Ekonomia Wolnego Rynku / Murray Newton Rothbard

Instytut Edukacji Ekonomicznej im. Ludwiga von Misesa i Fijorr Publishing prezentują nowe, poprawione polskie wydanie najważniejszego dzieła Murraya Rothbarda – "Ekonomii wolnego rynku". Tym razem tę arcyważną książkę wydano w formie e-book'a. Przed wydaniem tekst przeszedł gruntowną redakcję dokonaną przez Marcina Zielińskiego z Instytutu Misesa. Dzięki temu polski czytelnik może cieszyć się myślą Rothbarda w doskonałej oprawie edytorskiej.

"Ekonomia wolnego rynku" jest całościowym traktatem ekonomicznym, w którym autor postawił sobie za zadanie systematyczne przedstawienie ogółu wiedzy ekonomicznej. Rothbard wychodzi od aksjomatu działania i jego podstawowych kategorii (cel, środki, przychody, koszt…) i z nich wyprowadza pierwsze prawa ekonomiczne (jak prawo malejącej użyteczności krańcowej). Następnie coraz bardziej komplikuje swój wywód dodając kolejne, proste założenia empiryczne: różnorodność zasobów i zdolności ludzkich, czas wolny jako dobro konsumpcyjne, niespecyficzność czynników produkcji. Tym samym stopniowo rozwija ekonomię Robinsona Crusoe, teorię wymiany, powstanie gospodarki pieniężnej, kształtowanie się cen dóbr konsumpcyjnych i czynników produkcji w rozwiniętej, pieniężnej gospodarce rynkowej. Książkę kończy błyskotliwa analiza zagadnienia konkurencji i monopolu, nowatorska koncepcja kształtowania się siły nabywczej pieniądza i systematyczna, autorska teoria siłowej ingerencji w rynek.

Wywód Rothbarda cechuje wyjątkowa klarowność i systematyczność. Autor pewnie prowadzi czytelnika, wskazując kolejne elementy w swoim rozumowaniu, wyraźnie wprowadzając nowe założenia i porzucając stare. Do tego Rothbard bezlitośnie krytykuje błędne koncepcje i doktryny, nawet jeśli ich zwolennikami są jego intelektualni przyjaciele – jak Ludwig von Mises czy William Hutt. Hinduska ekonomistka związana ze szkołą austriacką Sudha Shenoy tak wspominała po latach książkę Rothbarda:

„Ekonomia wolnego rynku to kolejna książka, która pojawiła się we właściwym momencie. Pamiętam, jak w 1963 roku kupiłam pierwsze dwutomowe wydanie w twardej oprawie w jednym z londyńskich antykwariatów. Kupiłam tę książkę, mimo że nie było mnie na nią stać. Siedziałam na wykładach i myślałam sobie: „to niemożliwe”, a potem biegłam do domu i czytałam Rothbarda, by upewnić się co do alternatywnego stanowiska, które miało więcej sensu. Ta książka była tak ważna właśnie z powodu idei, z jakimi miałam do czynienia w Londyńskiej Szkole Ekonomii. Obecnie studenci mogą zapoznać się z ekonomią austriacką na uczelniach. Ale wtedy wszyscy austriacy byli samoukami. I książka Rothbarda świetnie nadawała się do tego celu. Była dla nas wszystkich punktem wyjścia.”

Na wydanie książki Rothbarda entuzjastycznie zareagował też sam Ludwig von Mises, który pod jej wpływem, według relacji świadków, miał zmienić swoje poglądy na teorię monopolu. Mises pisał w swojej recenzji książki:

„Podstawową zaletą tej książki jest to, że zawiera ona wyczerpującą i metodyczną analizę wszystkich tych czynności, które powszechnie określa się mianem ekonomicznych, przy czym owe czynności są traktowane jako ludzkie działanie, czyli świadome dążenie do wybranych celów przy użyciu odpowiednich środków. […]

W każdym rozdziale swojego traktatu Rothbard, czerpiąc z najlepszych nauk swoich poprzedników i uzupełniając ich odkrycia o niezwykle istotne obserwacje, buduje poprawną teorię, a także z wielką uwagą obala wszystkie zarzuty, jakie kiedykolwiek podniesiono przeciw tym doktrynom. Naświetla też błędy i sprzeczności obecne w popularnych interpretacjach spraw gospodarczych. […]

Książka taka jak Ekonomia wolnego rynku daje każdej inteligentnej osobie możliwość zapoznania się z rzetelnymi informacjami na temat największych kontrowersji i sporów naszych czasów. Z pewnością nie jest to łatwa lektura, gdyż wymaga ona ogromnego skupienia uwagi. Jednak do mądrości nie można dojść na skróty.”

Wydanie "Ekonomii wolnego rynku" stanowiło fundament, na którym zaczęła się na dobre odradzać austriacka szkoła ekonomii w Stanach Zjednoczonych. To właśnie na tej książce ekonomii uczyli się tacy badacze jak Joseph Salerno, Peter Boettke czy Walter Block, którzy spopularyzowali myśl Misesa i Rothbarda wśród amerykańskich ekonomistów i stworzyli siłę takich austriackich ośrodków jak Mises Institute w Auburn czy austriackie studia w George Mason University w Wirginii. Podkreślając historyczną rolę tej książki dr Mateusz Machaj, fundator Instytutu Edukacji Ekonomicznej im. Ludwiga von Misesa, stwierdził wręcz, że jest to: „jeden z dwóch najważniejszych traktatów w historii szkoły austriackiej”.

Nowe polskie wydanie liczy sobie ponad 830 stron (jest to wersja bez książki Power and Market) w twardej oprawie. Przedmowę do książki napisał dr Mateusz Machaj. Ze spisem treści tego dzieła można zapoznać się pod tym linkiem.

O autorze:

Murray Newton Rothbard (1926-1995) był ekonomistą, historykiem oraz teoretykiem politycznym, który wniósł znaczący wkład w rozwój nauk ekonomicznych, filozofii polityki (w szczególności libertarianizmu), historii gospodarczej oraz teorii prawa. Przyczynił się do rozwoju i zwiększenia znaczenia austriackiej szkoły ekonomii – bazując na wcześniejszych pracach swojego nauczyciela Ludwiga von Misesa. W drugiej połowie XX wieku Rothbard zdobył pozycję głównego teoretyka nurtu, głównie dzięki wydaniu monumentalnej "Ekonomii wolnego rynku" - całościowego traktatu ekonomicznego, w którym twórczo rozwinął teorie Misesa (zwłaszcza w zakresie teorii produkcji, teorii monopolu, teorii interwencji państwa w gospodarkę). Oprócz tego dzieła Rothbard napisał jeszcze ponad 20 książek i trzy tysiące artykułów. W swoim życiu wydawał i redagował kilka czasopism: „The Review of Austrian Economics”, „Left and Right”, „The Libertarian Forum” i „The Rothbard-Rockwell Report”. Od 1982 roku Rothbard był silnie zaangażowany w rozwój Ludwig von Mises Institute w Auburn w stanie Alabama.