Diagnostyka pedagogiczna / Barbara Skałbania

 

Polecana publikacja omawia podstawowe założenia metodologiczne procesu diagnostycznego w pracy pedagogicznej oraz próbuje określić zakres kompetencji i obszar badawczy pedagoga. Spór o charakter diagnozy i zakres kompetencyjny między psychologiem a pedagogiem powoduje wycofywanie się pedagogów z działalności diagnostycznej lub ograniczenie ich pracy do diagnostyki edukacyjnej…

Celem publikacji jest uświadomienie przyszłym pedagogom znaczenia diagnostyki w przygotowaniu zawodowym oraz kształtowanie wrażliwości i umiejętności związanych z procesem diagnozowania w pracy terapeutyczno-wychowawczej.

Adresatami książki są studenci kierunków pedagogicznych, nauczycielskich, którzy w przyszłości podejmą pracę pedagogiczną z dziećmi i młodzieżą, stąd w książce posłużono się określeniami „nauczyciel”, „pedagog” – jako osoby dokonujące diagnozy pedagogicznej.

Niniejsza publikacja może też być wykorzystywana przez pedagogów i nauczycieli w samokształceniu i doskonaleniu zawodowym połączonym z kształtowaniem refleksji nad własnym profesjonalizmem zawodowym. Analiza literatury pozwala na pełniejszą ocenę dotychczasowych działań i ich odpowiednią weryfikację. Rozwijanie refleksji zawodowej to istotny element samokształcenia, którego celem jest stałe doskonalenie pracy i zwiększanie jej skuteczności. Autorka ma nadzieję, że książka będzie pomocna w podnoszeniu jakości kształcenia przyszłych kadr pedagogicznych.

Książka podejmuje kilka ważnych obszarów tematycznych pod kątem teoretyczno-pragmatycznym. Jej celem jest zapoznanie z założeniami teoretycznymi procesu diagnozowania oraz przedstawienie praktycznych rozwiązań diagnozy pedagogicznej. Część pierwsza zawiera teoretyczno-metodologiczne podstawy diagnozy w ujęciu określonych teorii i koncepcji badań w obszarze wybranych subdyscyplin pedagogicznych…

Część druga publikacji obejmuje zagadnienia diagnostyki w odniesieniu do wybranych obszarów (środowisk wychowawczych). Analiza możliwości diagnostycznych pedagoga w rozpoznawaniu środowiska rodzinnego, z wykorzystaniem opisanych sposobów poznawania, uwzględnia badania prowadzące do rozpoznania funkcjonowania rodziny i jej wpływu na proces wychowania oraz nauczania. Podkreślenie roli diagnozy pedagogicznej we wczesnym wspomaganiu rozwoju dzieci zagrożonych niepełnosprawnością ma uświadomić pedagogom ich udział w pracach zespołów wczesnego wspomagania i określić działania profesjonalne ukierunkowane na dziecko i jego najbliższe otoczenie (rodzinę). Opis wybranych metod wczesnego diagnozowania dziecka ułatwi planowanie i realizowanie zadań z zakresu wczesnej obserwacji i wczesnego rozpoznawania objawów zaburzeń rozwojowych, przyczyniając się do lepszego przygotowania pedagogów do współpracy z rodzicami. Pokazanie sposobów diagnozy realizowanych przez innych specjalistów ma wartość poznawczą, uświadamia bowiem pedagogom zakres czynności diagnostycznych i przygotowuje do rozumienia oraz właściwego interpretowania treści diagnozy specjalistycznej (medycznej czy psychologicznej).

Książka opisuje również możliwości badania klimatu szkoły i klasy oraz rozpoznawania zjawisk zachodzących wewnątrz grup rówieśniczych, czyli czynności przygotowujących do podejmowania działań diagnostycznych zarówno indywidualnych, jak i grupowych (zespołowych), które mogą być wykorzystywane w opracowaniu programu wychowawczego czy profilaktycznego szkoły.

Publikacja ta jest wynikiem kilkuletniej pracy i doświadczeń zawodowych, ale też dużego zaangażowania osób naukowo zajmujących się tą problematyką.

Wstęp

Część pierwsza

Rozdział 1

Diagnoza i jej znaczenie w pedagogice i naukach społecznych

1.1. Definicje diagnozy – zakresy znaczeniowe i ujęcia modelowe

1.2. Diagnoza i jej rodzaje – różnorodność procesu poznawania

1.3. Obszary diagnozy w wybranych subdyscyplinach pedagogiki

1.3.1. Diagnoza kliniczno-wychowawcza J. Korczaka i jej znaczenie w teorii wychowania

1.3.2. Postępowanie diagnostyczne w pedagogice społecznej

1.3.3. Problem diagnozy w pedagogice resocjalizacyjnej

1.4. Nauczyciel w roli diagnosty – zakres diagnozy szkolnej

1.5. Podsumowanie rozdziału i dyskusja

1.6. Propozycje ćwiczeń praktycznych

1.7. Literatura do rozdziału

Rozdział 2

Założenia teoretyczno-metodologiczne procesu diagnozowania w pedagogice

2.1. Czynności i etapy postępowania diagnostycznego w naukach społecznych

2.2. Proces diagnostyczny jako forma relacji międzyosobowej

2.3. Kompetencje badacza i zasady etycznego postępowania

2.4. Podsumowanie rozdziału i dyskusja

2.5. Propozycje ćwiczeń praktycznych

2.6. Literatura do rozdziału

Rozdział 3

Metodologia badawcza – warsztat diagnostyczny pedagoga

3.1. Podstawowe założenia działalności diagnostycznej

3.2. Charakterystyka podstawowych metod, technik i narzędzi w diagnostyce pedagogicznej

3.2.1. Metoda sondażu diagnostycznego w badaniach pedagogicznych

3.2.2. Metoda indywidualnych przypadków

3.2.3. Podstawowe techniki diagnostyczne w pracy pedagoga – obserwacja, wywiad, ankieta i kwestionariusze

3.2.4. Techniki socjometrii i ich zastosowanie w pracy pedagogicznej

3.2.5. Techniki projekcyjne w badaniu pedagogicznym – możliwości i ograniczenia

3.3. Podsumowanie rozdziału i dyskusja

3.4. Propozycje ćwiczeń praktycznych

3.5. Literatura do rozdziału

Część druga

Rozdział 4

Diagnoza środowiska rodzinnego w ujęciu teoretyczno-metodologicznym

4.1. Rodzina w refleksji badawczej. Przedmiot i cele badań pedagogiki rodziny

4.1.1. Zasady postępowania diagnostycznego w poznawaniu środowiska rodzinnego

4.2. Warsztat badawczy pedagoga w diagnozie rodziny

4.2.1. Wywiad i ankieta jako sposoby zdobywania informacji o rodzinie

4.2.2. Wybrane narzędzia diagnozy – założenia teoretyczne i praktyczne stosowanie

4.2.3. Techniki projekcyjne w rozpoznawaniu sytuacji rodziny

4.3. Przemoc domowa wobec dziecka – dylematy diagnostyczne

4.3.1. Identyfikowanie przemocy w rodzinie badanego

4.3.2. Działania diagnostyczne w rozpoznawaniu zjawiska krzywdzenia dziecka

4.4. Podsumowanie rozdziału i dyskusja

4.5. Propozycje ćwiczeń praktycznych

4.6. Literatura do rozdziału

Rozdział 5

Znaczenie diagnozy we wczesnym wspomaganiu rozwoju dziecka

5.1. Definiowanie pojęcia, jego zakres znaczeniowy, prawny i praktyczny

5.2. Wybrane narzędzia do oceny rozwoju małego dziecka

5.3. Charakterystyka procesu diagnostycznego małego dziecka

5.4. Zadania pedagoga we wczesnym wspomaganiu rozwoju

5.5. Formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej dziecku i rodzinie

5.6. Podsumowanie rozdziału i dyskusja

5.7. Propozycje ćwiczeń praktycznych

5.8. Literatura do rozdziału

Rozdział 6

Poznawanie środowiska szkolnego – wybrane zagadnienia diagnostyczne

6.1. Klimat szkoły i klimat klasy w procesie rozpoznania pedagogicznego

6.1.1. Charakterystyka wybranych sposobów oceny klimatu szkoły i klasy

6.2. Podsumowanie rozdziału i dyskusja

6.3. Propozycje ćwiczeń praktycznych

6.4. Literatura do rozdziału

Rozdział 7

Uczeń w środowisku szkolnym – ocena procesu przystosowania i zachowań problemowych uczniów

7.1. Znaczenie diagnozy w pracy pedagogicznej nauczyciela

7.2. Ocena zaburzeń w przystosowaniu i trudności adaptacyjnych dzieci i młodzieży

7.2.1. Kryteria oceny poziomu przystosowania – opis wybranych narzędzi

7.3. Trudności wychowawcze a zaburzenia zachowania – wątpliwości definicyjne

7.4. Identyfikacja zachowań agresywnych – opis narzędzi pomiaru agresji

7.4.1. Charakterystyka wybranych narzędzi do pomiaru agresji

7.5. Uczeń z ADHD – rozpoznawanie i formy pomocy pedagogicznej

7.6. Diagnozowanie fobii szkolnej – dylematy pedagogiczne

7.7. Podsumowanie rozdziału i dyskusja

7.8. Propozycje ćwiczeń praktycznych

7.9. Literatura do rozdziału

wydawnictwo, edukacja przedszkolna, edukacja kulturalna, książki pedagogiczne, książki w wersji angielskiej, księgarnia internetowa, internetowa oficyna wydawnicza, ebook pedagogika, pedagogika specjalna, internetowy katalog książek, pedagogika alternatywna, wydawnictwo naukowe, publikacje naukowe, księgarnia krakow, nowości wydawnicze,