Muzułmanie od dawna żyją w krajach Europy Zachodniej. Przynależność do mniejszości religijnej, a najczęściej i etnicznej, stawia przed nimi dodatkowe wyzwanie w trudnym procesie łączenia wielu elementów w jedną spójną tożsamość. Jednocześnie specyfika islamu sprawia, że jawi się on jako bardzo istotny element porządkujący i wartościujący, zatem kluczowy dla samookreślenia wiernych.
Czy wartości islamu i wartości zachodnie da się pogodzić? Czy muzułmanie są gorszymi obywatelami? Czy przynależność do ummy – światowej wspólnoty wiernych – sprawia, że muzułmanie nie są lojalni wobec społeczeństw, w których żyją w Europie? Te i wiele innych tematów obecnych w debacie publicznej dotyczącej islamu często porusza Tariq Ramadan – kontrowersyjny szwajcarski intelektualista muzułmański, którego wypowiedzi autorka analizuje i szeroko komentuje.
Marta Widy-Behiesse – arabistka i islamolog, kierownik Zakładu Islamu Europejskiego na Wydziale Orientalistycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się problematyką islamu w Europie Zachodniej oraz w kontekście globalizacji. Opublikowała m.in. w 2005 roku Życie codzienne w muzułmańskim Paryżu oraz w 2012 roku Islam w Europie. Bogactwo różnorodności czy źródło konfliktów? (red.).
Wprowadzenie
Tariq Ramadan i konstruowanie tożsamości europejskich muzułmanów
Kilka słów o metodologii
Wybrane zagadnienia terminologiczne
Kilka słów o strukturze publikacji
Nota o transkrypcji
Arabska imigracyjna proza frankofońska
Pierwsze próby literackie w kolonizowanych krajach Maghrebu
Literatura Beurów
Islam jako temat francuskojęzycznej twórczości literackiej
Arabska literatura frankofońska i kobiety
Eseistyka francuskojęzyczna poświęcona tematyce islamu
Charakterystyka eseistyki Tariqa Ramadana
Myśl Tariqa Ramadana w piśmiennictwie naukowym i popularnym
Prace Naukowe
Publikacje nienaukowe
Publikacje polskojęzyczne
Bracia Muzułmanie. Historia i współczesność
Bracia Muzułmanie w Europie
Biografia Tariqa Ramadana
Rodzinne dziedzictwo – dziadek Hasan al-Banna
Idealista wierzący w panislamizm – ojciec Said Ramadan
Kontrowersyjny brat – Hani Ramadan
Charyzmatyczny intelektualista muzułmański – Tariq Ramadan
Edukacja, formowanie się światopoglądu, kariera naukowa i działalność
w stowarzyszeniach
Niezależny intelektualista muzułmański
Tariq Ramadan – reformator islamu czy zachowawczy kaznodzieja? Podwójna retoryka i inne zarzuty
Oskarżenia o antysemityzm i debata z Nicolasem Sarkozym
Kształtowanie zachodniej tożsamości muzułmańskiej
Tożsamość – ujęcie metodologiczne
Definicje tożsamości
Islam jako czynnik kształtujący typy tożsamości Castellsa
Złożona rzeczywistość kształtująca tożsamość europejskich muzułmanów
Współczesny status Zachodu w koncepcji muzułmańskiej
Dawne kategorie podziału świata i ich dezaktualizacja
Dar asz-szahada – koncepcja Tariqa Ramadana
Złożona tożsamość zachodnich muzułmanów
Przynależność do ummy
Prawa i obowiązki zachodnich muzułmanów
Akceptacja tożsamości muzułmańskiej w społeczeństwach zachodnich
Tożsamość etniczna
Krytyka tożsamości etnicznej w koncepcji Tariqa Ramadana
Pamięć historyczna oddziałująca na tożsamość
Społeczne funkcje religii
Fundamentalizm religijny
Muzułmanie w życiu społecznym państw zachodnich
Obywatelskość
Etyka obywatelska
Tożsamość polityczna europejskich muzułmanów
Aktywność polityczna
Islam polityczny
Kobiety w islamie
Duchowość i tożsamość muzułmanki
Muzułmanki na Zachodzie
„Kobiecość muzułmańska”
Kultura muzułmańska na Zachodzie – istotny element kształtujący tożsamość
Zadania na przyszłość
Islam w nowoczesności i rzeczywistości globalnej
Tożsamość religijna w nowoczesności
Nowoczesność i religia
Nauka i religia w myśli Tariqa Ramadana
Islam w rzeczywistości globalnej
Zachowanie muzułmańskiej tożsamości religijnej wśród europejskich muzułmanów
Alterglobalizm muzułmański według Tariqa Ramadana
Religijne ruchy społeczne jako sposób przetrwania w globalnej rzeczywistości
Próba podsumowania, czyli radykalna reforma według Tariqa Ramadana
Konieczność zreformowania islamu
Podstawy reformy według Tariqa Ramadana
Reforma a nie adaptacja
Zakończenie
Summary
Bibliografia