Reformy józefińskie w świetle relacji prasy polskiej okresu stanisławowskiego / Maciej Paszyn

Reformy państwa habsburskiego, dokonane przez Józefa II w latach 1780–1790, były nie tylko kontynuacją, lecz także rozwinięciem zmian, jakie poczyniła jego matka Maria Teresa. W literaturze przedmiotu reformy te nazywane są terezjańsko-józefińskimi. Jednak to reformy Józefa II zmieniły i wzmocniły monarchię naddunajską. Zmiany w funkcjonowaniu administracji, armii, gospodarki, reforma kościelna, wszystko to było obserwowane i komentowane przez prasę europejską i elity polityczne. Także polskie gazety wydawane w tym okresie przedstawiały i komentowały działania cesarza – reformatora. W książce, którą dostaje do rąk Czytelnik, autor dokonuje analizy sposobu, w jaki prasa okresu stanisławowskiego przedstawiała wydarzenia w monarchii naddunajskiej. Ponadto, dla porównania, ukazane zostało, w jaki sposób działania Józefa II opisywały gazety wydawane w Wiedniu. Ta podwójna optyka pozwoli na uzyskanie pełniejszego obrazu działań cesarza w prasie zarówno polskiej jak i austriackiej tego okresu. Książka powstała dzięki kwerendzie dokonanej w polskich i austriackich bibliotekach oraz archiwach.

Wstęp    7

Rozdział 1. W kręgu źródeł i opracowań      15

1.1. Prasa wiedeńska doby panowania Józefa II               15

1.2. Problem cenzury w państwie Habsburgów   21

1.3. Prasa polska w latach 1780–1790 26

Rozdział 2. Państwo habsburskie i jego działalność w opisie prasy polskiej        35

2.1. Reformy administracji i działania państwa 41

2.2. Polityka fi i gospodarcza Józefa II 53

2.3. Reformy w armii austriackiej widziane przez polską prasę      67

2.4. Problem chłopski w monarchii habsburskiej opiniach polskich redaktorów        75

Rozdział 3. Reformy kościelne i wyznaniowe Józefa II w relacjach prasy polskiej          85

3.1. Akcja sekularyzacyjna i zmiany w organizacji Kościoła katolickiego  85

3.2. Reforma szkolnictwa w monarchii 104

3.3. Stosunek do innych wyznań. Polityka tolerancji Józefa II       110

Rozdział 4. Upadek reform Józefa II            123

4.1. Rewolucja w Niderlandach austriackich w latach 1789–1790               123

4.2. Sprawa Węgier w roku 1790 na łamach prasy polskiej             135

4.3. Zniesienie części reform józefińskich przez Leopolda II           143

Zakończenie        151

Bibliografia          157

Indeksy 161