Chcąc zmienić szkoły, system oświatowy, analizuje się wieloaspektowo te czynniki, które są widoczne i których wpływ przyjęło się rozumieć. Jednak właśnie dlatego, że wydają się one oczywiste, nie można ich uznawać za naturalny stan rzeczy. Nie można nie doceniać upływającego czasu, nowych wydarzeń i nowych potrzeb zbiorowych i jednostkowych. Takie stanowisko przyjęli autorzy zbioru, wskazując, że przestrzeń edukacyjna szkoły nasycana jest wciąż nowymi treściami. […] Dobór tekstów pokazuje różne obszary zmian wewnątrz szkoły i obszary zmian, w których szkoła musi się odnaleźć. […] Przedstawione w tym zbiorze propozycje […] sygnalizują zmiany, pokazują ich kontekst i znaczenie w szerzej ujętym procesie edukacyjnym. Są warte uwagi, w ich świetle bowiem widać kierunek zmian i można dostrzec bariery w ich drogach realizacji. Prof. dr hab. Krystyna Ferenz fragment Słowa wstępnego
Krystyna Ferenz Słowo wstępne Część I Przestrzeń edukacyjna – nadzieje i niepokoje społeczne Bogusław Śliwerski Komu służą rankingi oświatowe? Współczesny dyskurs o rywalizacji w szkolnej edukacji Dariusz Stępkowski Ukształcalność jako zasada działania edukacyjnego W sprawie zapomnianej kategorii J. F. Herbarta i jej współczesnej reinterpretacji Mirosław Kowalski, Daniel Falcman Świadomość społeczna jako przestrzeń niewspółmierności Logosow: racjonalności linearnej, logiki dwuwartościowej i triady aksjologicznej a wymiary świata ponowoczesnego (konsekwencje dla pedagogiki i socjologii wiedzy) Agnieszka Pawlak Indywidualizm i podmiotowość w szkole w kontekście teorii „społeczeństwa ryzyka” Barbara Wolny Edukacja dla zdrowia (o zdrowiu) ucznia (aksjologiczne podstawy edukacji zdrowotnej – analiza założeń nowej Podstawy programowej) Ryszard Małachowski Biografia w metodologii badań historyczno-pedagogicznych Beata A. Orłowska Edukacja wielokulturowa – konieczność czy chwilowa moda? Część II Uczeń w przestrzeni edukacyjnej – oczekiwania, doświadczenia i dylematy społeczne Ewa Muszyńska Ekstremalne zachowania uczniów Monika Szpringer Szkoła jako środowisko profilaktyczne zachowań problemowych w opinii uczniów szkół gimnazjalnych Lidia Wawryk Obraz zachowań agresywnych gimnazjalistów (komunikat z badań) Anita Famuła-Jurczak Uczniowie o sobie – budowanie obrazu samego siebie w codzienności szkolnej Bożena Dusza Portret ucznia w świetle wypracowań licealistów (doniesienie z badań) Agnieszka Olczak Obraz ucznia w wypowiedziach przyszłych nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej Jolanta Lipińska-Lokś „Dobry dorosły” w rzeczywistości szkolnej ucznia z niepełnosprawnością Krzysztof Wąż Wybrane tendencje w przemianach obyczajowości seksualnej młodzieży Mirosława Furmanowska Edukacja seksualna uczniów niepełnosprawnych intelektualnie Helena Ochonczenko Problemy rzecznictwa uczniów niepełnosprawnych