Behavioral Law and Economics w świetle wewnętrznej moralności prawa / Artur Bogucki

Monografia stanowi bardzo rzadkie opracowanie metod Law and Economics, Behavioral Law and Economics i ekonomicznej analizy prawa przez pryzmat teorii prawa, która to debata jest bardzo aktualnym tematem w światowej refleksji nad teorią ekonomicznego podejścia do prawa. Uwzględniając, że prace z zakresu Behavioral Law and Economics oraz behawioralnej ekonomicznej analizy prawa w zasadzie nie pojawiają się w polskiej literaturze prawniczej czy ekonomicznej, stanowi o wyjątkowości monografii na rynku naukowych publikacji z pogranicza prawa, ekonomii i psychologii.

W książce została poruszona problematyka wykorzystywania narzędzi ekonomii behawioralnej w celu analizy prawa oraz polityk, a także wykazania jej wyższości teoretycznej i praktycznej względem neoklasycznej wersji analizy ekonomicznej. Wszystkie grupy zajmujące się analizą prawa i jego wpływu na nierynkowe zachowania podmiotów prawa powinny sobie uświadamiać , jakie narzędzia i zależności mogą zostać ulepszone przez zastosowanie ekonomii behawioralnej do modyfikowania modeli tłumaczących rzeczywistość, jak i również tłumaczenia uregulowanych zjawisk społecznych. Metoda Behavioral Law and Economics jest uznawana w zachodniej literaturze, jako jedna z najistotniejszych metod badania oraz analizy rzeczywistości prawnej w XXI w. Nie można w pełni zrozumieć rzeczywistości prawnej nie posługując się narzędziami opracowanymi na łamach przedstawionej metody.

Monografia stanowi dzięki temu wprowadzające uzupełnienie klasycznej edukacji prawniczej, wprowadzając prawników w świat ekonomii, ekonomii behawioralnej, psychologii poznawczej, empirycznych badań nad prawem oraz ekonomii eksperymentalnej. Publikacja nie tylko jest wprowadzeniem prawników w te dziedziny, ale przede wszystkim przedstawia znaczenie omawianych narzędzi przy ich wykorzystaniu do analizy rzeczywistości prawnej. Struktura monografii polegająca na zderzeniu neoklasycznej wersji Law and Economics z Behavioral Law and Economics pozwala prawnikom na zapoznanie się z podstawową metodą ekonomicznego podejścia do badania prawa, a następnie odnieść do niej, jej rozszerzoną wersję uwzględniającą dorobek neuronauk poznawczych. Pozwala to nawet laikom zrozumieć zmiany, wprowadzane w teorii ekonomii, które uwzględniają bardziej złożoną i rzeczywistą wizję ludzkiego zachowania. W całej monografii stale przewija się wątek modyfikowania teorii ekonomii przez pryzmat teorii prawa, w celu dopasowania narzędzi analizy ekonomicznej do potrzeb rzeczywistości prawnej. Wprowadzenie i przedstawienie teoretycznych, jak i praktycznych uwag na temat tego procesu, pozwoli prawnikom wykorzystywać metodę ekonomii w celach im szczegółowo potrzebnych, od sformułowania ekonomicznej ramy interpretacyjnej problemu prawnego, aż do empirycznych metod jego weryfikacji. Praca stanowi również bardzo aktualny głos w toczącej się polskiej debacie dotyczącej naturalizacji nauki o prawie.

Monografia skierowana jest również do ekonomistów. Główną wartością dla ekonomistów, jest przeprowadzona analiza metody ekonomizacji nauki prawa z perspektywy teorii prawa. Kładziony jest w niej nacisk na rolę prawników w procesie ekonomicznego podejścia do prawa oraz zwrócenie uwagi na znaczące metodologiczne różnice pomiędzy nurtem Law and Economics a ekonomiczną analizą prawa, co jest często - zwłaszcza w świecie ekonomicznym - mylone i sprowadzane do wspólnego mianownika. Ekonomista może również wyciągnąć z monografii wnioski na temat użyteczności stosowania ekonomii behawioralnej do analizy zachowań rynkowych i nierynkowych czy stricte rzeczywistości społecznej. W monografii przedstawiono zagrożenia płynące ze stosowania nazbyt uproszczonych modeli zachowania w naukach społecznych, jak i również przedstawiono normatywne oraz pozytywne argumenty za uwzględnieniem kompleksowości modelowania zachowań społecznych w niektórych kontekstach. Monografia jest głosem w światowej debacie dotyczącej granic wykorzystania ekonomii behawioralnej, w tym przypadku skupiającej się na zastosowaniach w zachowaniach nierynkowych, debaty, która w polskiej nauce dopiero nabiera znaczenia.