Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki. Przewodnik / Paweł Laidler

Mija 220 lat od podpisania amerykańskiej ustawy zasadniczej. Konstytucja Stanów Zjednoczonych jest z jednej strony pierwszą pisana ustawą zasadnicza na świecie, a z drugiej najstarszym dokumentem o tej randze współcześnie obowiązującym. O jej wyjątkowym charakterze świadczy również jej niewielka objętość i fakt, że od ponad dwustu lat liczba jej adresatów zwiększyła się siedemdziesięciopięciokrotnie. Każda osoba zainteresowana tematyką amerykanistyczną powinna sięgnąć do lektury dokumentu, który ustanawia podstawowe zasady ustroju politycznego, gospodarczego i społecznego Stanów Zjednoczonych. Jednak nie wszystkie fragmenty amerykańskiej ustawy zasadniczej są w równym stopniu zrozumiałe dla każdego czytelnika, stąd konieczność „rozłożenia na czynniki pierwsze” zasad i norm konstytucji, które mogą w przyszłości stać się podstawą bardziej szczegółowej analizy. Celem niniejszego opracowania jest zatem przedstawienie treści konstytucji Stanów Zjednoczonych na podstawie analizy konkretnych jej artykułów, sekcji i klauzul, dlatego poszczególne fragmenty ustawy zasadniczej opatrzono krótkimi komentarzami.

Paweł Laidler – doktor nauk politycznych, absolwent Wydziału prawa i Administracji UJ, adiunkt w Instytucie Amerykanistyki i Studiów Polonijnych UJ, autor książek Prokurator Generalny Stanów Zjednoczonych. Konflikt kompetencji (2004) oraz Basic Documents in U.S. Constitutional Law (2005), współautor kilku opracowań naukowych dotyczących amerykańskiej demokracji; opublikował także liczne artykuły w języku polskim i angielskim poświęcone amerykańskiemu systemowi polityczno-prawnemu oraz stosunkom transatlantyckim.

Wprowadzenie
Konwencja konstytucyjna
Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki
Preambuła
Artykuł I
Artykuł II
Artykuł III
Artykuł IV
Artykuł V
Artykuł VI
Artykuł VII
Karta Praw
Poprawka I
Poprawka II
Poprawka III
Poprawka IV
Poprawka V
Poprawka VI
Poprawka VII

Poprawka VIII
Poprawka IX
Poprawka X
Pozostałe poprawki
Poprawka XI
Poprawka XII
Poprawka XIII
Poprawka XIV
Poprawka XV
Poprawka XVI
Poprawka XVII
Poprawka XVIII
Poprawka XIX
Poprawka XX
Poprawka XXI
Poprawka XXII
Poprawka XXIII
Poprawka XXIV
Poprawka XXV
Poprawka XXVI
Poprawka XXVII
Tabela nr 1: Konstytucja federalna z 1787 roku wraz z poprawkami  
Tabela nr 2: Sygnatariusze konstytucji federalnej (17 września 1787)  
Tabela nr 3: System kontroli i równowagi (od 1803 roku)  
Tabela nr 4: Źródła prawa amerykańskiego   
Tabela nr 5: Proces legislacyjny w Kongresie – ustawa zwykła  
Tabela nr 6: Prezydenci i wiceprezydenci Stanów Zjednoczonych (1789–2007)
Tabela nr 7: Sukcesja państwowa   
Tabela nr 8: Departamenty wykonawcze rządu federalnego
Tabela nr 9: Przewodniczący Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych
Tabela nr 10: Struktura sądownictwa federalnego
Tabela nr 11: Zastosowanie procedury impeachment w historii
Tabela nr 12: Amerykańskie stany – ratyfikacja konstytucji i reprezentacja w Kongresie
Literatura
Orzecznictwo Sądu Najwyższego USA
Publikacje pracowników Katedry Amerykanistyki IAiSP UJ, które ukazały się nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego