Cyberpunk jako podgatunek fantastyki naukowej wykształcił się na Zachodzie w latach 80. XX wieku. Choć miał on znaczny wpływ na pojawienie się analogicznego nurtu w Japonii, ze względu na liczne bariery kulturowe i językowe nie jest jego jedynym źródłem. Japoński cyberpunk, czerpiąc tyleż samo z zachodnich dzieł literackich i filmowych, co z rodzimego folkloru, powieści i komiksów czy chociażby z teatru awangardowego i estetyki ero guro nansensu, wytworzył w efekcie nową jakość, całkowicie odmienną od swojego zachodniego odpowiednika. Różnice są tu zauważalne zarówno w treści, powracających motywach, jak i w formie, jako że znaczna część wybitnych dzieł japońskiego cyberpunku to animacje, które z kolei zainspirowały zachodnich twórców postcyberpunku.
Niniejsza publikacja przedstawia historię japońskiego cyberpunka, wskazując możliwe źródła inspiracji jego twórców, sylwetki najważniejszych reżyserów wraz z ich flagowymi dziełami oraz kierunki rozwoju gatunku na Zachodzie i w Japonii.
SŁOWEM WSTĘPU: WEJŚCIE W CYBERPRZESTRZEŃ
ROZDZIAŁ I: W KRĘGU INSPIRACJI
Japońskie science fiction
Inspiracje kinem zachodnim
Inspiracje niezależnych cyberpunków: japoński teatr awangardowy i nowofalowe transgresje
ROZDZIAŁ II: NARODZINY GATUNKU
zbuntowani muzycy i zniewolony feminoid, czyli niezależni prekursorzy japońskiego cyberpunka
inne spojrzenie na początki cyberpunkowej animacji
ROZDZIAŁ III: CYBERPUNKOWE KINO TRANSGRESJI SHINYI TSUKAMOTO
Przybrany ojciec japońskiego cyberpunka
Młodzieńcze inspiracje i pierwsze potwory
Okres teatralny w twórczości Shinyi Tsukamoto
Powrót do sztuki filmowej. Potwór rzeczywistych rozmiarów (1986) jako zapowiedź trylogii o Tetsuo
Tetsuo: człowiek z żelaza (1989) i cyberpunkowe kino transgresji
Tetsuo II: Body Hammer (1992) jako sequel w awangardowym kinie cyberpunkowym
„Awangada dla widza masowego”. Tetsuo: The Bullet Man (2009)
ROZDZIAŁ IV: CYBERPUNKOWE KINO TRANSGRESJI W LATACH 1989–1992
Eksperymenty na króliku
Erotyczny pinokio
ROZDZIAŁ V: JAPOŃSKI CYBERPUNK W LATACH 1995–2000
Wiele wcieleń „Ducha w pancerzu”
W laboratorium z gumowym kochankiem
Cybernetyczny gangster
ROZDZIAŁ VI: CYBERPUNKOWE KINO NIEZALEŻNE I SPLATTERPUNK PO 2000 ROKU
Smok i gitara
Cyberpunki w świecie gore
ROZDZIAŁ VII: CYBERPUNKOWE KINO POPULARNE I RENESANS ANIMACJI PO 2000 ROKU
ROZDZIAŁ VIII: DUCH WYZWOLONY Z PANCERZA? ECHA JAPOŃSKIEGO CYBERPUNKA NA ZACHODZIE I ROZWÓJ POSTCYBERPUNKA
Wybrany spośród wielu, czyli o micie wyjątkowości
Technofobie i technosny
Uporządkować chaos, czyli posthumanistyczna utopia
ZAKOŃCZENIE
PODZIĘKOWANIA
BIBLIOGRAFIA
FILMOGRAFIA
TWÓRCY JAPOŃSKIEGO CYBERPUNKA