Książka Edukacja i nierówności społeczne. Studium porównawcze na przykładzie Anglii, Hiszpanii i Rosji stanowi wyraz zainteresowań badawczych autora – zorientowanych wokół problematyki zróżnicowania społecznego i roli szkolnictwa w procesach stratyfikacji społecznej. Jej podłoże teoretyczne stanowią koncepcje z zakresu socjologii edukacji oraz pedagogiki porównawczej. Książka jest także próbą wpisania się w nurt analiz i poszukiwań badawczych reprezentowanych przez polskich pedagogów, których dzieła są punktem wyjścia dla tytułowych rozważań.
Autor pragnie zwrócić uwagę, że książka jest rozwinięciem i logiczną kontynuacją jego poprzednich przedsięwzięć badawczych, mieszczących się w sferze relacji pomiędzy edukacją a procesami stratyfikacji społecznej (w 2008 roku wspólnie z dr A. Gromkowską-Melosik przygotowali książkę: Problemy nierówności społecznej w teorii i praktyce edukacyjnej).
Wstęp
Część pierwsza
Teoretyczne koncepcje relacji między edukacją a strukturą społeczną
Rozdział I
Interpretacje roli szkolnictwa w tworzeniu struktury społecznej – dyskusja teoretyczna i porównawcza
1. Komplementarność socjopedagogicznych modeli teoretycznych w procesie wyjaśniania przyczyn nierówności społecznych
2. Perspektywa porównawcza w badaniach nad rolą edukacji w procesach konstruowania nierówności społecznej
2.1. Pozaszkolne czynniki warunkujące nierówności edukacyjne
Status społeczno-ekonomiczny i pochodzenie klasowe
Miejsce geograficzne (poziom urbanizacji i rozwoju, zróżnicowanie regionalne)
Rasa i etniczność
Język
Płeć
2.2. Wewnątrzszkolne czynniki warunkujące nierówności społeczne
Selekcje szkolne
Rozdział II
Edukacja i nierówności społeczne w ujęciu teorii porządku społecznego
1. Koncepcja społeczeństwa merytokratycznego
2. Rola instytucji edukacyjnych w tworzeniu struktury społecznej (interpretacja funkcjonalno-strukturalna)
3. Socjologiczne modele ruchliwości społecznej przez edukację
Rozdział III
Edukacja i nierówności społeczne z perspektywy teorii konfliktu
1. Koncepcja społeczeństwa kredencjalnego
2. Teoria reprodukcji kulturowej
3. Teoria reprodukcji ekonomicznej
Część druga
Studia przypadku
Rozdział I
Edukacja i nierówności społeczne w Anglii
1. Anglia – charakterystyka kraju
2. Historyczne uwarunkowania rozwoju powszechnego szkolnictwa w Anglii
3. Zarządzanie i finansowanie systemu oświaty w Anglii
4. Struktura systemu edukacji
4.1. Edukacja przedszkolna i podstawowa
4.2. Szkolnictwo średnie
4.3. Szkolnictwo wyższe
5. Dynamika procesów demokratyzacji versus odtwarzanie elit
Nierówności w dostępie do edukacji przedszkolnej
Zjawiska strukturalnej segmentacji na poziomie szkolnictwa podstawowego i średniego
Szkolnictwo elitarne w Anglii
Procesy odtwarzania nierówności społecznych na poziomie szkolnictwa wyższego
6. Zjawiska płciowej nierówności w edukacji
7. Regionalne nierówności w dostępie do edukacji
8. Mniejszości etniczne w angielskim systemie edukacji
8.1. Wybrane problemy grup mniejszościowych w szkolnictwie angielskim
8.2. Studium przypadku: mniejszość chińska w Anglii
Charakterystyka chińskiej grupy etnicznej w angielskim systemie społeczno-ekonomicznym
Osiągnięcia edukacyjne chińskich uczniów – pomiędzy tradycyjną socjalizacją a walką o „sukces”
Rozdział II
Edukacja i nierówności społeczne w Hiszpanii
1. Hiszpania – charakterystyka kraju
2. Historyczne uwarunkowania rozwoju powszechnego szkolnictwa w Hiszpanii
3. Zarządzanie i finansowanie systemu oświaty w Hiszpanii
4. Struktura systemu edukacji
4.1. Edukacja przedszkolna i podstawowa
4.2. Szkolnictwo średnie
4.3. Szkolnictwo wyższe
5. Dynamika procesów demokratyzacji versus odtwarzanie elit
Nierówności w dostępie do edukacji przedszkolnej
Zjawiska strukturalnej segmentacji na poziomie szkolnictwa podstawowego i średniego
Szkolnictwo elitarne w Hiszpanii
Procesy odtwarzania nierówności społecznych na poziomie szkolnictwa wyższego
6. Zjawiska płciowej nierówności w edukacji
7. Regionalne nierówności w dostępie do edukacji
8. Mniejszości etniczne w hiszpańskim systemie edukacji
8.1. Wybrane problemy grup mniejszościowych w szkolnictwie hiszpańskim
8.2. Studium przypadku: status językowy, tożsamość regionalna i zjawiska socjolingwistycznej stratyfikacji w Katalonii
Dążenia elit do zachowania katalońskiej tożsamości etnicznej i językowej
Zjawisko socjolingwistycznej stratyfikacji w szkolnictwie katalońskim
8.3. Studium przypadku: odrodzenie języka, walka o tożsamość i zjawiska zróżnicowania społecznego w Kraju Basków
Szkolnictwo w Regionie Autonomicznym Kraju Basków – edukacja językowa dla tożsamości i różnicy kulturowej
Modele językowe, selekcja szkolna i procesy stratyfikacji społecznej
8.4. Studium przypadku: edukacja i procesy deprywacji kulturowej mniejszości romskich w Hiszpanii
Romowie w Hiszpanii. Kontekst historyczny
Problemy Romów w edukacji. Pomiędzy dyskryminacją a reprodukcją społeczną
Rozdział III
Edukacja i nierówności społeczne w Rosji