Bank na rynku finansowym. Problemy skali, efektywności i nadzoru / Ewa Miklaszewska

Analiza wyzwań stojących współcześnie przed bankami, regulatorami i innymi uczestnikami rynku finansowego wskazuje na konieczność ponownego przemyślenia roli banku i pozycji, jaką zajmuje on na rynku finansowym. Korzyści płynące z szerokiego zakresu oferowanych przez bank produktów i usług należy oceniać w szerszym kontekście - nie tylko pod względem efektywności operacyjnej banku, ale i efektywnego zarządzania ryzykiem i spójnego ładu korporacyjnego.
Celem książki jest ukazanie transformacji pozycji i funkcji, jakie pełni współczesny bank na rynku finansowym, oraz analiza nowych źródeł efektywności i synergii w działalności bankowej.
Takiej refleksji służyć ma kompleksowe omówienie:

• zagadnień związanych z konkurencyjnością, stabilnością i regulacją rynku bankowego w świetle tendencji globalnych,
• kondycji polskich banków, zarówno bankowości komercyjnej, jak i spółdzielczej oraz specjalistycznej,
• zmian w systemach regulacyjnych i zarządzaniu ryzykiem przez współczesny bank, zwłaszcza w kontekście wymogów UE i umów globalnych, obszarów, na których działa współczesny bank, ewolucji produktów i usług bankowych,
• kwestii związanych z badaniem efektywności banków, zarówno od strony teoretyczne!, jak i badań empirycznych,
• zagadnień kreowania wartości dla akcjonariuszy, rynku fuzji i przejęć, kwestii własności banków i realizowanego przez nie modelu biznesowego.
Publikacja jest wynikiem wspólnej pracy zespołu, który od dłuższego czasu zajmuje się rozwojem i efektywnością polskiego sektora bankowego, złożonego z pracowników naukowych Zakładu Bankowości Katedry Finansów Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, a także zaproszonych ekspertów z innych jednostek UEK i innych ośrodków naukowych.


Wstęp 11
Część I. Kształtowanie stabilnego i efektywnego rynku bankowego 15
Rozdział 1. Ewolucja bankowości komercyjnej i spółdzielczej 17
1.1. Charakterystyka bankowości komercyjnej 17
1.2. Czynniki konkurencyjne w bankowości 19
1.3. Rentowność polskiego sektora bankowego 22
1.4. Członkostwo w Unii Europejskiej a zmiany strategiczne na polskim rynku bankowym 27
1.5. Ewolucja modelu biznesowego banków komercyjnych. 33
1.6. Skutki globalnego kryzysu dla polskiego sektora bankowego 35
Rozdział 2. Rozwój bankowości specjalistycznej: banki spółdzielcze i hipoteczne oraz bancassurance 42
2.1. Ewolucja bankowości spółdzielczej 42
2.2. Działalność i sytuacja finansowa banków spółdzielczych 47
2.3. Rozwój bankowości hipotecznej w Polsce 52
2.4. Zasady funkcjonowania i zakres czynności banku hipotecznego 57
2.5. Rynek listów zastawnych w Polsce 62
2.6. Pojęcie i rozwój bancassurance 66
Rozdział 3. Nadzór finansowy i korporacyjny w bankach 74
3.1. Kształtowanie nadzoru finansowego 74
3.2. Skuteczność mechanizmów nadzorczych 80
3.3. Kierunki ewolucji nadzoru bankowego w perspektywie pokryzysowej 84
3.4. Pojęcie i modele nadzoru korporacyjnego 85
3.5. Specyfika nadzoru korporacyjnego w bankach 91
3.6. Wymiar wewnętrzny nadzoru korporacyjnego w banku 94
3.7. Zewnętrzny wymiar nadzoru korporacyjnego 104
Rozdział 4. Zarządzanie ryzykiem bankowym w świetle Nowej Umowy Kapitałowej 111
4.1. Struktura zarządzania ryzykiem w banku 111
4.2. Pomiar ryzyka płynności 113
4.3. Pomiar ryzyka kredytowego 116
4.4. Pomiar ryzyka rynkowego i operacyjnego 118
4.5. Sterowanie ryzykiem - transakcje zabezpieczające i wymogi kapitałowe 128
4.6. Wdrażanie postanowień NUK w warunkach polskich 133
Rozdział 5. Wpływ Narodowego Banku Polskiego na polski system finansowy 148
5.1 Obszar działań stabilizacyjnych i nadzorczych banku centralnego 148
5.2. Działania operacyjne w obszarze systemu płatniczego 157
5.3. Działania w obszarze systemów rozrachunku papierów wartościowych 161
5.4. Działania na rzecz bezpieczeństwa obrotu dewizowego 166
5.5. Działania NBP w reakcji na kryzys finansowy drugiej połowy 2008 r 167
Cześć II. Ewolucja miejsca i roli banku na rynku finansowym 173
Rozdział 6. Banki na rynku pieniężnym 175
6.1. Narodowy Bank Polski na rynku pieniężnym 175
6.2. Banki komercyjne na rynku pieniężnym 186
6.3. Banki na rynku niezabezpieczonych lokat bezpośrednich 202
Rozdział 7. Banki na rynku długoterminowych dłużnych papierów wartościowych 207
7.1. Charakterystyka obrotu długoterminowymi skarbowymi papierami wartościowymi 207
7.2. Banki na rynku obligacji Skarbu Państwa 211
7.3. Banki na rynku obligacji emitentów innych niż Skarb Państwa 217
7.4. Banki na rynku listów zastawnych 223
Rozdział 8. Banki na rynku instrumentów pochodnych i aktywów sekurytyzowanych 227
8.1. Rozwój rynku instrumentów pochodnych 227
8.2. Ryzyko korzystania z instrumentów pochodnych 233
8.3. Banki na rynku instrumentów pochodnych 239
8.4. Instrumenty pochodne w ofercie banków w Polsce 250
8.5. Sekurytyzacja aktywów przez banki 256
Część III. Efektywność i konkurencyjność polskich banków: badania empiryczne 269
Rozdział 9. Metody badania efektywności i kreowania wartości dla akcjonariuszy przez banki komercyjne 271
9.1. Metody pomiaru efektywności banków 271
9.2. Specyfika pomiaru nakładów i produktów w bankach 276
9.3. Metody wartości dodanej w badaniach efektywności banków 284
9.4. Badanie efektywności banków giełdowych za pomocą EVA i Residual Income (RI) 290
Rozdział 10. Wpływ struktury własnościowej kapitału i modelu biznesowego banku na jego efektywność 303
10.1. Kapitał zagraniczny a efektywność polskich banków - analiza metodą DEA 303
10.2. Wpływ kryzysu finansowego lat 2007-2009 na badanie efektywności banków 311
10.3. Wpływ kryzysu na ewolucję modelu biznesowego banków 314
10.4. Wpływ modelu biznesowego banków na rentowność i ryzyko - analiza empiryczna 316
Rozdział 11. Efektywność bankowych fuzji i przejęć 325
11.1. Fuzje i przejęcia jako strategia wzrostu przedsiębiorstwa. 325
11.2. Przyczyny fuzji i przejęć w sektorze bankowym 330
11.3. Metody pomiaru efektywności fuzji i przejęć 341
11.4. Fuzje i przejęcia banków w Polsce: analiza empiryczna 344
Rozdział 12. Konkurencja na polskim rynku bankowym na tle zmian strukturalnych i technologicznych - wyniki empiryczne 356
12.1. Metody pomiaru konkurencji 356
12.2. Wyniki pomiaru konkurencji w europejskich sektorach bankowych - przegląd literatury przedmiotu 364
12.3. Zmiany strukturalne i technologiczne w polskim sektorze bankowym w latach 1997-2007 367
12.4. Analiza poziomu konkurencji polskiego sektora bankowego w latach 1997-2007 - wyniki empiryczne 375
12.5. Wnioski 385
Indeks 389