Problemy dotyczące przyszłości Unii Europejskiej stały się w ostatnich latach niezmiernie istotne, zwłaszcza w kontekście zmian politycznych i społecznych w całej Europie, w tym również w Polsce i Austrii. Badanie postaw pro i antyeuropejskich staje się kluczowym obszarem analizy, pozwalającym zrozumieć dynamikę społeczeństw europejskich w obliczu wyzwań politycznych, ekonomicznych i kulturowych. Wybory do Parlamentu Europejskiego pokazują, że z każdą eurokampanią wydłuża się lista wspólnych tematów do podjęcia, takich jak polityka migracyjna, koszty zielonej transformacji, bezpieczeństwo Europy, a także problem rosnących wpływów skrajnej prawicy. Rozważania zawarte w tej publikacji dotyczą lat 2015–2021. Na podstawie analizy artykułów z dwóch opiniotwórczych tygodników - „Polityki” i „Der Spiegel” - zbadane zostały postawy obywateli wobec idei wspólnej Europy. Kluczowym celem badania jest nie tylko identyfikacja tendencji pro- i antyeuropejskich, lecz także zrozumienie głównych czynników kształtujących te postawy w Polsce i Austrii.
Od Autorki
Największą zaletą […] monografii są przede wszystkim badania własne, przeprowadzone na potężnym materiale, przygotowane zgodnie z kanonami metodologii nauk społecznych, przynoszące interesujące poznawczo rezultaty. […] Nie jestem w stanie wskazać innej pracy, opartej na analizie przekazów medialnych dwóch konkretnych tygodników (,,Der Spiegel’’ i ,,Polityka’’), operującej w obszarze euroentuzjazmu i eurosceptycyzmu w określonym periodzie. […] książka jest wielowymiarowo konkurencyjna, czyli trudno jest mi wyobrazić sobie sytuację, w której jakiś inny autor wybrał taki, a nie inny problem badawczy, określił takie, a nie inne tło analiz, wskazał takie, a nie inne tytuły prasowe, w takich, a nie innych krajach […]. To właśnie potwierdza innowacyjność pracy’’.
Z recenzji . dr hab. Katarzyny Dojwy-Turczyńskiej,
prof. Uniwersytetu Wrocławskiego
,,Badania opisane w […] pracy cechują się wysokim stopniem oryginalności, a publikacja zapełnia istniejącą lukę w zakresie literatury naukowej na temat postaw pro- i antyeuropejskich w Polsce i Austrii. Ze względu na atrakcyjność tematu i jasne przedstawienie wywodu publikacja może znaleźć szerokie grono odbiorców’’. […] Warto przetłumaczyć książkę na język niemiecki i rozpowszechnić w Austrii.
Z recenzji dr hab. Andrzeja Kansego,
prof. Akademia Mazowiecka w Płocku
Wstęp 9
Rozdział 1
ZAGADNIENIA TEORETYCZNE 15
1.1. Partie polityczne i ich funkcja ideologiczno-programowa 16
1.2. Integracja europejska i europeizacja 24
1.3. Eurosceptycyzm 32
1.4. Konstruktywizm społeczny i jego zastosowanie do badań nad integracją europejską 44
Podsumowanie 56
Rozdział 2
POLSKA I AUSTRIACKA DROGA KU AKCESJI DO UNII EUROPEJSKIEJ I OBECNOŚĆ W UNII 59
2.1. Droga Polski do członkostwa w Unii Europejskiej 60
2.1.1. Okres przed podpisaniem Układu Europejskiego 60
2.1.2. Układ Europejski 62
2.1.3. Przygotowania do rozszerzenia Unii Europejskiej 63
2.2. Droga Austrii do członkostwa w Unii Europejskiej 71
2.2.1. Okres przed akcesją Austrii do Unii Europejskiej 72
2.2.2. Przystąpienie Austrii do Unii Europejskiej 74
2.2.3. Obecność Austrii w Unii Europejskiej 75
Podsumowanie 82
Rozdział 3
WPŁYW MEDIÓW NA KSZTAŁTOWANIE SIĘ STOSUNKÓW SPOŁECZNYCH I POLITYCZNYCH 85
3.1. Komunikowanie masowe w ujęciu wybranych teorii klasycznych i współczesnych 86
3.2. Charakterystyka rynku medialnego w Austrii i w Polsce 96
3.2.1. Austriacki rynek medialny 98
3.2.2. Polski rynek medialny 104
Podsumowanie 109
Rozdział 4
ZAŁOŻENIA METODOLOGICZNE PRACY 111
4.1. Uzasadnienie wyboru problematyki pracy 112
4.2. Cel i podstawowe problemy badawcze 113
4.3. Hipotezy badawcze 114
4.4. Uzasadnienie stosowanych metod i technik badawczych 116
4.5. Analiza treści przekazów medialnych i jej zastosowanie w odniesieniu do prowadzonych badań 116
Rozdział 5
WYNIKI ANALIZY TREŚCI TYGODNIKÓW „DER SPIEGEL” I „POLITYKA” Z LAT 2005–2021 133
5.1. Analiza i interpretacja zawartości tygodnika „Der Spiegel” 134
5.1.1. Charakterystyka analizowanych artykułów na tle ówczesnych wydarzeń w Austrii 136
5.1.2. Kryzys migracyjny 137
5.1.3. Sebastian Kurz 142
5.1.4. Popularność partii prawicowych 147
5.1.5. Afera z Ibizy 148
5.1.6. Wprowadzenie opłat drogowych 150
5.1.7. Wybory prezydenckie 151
5.1.8. Zamach terrorystyczny w Wiedniu 152
5.1.9. Relacje Austrii z Turcją 153
5.1.10. Relacje Austrii z Rosją 155
5.1.11. Zakaz zakrywania twarzy 156
5.1.12. Kindergeld – zasiłki rodzinne 157
5.1.13. Rosyjskie wpływy w Austrii 158
5.1.14. Problem antysemityzmu oraz Islamgesetz – „prawo o islamie” 159
Podsumowanie 161
5.2. Analiza i interpretacja zawartości tygodnika „Polityka” 163
5.2.1. Charakterystyka analizowanych artykułów na tle ówczesnych wydarzeń w Polsce 164
5.2.2. Postawy proeuropejskie i antyeuropejskie 165
5.2.3. Reforma sądownictwa oraz Trybunał Konstytucyjny 166
5.2.4. Uchodźcy i nielegalni imigranci 168
5.2.5. Reforma mediów 169
5.2.6. Mniejszości seksualne oraz środowisko LGBT 171
5.2.7. Prawa kobiet 171
5.2.8. Ochrona środowiska 172
5.2.9. Ustawa inwigilacyjna 173
Podsumowanie 174
Wnioski końcowe i weryfikacja hipotez 175
Zakończenie 181
Bibliografia 185
„Der Spiegel” 197
„Polityka” 201