Praca dotyczy diagnozy i interpretacji opinii oraz oczekiwań studentów (często po raz pierwszy biorących udział w wyborach samorządowych) odnoszących się zarówno do przebiegu kampanii samorządowych, samych wyborów, jak i do władz lokalnych, wyłonionych w wyborach 2002 r., 2006 r., 2010 r. i w 2014 r., w stosunku do perspektywy ogólnopolskiej. Przedstawiona analiza potwierdza wewnętrzne zróżnicowanie tych ocen, gdyż ani sam przebieg kampanii samorządowych, ani działania władzy lokalnej jako takiej nie były przedmiotem szczególnego zainteresowania badanej młodzieży. Złożoność problemów powoduje, iż trudno będzie w sposób systemowy uruchomić mechanizmy mobilizujące zaangażowanie polityczne młodych ludzi, a zwłaszcza tych, którzy okres swoich studiów spędzają poza stałym miejscem zamieszkania.
Książka kierowana jest do osób interesujących się polską samorządnością, szczególnie jednak do socjologów polityki, socjologów młodzieży, polityków oraz władz i instytucji samorządowych.
Wprowadzenie 7
Rozdział 1. Podstawowe tendencje w systemach wartości młodzieży 13
1.1. Młodzież - czyli kto? Kategoria socjologiczna czy grupa społeczna? 13
1.2. Case study młodzieży studiującej w II połowie lat 90. 18
1.3. Kierunki zmian w systemach wartości współczesnej młodzieży 33
Rozdział 2. Uwarunkowania zachowań wyborczych młodzieży 39
2.1. Psychospołeczne uwarunkowania decyzji wyborczych 39
2.2. Znaczenie zaangażowania politycznego młodzieży i jej uczestnictwa w wyborach 44
Rozdział 3. Prawne regulacje dotyczące zadań władzy lokalnej i wyborów samorządowych w Polsce 59
3.1. Struktura organizacyjna i cele realizowane przez samorządy 59
3.2. Akty prawne regulujące działalność samorządów 63
3.3. Regulacje prawne dotyczące wyborów samorządowych 65
Rozdział 4. Obraz władzy lokalnej i wyborów samorządowych w sondażach społecznych 77
4.1. Ocena władz samorządowych w perspektywie pierwszych bezpośrednich wyborów samorządowych w Polsce 77
4.2. Stosunek Polaków do bezpośrednich wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast 86
4.3. Zainteresowanie wyborami samorządowymi i uczestnictwo w nich Polaków 89
4.4. Opinie na temat ograniczenia kadencyjności władz samorządowych 109
4.5. Ocena ważności wyborów samorządowych i oczekiwania wobec nowych władz 111
Rozdział 5. Profil społeczno-demograficzny badanych studentów w latach 2002, 2006, 2010, 2014 113
5.1. Ogólna charakterystyka badanej zbiorowości 113
5.2. Weryfikacja założeń badawczych odnoszących się do zmiennych społeczno-demograficznych pochodzących z badań w 2014 roku 126
Rozdział 6. Opinie na temat zasad organizowania wyborów samorządowych 133
6.1. Ocena idei bezpośredniego wyboru wójtów/burmistrzów i prezydentów miast w opinii studentów 133
6.2. Ocena trybu wyłaniania kandydatów na listy wyborcze 141
6.3. Opinie studentów na temat znaczenia przynależności partyjnej kandydatów na wójtów/burmistrzów i prezydentów miast 150
Rozdział 7. Zainteresowanie przebiegiem kampanii samorządowej oraz jej ocena 163
7.1. Znajomość programów wyborczych i zainteresowanie samorządowymi kampaniami wyborczymi 163
7.2. Ocena stopnia profesjonalizmu i ważności udziału w wyborach samorządowych na tle innych wyborów 175
Rozdział 8. Opinie na temat ustępującej i oczekiwania wobec przyszłej władzy samorządowej 185
8.1. Ocena zainteresowania władz samorządowych sprawami jego mieszkańców 185
8.2. Oczekiwania i postulowane cele działalności nowych władz samorządowych 190
8.3. Opinie na temat sposobu gospodarowania pieniędzmi przez ustępujące i nowe władze samorządowe 195
Zakończenie 199
Bibliografia 205
Spis tabel 213