Czasy ostateczne. Elity, kontrelity i ścieżka politycznej dezintegracji / Peter Turchin

Przyczyny amerykańskich konfliktów społecznych i możliwe sposoby ich zakończenia.

W 2010 roku magazyn „Nature” poprosił czołowych naukowców o przedstawienie prognoz na najbliższe dziesięć lat. Peter Turchin stwierdził, że Ameryka wpadła w spiralę społecznej dezintegracji, co około 2020 roku doprowadzi do załamania porządku politycznego. Czas pokazał, że jego przewidywania potwierdzają się, a ta książka tłumaczy, dlaczego tak się dzieje. Turchin od ponad ćwierćwiecza wzbogaca badania historyczne podejściem stosowanym w innych dziedzinach nauki. Stworzył kliodynamikę, która bada historię za pomocą statystyki. Na jej podstawie wskazuje źródła spójności wspólnot politycznych i czynniki doprowadzające do ich rozpadu. Wnioski wykorzystuje do tego, aby wyjaśnić obecną sytuację w Stanach Zjednoczonych, które jego zdaniem są o krok od upadku, a winą za ten stan obarcza elity.

Kliodynamika – interdyscyplinarna nauka wykorzystująca matematyczne modelowanie zjawisk historycznych i statystyczne testowanie teorii historycznych

Czynniki, które wpływają na niestabilność społeczeństwa, to:

- nadprodukcja elit, które w swoich rękach koncentrują władzę i pieniądze – przegrani, którym nie udało się wejść w ich szeregi, zamieniają się w kontrelity, podważają normy społeczne, atakują system i próbują go zmienić siłowo;

- pompa bogactwa, która pełną parą działa w Stanach Zjednoczonych od dwóch pokoleń – zabiera biednym i daje bogatym. Elity robią wszystko, aby nikt inny nie mógł czerpać korzyści z gospodarki. Wykorzystują biedniejszych, aby karmić siebie, przez co ubożeje reszta społeczeństwa i rośnie niezadowolenie.

Zastosowanie metod kliodynamiki pokazuje, że znajdujemy się obecnie na zaawansowanym etapie cyklu nadprodukcji elit i wzrostu powszechnego zubożenia, co może doprowadzić do gwałtownego rozłamu politycznego. Taki scenariusz nie musi się sprawdzić – mamy wpływ na rozwój sytuacji, ale czasu jest coraz mniej.

[przednie skrzydełko]

Większość historyków twierdzi, że historia jest niezwykle złożona i nieprzewidywalna. Gdyby mieli rację, wszyscy bylibyśmy w poważnych tarapatach, bezradni wobec nadciągających niezliczonych katastrof. Peter Turchin jest pionierem nowej dyscypliny, która sprawia, że dzięki metodom wynikającym z nauki o złożoności historia staje się przewidywalna. Książka dla każdego, kto chce się dowiedzieć, co przewiduje Turchin i jakie kroki możemy w związku z tym podjąć.

– Jared Diamond, laureat Nagrody Pulitzera, autor książki Kryzysy. Punkty zwrotne dla krajów w okresie przemian

Błyskotliwa książka. Zgrabna analiza Turchina odkrywa kryjące się pod partyjnymi przepychankami interesy klasowe, które nie zmieniają się mimo upływu lat. Przedstawia także trafne spostrzeżenia dotyczące aktualnej sytuacji politycznej. To inspirujące omówienie przeszłych i obecnych antagonizmów oraz kryzysów, do których mogą doprowadzić.

– „Publishers Weekly”

Peter Turchin prezentuje dogłębną syntezę historycznych sił, które doprowadziły amerykańskie społeczeństwo na skraj krawędzi. Dzięki metodologicznej innowacyjności Turchin jasno ukazuje powody, dla których musimy rozwiązać problem nierówności majątkowych. Bez tego nie uda nam się zachować demokracji i politycznego porządku.

– James Stavridis, admirał (w stanie spoczynku) marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych, były naczelny dowódca sił sojuszniczych NATO w Europie, były dziekan Fletcher School of Law and Diplomacy na Uniwersytecie Tufts

Peter Turchin jest naukowcem zajmującym się ewolucją społeczną i kulturową, kierownikiem projektu w organizacji badawczej Complexity Science Hub w Wiedniu oraz pracownikiem naukowym na Uniwersytecie Oksfordzkim. Profesor emeritus Uniwersytetu Connecticut. Z wykształcenia jest biologiem teoretycznym, obecnie zajmuje się kliodynamiką, dziedziną historycznych nauk społecznych, która wykorzystuje matematyczne modelowanie zjawisk historycznych i statystyczne testowanie teorii historycznych. Bada zjawiska niestabilności politycznej. Jego główny wysiłek badawczy skupia się na koordynowaniu CrisisDB, ogromnej historycznej bazy danych o społeczeństwach pogrążających się w kryzysach i z nich wychodzących. Jest autorem książek takich jak Wojna i pokój, i wojna, Ultrasociety i Ages of Discord.