Urbanistyka „à la française”. Tysiąc lat doświadczeń i europejskich innowacji. Dopełnienie obrazu, Tom III. Od Wielkie / Mirosław Wiśniewski, Weronika Wiśniewska

Mirosław Wiśniewski, Wiek XIX. Epoka pragmatyzmu

Zakres merytoryczny pracyograniczony jest do analizy formy fizycznej i praktyki procesu rozwojowego Paryża, Marsylii, Lyonu, Lille i Saint-Étienne w XIX wieku. Odsłania zagadnienia, które pozwalają na dokonanie syntezy, a ich szczegółowość służy ułatwieniu odniesienia do praktyki współczesnej. Rola państwa, prawa, procedur oraz kompetencji i działań samorządu opisywana jest ze świadomością, że nie mają one cech odkrywczych, lecz inny opis zjawisk i procesów nie zapewni możliwości równie dokładnego śledzenia postępów w rozwoju metod działania. Problematyka pracy sprowadza się do ukazania związku wiedzy z praktyką i uwzględnia w szczególności: przemiany systemowe, ewolucję regulacji prawnych, problemy rozwiązane, rozwiązywane i nowe, przekształcenia formy miasta i jego architektury.

Weronika Wiśniewska, Wiek XX. Laboratorium urbanistyki nowoczesnej

Zwrot à la française znaczy, że działanie lub wykonanie czegoś na sposób francuski, wyposaża dzieło w cechę odrębną, właściwą kulturze Francji. Ale zwrot à la française można rozumieć także jako wierność francuskiej tradycji. W XX wieku tradycje są dwie. Pierwsza, za Arturem Rimbaudem trzyma się dewizy, że „absolutnie trzeba być nowoczesnym” i odrzucając rzeczy niepotrzebnie skomplikowane na rzecz prostoty, odwołuje się do Kartezjusza. Tradycja druga, zachowawcza, „akademicka”, niechętna przy tym modernizmowi, określa modernizm jako si peu français (tak mało francuski),

W opracowaniu poświęconym dopełnieniu obrazu dwudziestowiecznej urbanistyki à la française wyodrębniono kilkanaście wątków tematycznych, które pozwalają prześledzić ewolucję poglądów na wybrane zagadnienia i odnaleźć „punkty zwrotne” we francuskiej teorii, praktyceoraz regulacjach prawnych, bez których, jak mówił marszałek Hubert Lyautey, „żadna urbanistyka nie jest możliwa”.

Część I

Wiek XIX. Epoka pragmatyzmu

Wstęp

1. Wielka Rewolucja Francuska, nowe idee, poszukiwanie nowych formuł i programów

2. Przyspieszenie rewolucji przemysłowej i zapowiedzi nadchodzących zmian – restauracja i monarchia lipcowa

Prace okresu restauracji i monarchii lipcowej

Mieszkania robotnicze w miastach w połowie stulecia

Wnioski, podsumowania

3. Transformacja Paryża

4. Przekształcenia miast – od II Cesarstwa do III Republiki

5. Znaczenie francuskich doświadczeń dziewiętnastowiecznych przebudów miast dla powstającej nowej dziedziny wiedzy – urbanistyki

Formy rozwoju miasta w relacji do przebiegu cyklu miejskiego

Literatura

CZĘŚĆ II

Wiek XX. Laboratorium urbanistyki nowoczesnej

Wstęp

1. Środowisko urbanistów we Francji – od narodzin do wieku dojrzałego

2. Planowanie francuskie na początku XX wieku – stan teorii i wyzwania praktyki

3. Losy wielkiej tradycji francuskiego ogrodnictwa

4. Od art urbain do „porządku chaosu”

5. Zmienne losy przestrzeni publicznej i kwartału zabudowy

6. Urbanistyka XX wieku we Francji, od wyboru ideologicznego po system zasad

7. Dach nad głową (ilość i jakość)

8. Poszukiwanie (wyrafinowanego) nastroju miejskiego

9. Paryż, jego region i nowe miasta

10. Projekt miejski (démarche à la française)

11. Odbudowy powojenne

12. Odnowa miejska (rénovation urbaine) i rehabilitacja

13. „Prawo do miasta” i nowa edycja odnowy

14. Filozofia planowania we Francji

Literatura

Indeks