby nie narazić się na zarzut dzielenia zamówienia? 147
70. Jak określić warunki udziału w postępowaniu, aby nie naruszały zasad uczciwej konkurencji? 150
71. Jak ustalić, czy złożona oferta zawiera rażąco niską cenę (i jakie skutki wywołuje takie ustalenie)? 152
72. Kiedy można lub należy unieważnić postępowanie w sprawie udzielenia zamówienia publicznego? 154
73. Czy udzielając zamówienia publicznego na usługi szkoleniowe, jako kryterium wyboru najkorzystniejszej oferty, obok kryterium ceny, można wskazać również kryterium ustalone na podstawie właściwości wykonawcy? 156
74. Co to jest zamówienie dodatkowe, kiedy i na jakich warunkach oraz w jakim trybie może być udzielane? 157
75. Kiedy prawa wyłączne uzasadniają udzielenie zamówienia z wolnej ręki? 158
76. W jakich okolicznościach i pod jakimi warunkami można udzielić zamówień uzupełniających? 159
77. W jakich przypadkach można dokonać zmiany umowy o zamówienie publiczne? 160
78. Czy prawidłowo opracowany wykaz zrealizowanych lub realizowanych zamówień zawsze musi być potwierdzony dołączonymi referencjami? 162
79. Czy w wykazie osób, które będą uczestniczyć w wykonywaniu zamówienia, zawsze trzeba żądać wskazania podstawy dysponowania zasobami? 163
80. W jakiej formie możliwe jest udostępnienie wiedzy i doświadczenia w postaci podwykonawstwa? 164
81. Jakie osoby wymienia się w protokole postępowania jako biorące udział w przygotowaniu i prowadzeniu postępowania oraz kiedy osoby te winny złożyć oświadczenie o niepodleganiu wykluczeniu? 166
82. Jaka odpowiedzialność ciąży na osobie ujawniającej tajemnicę przedsiębiorstwa zastrzeżoną w złożonej ofercie? 168
83. Jaka odpowiedzialność ciąży na osobie odmawiającej dostępu do informacji publicznej związanej z zamówieniem publicznym? 169
84. Czy sankcje wynikające z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji mogą mieć zastosowanie - a jeśli tak, to w jakim przypadku - w stosunku do osób realizujących zamówienia publiczne? 170
85. Czy i w jakiej sytuacji pracownik j.s.t. prowadzący postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego może podlegać sankcji z tytułu odpowiedzialności za przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu? 170
86. Co to są korekty finansowe za naruszenia prawa zamówień publicznych związane z realizacją projektów współfinansowanych ze środków funduszy UE? 172
87. Jakie są wysokość i metodologia naliczania korekt finansowych za naruszenia przepisów ustawy - Prawo zamówień publicznych związane z realizacją projektów współfinansowanych ze środków funduszy UE? 172
88. Jakie środki odwoławcze przysługują beneficjentowi (j.s.t.), wobec którego zastosowano korekty finansowe za naruszenia ustawy - Prawo zamówień publicznych związane z realizacją projektów współfinansowanych ze środków funduszy UE? 173
5. Wykonywanie zadań j.s.t. w trybie partnerstwa publiczno-prywatnego (Maciej Perkowski) 175
89. Czym jest PPP oraz jakie są uwarunkowania prawno -ekonomiczne rozwoju partnerstwa międzysektorowego w Polsce? 175
90. Jakich korzyści mogą oczekiwać od PPP strony tej umowy? 178
91. Jakie zadania j.s.t. najlepiej nadają się do realizacji w formule PPP? 180
92. Jak powstaje PPP oraz jakie są obowiązki j.s.t. i partnerów prywatnych? 183
93. Jakie problemy występują w praktyce tworzenia i funkcjonowania PPP? 188
6. Wykonywanie zadań j.s.t. na obszarze objętym specjalną strefą ekonomiczną 189
94. W jakim celu i w jaki sposób tworzy się SSE? (Maciej Etel, Alicja Żukowska) 189
95. Jakie korzyści dla j.s.t. przynosi powstanie i funkcjonowanie SSE na obszarze ich właściwości? (Alicja Żukowska) 192
96. Kto zarządza SSE oraz jakie są relacje zarządu SSE z organami j.s.t.? (Maciej Etel) 194
97. Na jakie korzyści mogą liczyć przedsiębiorcy wykonujący działalność gospodarczą na terenie SSE? (Maciej Etel) 196
98. Czym jest i kto wydaje zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie SSE uprawniające do korzystania z pomocy publicznej oraz jaki jest udział organów j.s.t. w wydawaniu takich zezwoleń? (Maciej Etel) 198
99. W jaki sposób się ustala i od czego uzależnia wysokość pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcy z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej na terenie SSE? (Alicja Żukowska) 201
Rozdział 4 Organizacja i finansowanie wspólnych przedsięwzięć związków międzykomunalnych (Małgorzata Ofiarska) 204
100. Jakie są istota, cele i sposoby tworzenia związków międzykomunalnych? 204
101. Jakie są podstawowe formy prawne realizacji wspólnych przedsięwzięć przez związki międzykomunalne? 206
102. Jaki jest podział kompetencji między organy związku międzykomunalnego w zakresie podejmowania i realizacji wspólnych przedsięwzięć na rzecz uczestników związku? 208
103. Jakie są główne źródła finansowania wspólnych przedsięwzięć związków międzykomunalnych? 210
104. Jakie są zasady rozliczeń i udziału w kosztach wspólnych przedsięwzięć związku międzykomunalnego? 213
105. Jak zorganizowana jest gospodarka finansowa związku międzykomunalnego? 214
106. Czy finansowanie wspólnych przedsięwzięć związków międzykomunalnych podlega nadzorowi i kontroli regionalnych izb obrachunkowych? 219 Rozdział 5 Współpraca gospodarcza i finansowa j.s.t. z organami lokalnymi państw sąsiednich (Małgorzata Ofiarska) 222
107. Na czym polega współpraca zagraniczna i jakie są sposoby jej nawiązywania przez j.s.t.? 222
108. Jakie są zasady organizacji i funkcjonowania europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej? 227
109. Jaki jest tryb przystępowania j.s.t. do europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej? 231
110. Jaki jest charakter prawny Europejskiej konwencji ramowej o współpracy transgranicznej między wspólnotami i władzami terytorialnymi oraz jakie są jej podstawowe regulacje dotyczące współpracy zagranicznej j.s.t.? 235
111. Na czym polega współpraca transgraniczna i jakie umowy mogą zawierać j.s.t. w celu jej prowadzenia? 237
112. Jakie są zasady i tryb przystępowania j.s.t. do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych? 239
113. Jakie są istota i standardowe elementy treści umów miast partnerskich? 243
Część II Dochody oraz wydatki i rozchody j.s.t. 247
Rozdział 6 Dochody własne j.s.t. 249
1. Uwagi ogólne (Leonard Etel) 249
114. Co to są dochody własne j.s.t.? 249
115. Jakie są dochody własne gmin, powiatów i województw? 250
116. Jakie są możliwości wpływu samorządu terytorialnego na wielkość dochodów własnych? 252
2. Podatki lokalne (Leonard Etel, Mariusz Popławski) 253
117. Jakie podatki zasilają budżet gminy? 253
118. Dlaczego wpływów z podatków nie mają powiaty i województwa? 254
119. Dlaczego niektóre dochody podatkowe (podatek od spadków i darowizn, od czynności cywilnoprawnych, karta podatkowa) są realizowane przez państwowe organy podatkowe? 255
120. Jakie jest znaczenie fiskalne dochodów podatkowych j.s.t.? 256
121. Jakie są kompetencje organów j.s.t. w zakresie podatków i opłat zaliczanych do ich dochodów podatkowych? 257
122. Czego mogą dotyczyć uchwały podatkowe j.s.t.? 259
123. Jakim wymogom muszą odpowiadać uchwały podatkowe j.s.t.? 261
124. Jaka jest procedura podejmowania uchwał podatkowych j.s.t.? 265
125. W jakich terminach uchwały powinny być podejmowane? 270
126. Jak są ogłaszane uchwały podatkowe j.s.t.? 272
127. Jak należy oznaczać moment wejścia w życie uchwał podatkowych j.s.t.? 274
128. Kto i w jaki sposób sprawuje nadzór nad legalnością uchwał podatkowych j.s.t.? 275
129. Jak długo obowiązuje uchwała podatkowa? 278
3. Opłaty lokalne (Grzegorz Liszewski) 279
130. Jakie daniny publiczne zalicza się do opłat lokalnych i na jakich podstawach prawnych są one oparte? 279
131. Jakich opłat pobieranych przez j.s.t. nie zalicza się do opłat lokalnych i dlaczego? 281
132. Jakie są uprawnienia i obowiązki organów j.s.t. w zakresie opłat lokalnych przewidzianych w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych? 282
133. Jakie problemy i spory powstają w związku z nakładaniem i poborem opłat lokalnych przewidzianych w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych? 284
134. Jakie są uprawnienia i obowiązki organów j.s.t. w zakresie nakładania i pobierania opłat innych niż opłaty lokalne w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych? 287
135. Za co i jak j.s.t. pobierają opłatę skarbową oraz jakie powstają w tym zakresie wątpliwości i spory? 291
136. Co to jest opłata adiacencka, na jakiej podstawie prawnej się ją pobiera i jakie w tym zakresie wyłaniają się problemy? 294
137. Co to jest opłata planistyczna, na jakiej podstawie prawnej się ją pobiera i jakie w tym zakresie wyłaniają się problemy? 299
138. Czy do opłat stanowiących dochody j.s.t. innych niż opłaty lokalne należy stosować przepisy ordynacji podatkowej? 301
139. Jakie opłaty pobierają j.s.t. w związku z ochroną środowiska i gospodarczym korzystaniem ze środowiska (podstawy prawne i problemy)? 303
140. Jakie opłaty pobierają j.s.t. w związku z parkowaniem, zajęciem pasa drogowego oraz innymi formami korzystania z dróg (podstawy prawne i problemy)? 306
141. Jakie opłaty pobierają j.s.t. w związku z utrzymywaniem czystości i porządku w gminach oraz w związku z gospodarką odpadami (podstawy prawne i problemy)? 309
4. Udziały i inne dochody j.s.t. (Marcin Tyniewicki) 310
142. Jakie są zasady ustalania udziałów j.s.t. w podatkach dochodowych oraz na jakich zasadach j.s.t. mogą dochodzić roszczeń z tego tytułu? 310
143. Które z dochodów uzyskiwanych przez samorządowe jednostki budżetowe nie muszą być odprowadzane do budżetów j.s.t. i na jakich warunkach? 312
144. Na jakich zasadach samorządowe zakłady budżetowe są zobowiązane do dokonywania wpłat na rzecz budżetów j.s.t. i kiedy będą z tego obowiązku zwolnione? 314
145. Z jakich tytułów pobiera się dochody z majątku j.s.t.? 315
146. Jakie są zasady ustalania wysokości należności z majątku j.s.t.? 316
147. Jakie problemy mogą się pojawić w związku z dochodami j.s.t. z tytułu spadku, zapisu i darowizny? 317
148. Jakie kary pieniężne pobierają j.s.t. w związku z ochroną środowiska? 318
149. Jakie kary pieniężne stanowią dochód budżetów j.s.t. w związku z zarządzaniem drogami publicznymi? 319
150. Na jakich zasadach j.s.t. mogą otrzymywać dotacje od innych j.s.t. oraz jak przedstawia się kwestia dochodzenia ewentualnych roszczeń z tego tytułu (podstawy prawne i problemy)? 320
151. Które dochody j.s.t. należy uznać za należności cywilnoprawne, a które za niepodatkowe należności budżetowe oraz jakie są skutki tego rozróżnienia? 321
152. Na jakich zasadach są udzielane ulgi w spłacie należności cywilnoprawnych stanowiących dochody j.s.t. (podstawy prawne i problemy)? 323
153. Jaka jest istota niepodatkowych należności budżetowych, w tym dotacji podlegających zwrotowi? 323
154. Na jakich zasadach można dokonać potrącenia z tytułu dochodów j.s.t. stanowiących niepodatkowe należności budżetowe (podstawy prawne i problemy)? 325
155. Na jakich zasadach są przyznawane ulgi w spłacie niepodatkowych należności budżetowych stanowiących dochody j.s.t. (podstawy prawne i problemy)? 326
5. Udzielanie pomocy publicznej jako forma rezygnacji z dochodów własnych (Leonard Etel, Rafał Dowgier) 327
156. Do kogo jest skierowana pomoc publiczna? 327
157. Kiedy wsparcie dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą stanowi pomoc publiczną? 328
158. Jakie są rodzaje pomocy publicznej udzielanej przez j.s.t.? 330
159. W jakiej formie może być udzielana pomoc publiczna w zakresie podatków i opłat lokalnych? 331
160. Jakie obowiązki ciążą na gminnym organie podatkowym udzielającym pomocy de minimis w formie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych? 333
161. Jakie obowiązki ciążą na radzie gminy podejmującej uchwałę w sprawie zwolnień z podatku lub obniżenia stawek podatkowych, stanowiącą podstawę udzielania pomocy de minimis? 335
162. Jakie obowiązki ciążą na podatniku ubiegającym się o pomoc publiczną? 335
163. W jaki sposób dokumentuje się udzielenie pomocy de minimis (zaświadczenia)? 336
164. Kiedy dotacja udzielana z budżetu j.s.t. jest pomocą publiczną? 337
165. Jakie są zasady opodatkowania środków dotacyjnych? 338
Rozdział 7 Dochody budżetu j.s.t. z subwencji (Zbigniew Ofiarski) 341
166. Jakie cechy odróżniają subwencję ogólną od dotacji celowej? 341
167. Jakie są gwarancje prawne właściwego planowania i wydatkowania środków w ramach subwencji ogólnej? 347
168. Jaka jest wewnętrzna struktura subwencji ogólnej dla j.s.t.? 352
169. Według jakich zasad ustalana jest część wyrównawcza subwencji ogólnej dla gmin? 353
170. Według jakich zasad ustalana jest część wyrównawcza subwencji ogólnej dla powiatów? 355
171. Według jakich zasad ustalana jest część wyrównawcza subwencji ogólnej dla województw? 357
172. Jakie są zasady tworzenia i podziału części równoważącej subwencji ogólnej dla gmin? 358
173. Jakie są zasady tworzenia i podziału części równoważącej subwencji ogólnej dla powiatów? 361
174. Jakie funkcje pełni część rekompensująca subwencji ogólnej dla gmin? 365
175. Jaki jest tryb ustalania uprawnień gmin do części rekompensującej subwencji ogólnej? 366
176. Jaka jest struktura części regionalnej subwencji ogólnej dla województw? 368
177. Jakie są ustawowe kryteria ustalania i podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla j.s.t.? 371
178. Jaka jest rola ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania w procedurze podziału części oświatowej subwencji ogólnej? 373
179. Jakie są zasady wyodrębniania oraz wykorzystania rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej? 375
180. Jakie są zasady tworzenia i wykorzystywania rezerwy subwencji ogólnej? 375
181. Czy obowiązkowe wpłaty dokonywane przez j.s.t. o ponadprzeciętnych dochodach ze źródeł podatkowych mają związek z równoważeniem budżetów j.s.t. w ramach procesu subwencjonowania? 376
182. Jakie obowiązki spoczywają na Ministrze Finansów w procesie subwencjonowania j.s.t.? 379
183. Na czym polega obowiązujący tryb rozliczania nienależnie pobranych przez j.s.t. kwot w ramach subwencji ogólnej? 381
184. W jakim zakresie przepisy ordynacji podatkowej stosuje się do nienależnie otrzymanych przez j.s.t. kwot części subwencji ogólnej? 384
185. Czy naruszenie zasad rozliczenia subwencji może zostać zakwalifikowane jako przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe? 384
186. Według jakich zasad ustalane są poszczególne części subwencji ogólnej dla nowych j.s.t.? 385
187. Czy udział subwencji ogólnej w dochodach j.s.t. nie jest zagrożeniem dla ich samodzielności finansowej? 386
188. Na czym polegają obiektywizacja i systemowość kryteriów ustalania oraz podziału poszczególnych kwot w ramach subwencji ogólnej? 389
189. Czy istnieje niebezpieczeństwo upodobnienia subwencji ogólnej do dotacji celowej? 391
190. Jaka jest rola RIO w procesie subwencjonowania j.s.t.? 392
Rozdział 8 Dochody budżetu j.s.t. z dotacji (Anna Ostrowska) 395
191. Czym jest dotacja jako dochód j.s.t. i jakie są jej rodzaje? 395
192. Jakie jest znaczenie finansowe dotacji otrzymywanych przez j.s.t.? 396
193. Jakie są rodzaje dotacji celowych otrzymywanych przez j.s.t.? 397
194. Jaki jest charakter prawny dotacji celowej dla j.s.t. na zadania zlecone z zakresu administracji rządowej? 398
195. Czy j.s.t. przysługuje roszczenie z tytułu nieotrzymania dotacji celowej? 399
196. Jaki sąd jest właściwy w sprawach dotyczących dotacji dla j.s.t.? 401
197. Jaki jest charakter prawny dotacji celowej otrzymywanej z budżetu państwa na realizację własnych zadań bieżących i inwestycyjnych j.s.t.? 402
198. Jaka jest istota dotacji celowych na programy finansowane z udziałem bezzwrotnych środków zagranicznych oraz płatności w ramach budżetu środków europejskich? 405
199. Jaka jest struktura prawna dotacji celowej otrzymywanej przez j.s.t. na podstawie porozumień zawieranych z organami administracji rządowej oraz z innymi j.s.t.? 407
200. Jaki charakter mają środki otrzymywane przez j.s.t. z państwowych funduszy celowych (np. FP, PFRON)? 408
Rozdział 9 Wydatki i rozchody budżetowe j.s.t. - zagadnienia podstawowe (Joanna M. Salachna) 411
201. Czym w świetle prawa są wydatki i rozchody j.s.t. oraz jaka jest różnica między nimi? 411
202. Jaki jest i od czego zależy zakres planowanych w budżecie j.s.t. wydatków? 413
203. Jakie są zasady klasyfikowania wydatków j.s.t. oraz kto je ustala? 417
204. Czy rezerwa budżetowa j.s.t. jest wydatkiem? 418
205. W jakich formach prawnych realizowane są wydatki j.s.t.? 419
206. Co to są wydatki bieżące i jaki jest ich wpływ na konstrukcję budżetu j.s.t.? 420
207. Z jakich źródeł mogą być finansowane wydatki bieżące j.s.t.? 421
208. Co to są wydatki majątkowe i jaki mają wpływ na konstrukcję budżetu j.s.t.? 422
209. Z jakich źródeł mogą być finansowane wydatki majątkowe j.s.t.? 422
210. Jakie zasady obowiązują przy dokonywaniu wydatków przez j.s.t. lub ich jednostki organizacyjne? 423
211. Z jakich źródeł mogą być finansowane rozchody budżetowe? 425
212. Czy j.s.t. mają pełną swobodę w zakresie udzielania pożyczek innym podmiotom? 425
Część III Gospodarka budżetowa j.s.t. 427
Rozdział 10 Wieloletnia prognoza finansowa j.s.t. (Ewa Czołpińska, Joanna M. Salachna) 429
213. Czym jest WPF j.s.t. i jaki jest jej prawny charakter? (Joanna M. Salachna) 429
214. Jaki jest zakres ustaleń zawieranych w WPF? (Joanna M. Salachna) 430
215. Jak powinna być skonstruowana WPF (jakie są jej części oraz załączniki do niej)? (Ewa Czołpińska) 432
216. Jak należy rozumieć ustawowy nakaz realności WPF i do kogo jest on kierowany? (Joanna M. Salachna) 432
217. Od czego zależy okres, na który ma być ustalana WPF? (Joanna M. Salachna) 434
218. Jakie ustalenia zawiera część normatywna (tekstowa) WPF? (Ewa Czołpińska) 435
219. Jaki jest zakres ustaleń dotyczących wielkości budżetowych przyjętych w WPF? (Ewa Czołpińska) 437
220. Jak interpretować nakaz zawarcia w WPF objaśnień prognozowanych wartości i gdzie winny być one zamieszczane? (Joanna M. Salachna) 437
221. Co powinien uwzględniać załącznik wieloletnich przedsięwzięć? (Ewa Czołpińska) 438
222. Z jaką szczegółowością można sporządzać wykaz przedsięwzięć wieloletnich i jakie są skutki przyjęcia poszczególnych wariantów? (Ewa Czołpińska) 439
223. Jakie dane powinna zawierać prognoza kwoty długu będąca częścią WPF? (Ewa Czołpińska) 440
224. Na jaki okres sporządzana jest zawarta w WPF prognoza kwoty długu? (Joanna M. Salachna) 442
225. Jak należy rozumieć nakaz zgodności wartości (danych) ujętych w WPF i w budżecie j.s.t.? (Joanna M. Salachna) 443
226. Jak kształtują się kompetencje organów j.s.t. w zakresie opracowywania i uchwalania WPF? (Joanna M. Salachna) 445
227. Jakie terminy obowiązują w procedurze opracowywania i uchwalania WPF? (Ewa Czołpińska) 446
228. Który organ i w jakim zakresie dokonuje zmian WPF? (Joanna M. Salachna) 446
229. Jakie są warunki dokonywania zmian w załączniku przedsięwzięć wieloletnich? (Ewa Czołpińska) 447
230. Jaka relacja występuje pomiędzy WPF a budżetem j.s.t. na etapie uchwalania i wykonywania uchwały budżetowej? (Joanna M. Salachna) 448
231. W jakim zakresie projekt WPF lub projekt zmian w WPF podlega opiniowaniu przez RIO? (Joanna M. Salachna) 450
232. Jakie kryteria stosuje RIO przy opiniowaniu projektu WPF lub projektu zmiany WPF? (Joanna M. Salachna) 451
233. Jakie skutki wywołuje negatywna opinia RIO o projekcie WPF lub o projekcie zmian w...