Sacrum w literaturze dziecięcej i młodzieżowej / Małgorzata Wosnitzka-Kowalska, Anna Nosek

Studia naukowe pomieszczone w monografii oscylują między wąskim (związanym z bezpośrednim przejawianiem się świętości, praktykowaniem religii) i szerokim (odwołującym się do pośrednich znaczeń, różnych sfer duchowości) rozumieniem sacrum. Jego literacko-kulturowe reprezentacje mają swoje źródło w dzieciństwie doświadczanym w kręgach chrześcijańskich, na ich obrzeżach, i poza nimi – w czasie motywowanym społecznie, kulturowo, historycznie, politycznie. Czynniki te decydują o zbliżaniu się do religii i oddalaniu od niej, uwypuklają ludzkie i nieusuwalne potrzeby duchowe, wpływające na przemiany bohaterów literackich, ale przede wszystkim formujące całe pokolenia odbiorców dzieł literatury i kultury. Literatura i sztuka dla dzieci i młodzieży jest obszarem szczególnie wrażliwym na wszelkie zmiany w systemie wartości, również ufundowanych na wierze i religii. Reaguje na skrajności, zafałszowanie obrazu rzeczywistości, wszelkie nadmiary i niedomiary w realizacjach artystycznych opisujących doświadczenie duchowości, którego poetyka (formułę „poetyki doświadczenia duchowego” zapożyczam z tytułu monografii Antoniny Lubaszewskiej) wyraża się nie tylko w konfiguracjach świętych znaków i rytuałów, ale także poprzez architekturę, naturę czy ludzkie postawy egzystencjalne. Pokazały to również alianse sacrum i fantastyki, opisane w tej monografii, jak również proza historiograficzna (także dla dzieci i młodzieży), odnosząca się między innymi do religii w czasach totalitaryzmów.

Z recenzji dr hab. prof. UP Katarzyny Wądolny-Tatar

Anna Nosek

Literatura dziecięca i młodzieżowa w świetle sacrum – zarys wstępny

Część I

Dzieciństwo i sacrum

Sylwia Janina Wojciechowska

(O)pozycje: niewinność dziecka w tradycji pastoralnej na podstawie Złotego wieku i Wyśnionych dni Kennetha Grahame’a

Julia Helena Wilde

Kiedy byłem małym świętym – wczesnośredniowieczni brytyjscy święci w literaturze dziecięcej XIX wieku. Na przykładzie The Book of Saints and Friendly Beasts Abbie Farwell Brown

Daniel Banasiak

Dzieciństwo i sacrum: poetyckie wspomnienia Daniiła Andriejewa

Ewelina Pocheć

Święte ogrody dzieciństwa – Świat i ślepa dziewczyna Adolfa Dygasińskiego

Michał Dudek

„Kiedy ja nie chcę stróża… Niech on nie stoi przy mnie”. Dziecięce montaże Antoniego Langego

Anna Sakowicz

Desakralizacja dzieciństwa w utworach autobiograficznych Ściernisko i Okruchy Bazylego Pietruczuka

Część II

W kręgu i poza kręgiem chrześcijańskiego sacrum

Grażyna Lewandowicz-Nosal

Sakramenty święte w polskiej literaturze pięknej dla dzieci i młodzieży

Krystyna Zabawa

„…jakby Bóg sam przemawiał do mnie” – głosy, postaci, przestrzenie w przekazie religijnym utworów dla dzieci Wandy Młodnickiej

Alicja Mazan-Mazurkiewicz

Sacrum i perspektywizm. Powieść Zuzanny Orlińskiej Z Bożej łaski Jadwiga, król

Katarzyna Tałuć

Sacrum w komiksie dla dzieci i młodzieży (na przykładzie komiksów o ojcu Maksymilianie Kolbem)

Jolanta Fiszbak

Sacrum w polskiej literaturze dla młodych czasów płynnej ponowoczesności (głos w dyskusji)

Małgorzata Wosnitzka-Kowalska

Przemijanie i figura Boga w twórczości Agnieszki Osieckiej

Karolina Król

,,Panie Boże z kościoła, panie Boże z cerkwi, panie Boże z synagogi, Ojcze Nasz, który jesteś w niebie, święć się imię Twoje…”. Kotka Brygidy Joanny Rudniańskiej

Beata Burska-Ratajczyk

Wyobrażenia Nieba w książce Małgorzaty Nawrockiej W Niebie się zdziwimy

Część III

Sacrum w baśni/prozie fantastycznej

Aleksandra Ewelina Mikinka

Metafizyczne wędrówki ku źródłom poznania w zapomnianych baśniach Aleksandra Szczęsnego

Anna Letycja Malewska

„Zapłakane bajki” Kornela Makuszyńskiego. Łzy jako wyraz sfery sacrum w Bardzo dziwnych bajkach

Edyta Wróbel

Aluzje i nawiązania do Biblii w Siostrzeńcu Czarodzieja C.S. Lewisa

Mariusz Maciej Leś

Katedra Jacka Dukaja – fantastyka metareligijna

Joanna Zajkowska

Szukając sacrum. O najnowszej polskiej fantastyce dla młodzieży – casus powieści Anny Kańtoch

Część IV

Sacrum i profanum w literackich/kulturowych przestrzeniach

Halina Waszkiel

Sacrum i profanum w teatrze lalek oraz dramaturgii dla dzieci i młodzieży

Dorota Tomczuk

Desperacja czy fascynacja złem? Motywy zawarcia paktu z diabłem w powieści Krabat Otfrieda Preusslera

Elżbieta Zarych

Między Biblią a czarownicą. Gry, inspiracje i interpretacje w powieści Książka wszystkich rzeczy Guusa Kuijera

Indeks