Dwumiesięcznik literacki założony w maju 1993 roku. Od kwietnia 2022 roku jego wydawcą jest Instytut Książki. „Topos” założył i kieruje nim do dzisiaj Krzysztof Kuczkowski, poeta, krytyk, polonista z praktyką wydawniczą i redakcyjną. Do tej pory ukazało się ponad 180 zeszytów „Toposu” w numeracji ciągłej i ponad 200 pozycji książkowych w serii Biblioteka „Toposu”. Ambicją „Toposu” było i jest tworzenie środowiska poetów i pisarzy orientujących twórczość artystyczną na wartości, z których wyrosła cywilizacja śródziemnomorska, a które określa Platońska triada: „Piękno–Dobro–Prawda”.
Do Rady Programowej czasopisma zostali zaproszeni m.in. prof. prof. Krzysztof Dybciak, Zbigniew Chojnowski, Wojciech Kudyba, Wojciech Ligęza, wieloletnim i niezapomnianym mentorem czasopisma był śp. Tomasz Burek, a wśród autorów są lub byli m.in. Zygmunt Kubiak, o. Jacek Salij, ks. prof. Jan Sochoń, ks. prof. Jerzy Szymik, prof. prof. Kazimierz Nowosielski, Jarosław Ławski, Zofia Zarębianka, a także Jan Polkowski, Wojciech Kass, Przemysław Dakowicz i inni. Przy „Toposie” powstały liczne „instytucje” życia literackiego, w tym Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Rainera Marii Rilkego (od 1997), Festiwal Poezji w Sopocie (od 2001), redagowana przez Tadeusza Dąbrowskiego seria dołączanych do czasopisma plakatów poetyckich, Biblioteka „Toposu” (od 2003 r. ponad 200 tomów wierszy i zbiorów esejów), Mistrz – Nagroda honorowa środowiska Topoi (od 2015).
POEZJA
TADEUSZ DĄBROWSKI, Na początku
FRYDERYK NIETZSCHE, Tylko błazen! Tylko poeta! Przeł. Andrzej LAM
JANUSZ KOTAŃSKI, Wiersze żoliborskie: ***jaśmin pachnie…; ***czemu rankiem…; ***Ania…; ***arion…; ***zapada zmierzch…; Pamięci Męczenników Pratulińskich ze stycznia Anno Domini 1874; Najchętniej
MILOŠ DOLEŽAL, Josef Škareda; Karel Vrátný; Swojak Arnošt od Hospodków; Słynne parówki; Anusi (15.6.1997); ***Nocą śmierć mnie skubała…; Widzenie; Sen; Koniec roku 1999. Przeł. Przemysław DAKOWICZ
PRZEMYSŁAW DAKOWICZ, Wesele poety
JANUSZ NOWAK, pusty peron dworca w Dartford
PAULINA SUBOCZ-BIAŁEK, et mundi; ***świat ma ostre kontury…; ***oko wpatrzone w cierń…; ***już zawsze…; ***że dzieje się; kłuje; na pofragmentowany portret w oczach złości
MAŁGORZATA SKAŁBANIA, w dziele sztuki; le coin de expositions; dostawca lodu w jednostce mieszkalnej; uścisk modulora; rendez-vous sous l’ombrière
TADEUSZ DZIEWANOWSKI, Ostatnie czereśnie; Ostatnie meble; Ostatnie pieniądze
JANUSZ ADAM KOBIERSKI, Powiedział; Gdzie jest Pan Cogito; Wydaje mi się; Odkrycie; W którymś wymiarze
JACEK ŚWIERK, Olśnienie; CHMURA URAZ SIĘ ROZPŁYWA; Życie w luksusie; W mediach cyklon w szklance wody
ROZMOWY TOPOSU
„Te dni nie należą już do mnie…”. Z PAWŁEM HUELLEM rozmawia TADEUSZ DĄBROWSKI
„Człowiek zauważa, że jest capax dei...”. O ponowoczesności, ateizmie, pojęciach zmistyfikowanych i duchowym wymiarze sztuki z księdzem profesorem JANEM SOCHONIEM rozmawia PIOTR WIKTOR LORKOWSKI
ESEJE / SZKICE / ANEKSY KRYTYCZNE / PRZYCZYNKI
TADEUSZ DĄBROWSKI, Pożegnanie epoki. O jednym wierszu Pawła Huellego
MIROSŁAW DZIEŃ, Obnażenie. Esej o początku końca
KS. JAN SOCHOŃ, Przybyszewski i nasze pokolenie
JURIJ ŁOTMAN, Kultura jako podmiot i sama w sobie przedmiot. Tłum. Bogusław ŻYŁKO
TOMASZ PYZIK, „Niewytyczoną drogą?”. O apofatycznym znakowaniu w utworze Czy to już… Rafała Wojaczka
PIOTR WIKTOR LORKOWSKI, Niby wycinki, a solidna całość, czyli poetyka przeformułowana
AGNIESZKA CZAJKOWSKA, „Sługa ostatniego z ogrodów”
KAZIMIERZ ŚWIEGOCKI, Wszystko się wyjaśni. Lektura egzystencjalna wierszy Zofii Zarębianki
PIOTR WIKTOR LORKOWSKI, Filozofia za w pół drogi do poezji
MIROSŁAW R. KANIECKI, Muzyczne impresje
MARIUSZ SOLECKI, Ich troje. O Krótkiej historii pewnego filmu Feliksa Netza
PROZA / WSPOMNIENIA / DZIENNIKI
WOJCIECH KASS, Notes (59)
ADRIAN GLEŃ, Notatnik ukraiński (1)
RECENZJE
JAROSŁAW JAKUBOWSKI, Uratować coś z czasu (A. Ernaux, Lata)
JAN JASTRZĘBSKI, Opowieść to wszystko (I. Staroń, Wzgórze Bzów)
JADWIGA NOWAK, Narkotyczny sen (J. Ciećkiewicz, Nocny maraton tańca)
JADWIGA NOWAK, Szonaj i Dziewczyna (S. Karolewski, Ciemność)
PIOTR WIKTOR LORKOWSKI, Do (jeszcze) żywego (A. D. Liskowacki, do żywego)
MIROSŁAW ROMAN KANIECKI, Poezja żywiołem. Przypisy do Mazurka (M. Mazurek, Żywioły)
PIOTR WIKTOR LORKOWSKI, Rozrzucone, pozbierane (D. Wasielewski, Pętla czasu)
ADAM LIZAKOWSKI, Panie Epikur, pisać wierszy nie przestanę… (Sas, Plecionka z sitowia)
MAREK SOŁTYSIK, Lekarze, humaniści i drukarz w hołdzie artyście (Sztuka Jana Bukowskiego, red. Piotr de Bończa Bukowski)
10 ZDAŃ
Tomasz PYZIK (S. Dłuski, Wiersze dla ludu polskiego; J. B. Sokołowska, W podręcznej torebce noszę ich kości; J. Pacześniak, Powroty. Drzewa mojego dzieciństwa); ksiądz Janusz Adam KOBIERSKI (B. Gruszka-Zych, Moi ważni. Portrety prywatne)
OGÓD DEBIUTÓW (63)
PIOTR WIKTOR LORKOWSKI (M. Konkiewicz, Podloty; A. Janczak, cechy wspólne; M. Polak, Kondensaty)
SZARA STREFA PAMIĘCI (5)
JAN STOLARCZYK, Pogwarki alkoholizowane
NIOSĘ OBRAZ (2)
JADWIGA NOWAK, Smutek klerków
PINEZKI I FONTY
IRENEUSZ STAROŃ, Alma Andrzeja Bobkowskiego
MUZYKA (I POEZJA)
PIOTR WIESŁAW RUDZKI, 8 pieśni Leszka Aleksandra Moczulskiego słuchanych w drodze do Krakowa (5)
WSPOMNIENIA
JAKUB ŻMIDZIŃSKI, Mieć w sobie duszewność – wspomnienie o Andrzeju Sikorskim
KRÓTKO
OLGA KRZYŻYŃSKA, Po prostu Marek M. – pamięć wciąż żywa; Nowy projekt Joanny Śmielowskiej-Jaremin. Co po nas zostaje?
NA OKŁADCE
I strona okładki. Portret Pawła Huellego, fot. Tadeusz Dąbrowski. Portret księdza Jana Sochonia, arch. J. Sochonia. Tło – bezpłatny użytek na podstawie licencji ze zbiorów Kaboompics.
II strona okładki. Marszruta między miejscowościami Zhoř i Arnolec śladami czeskiego męczennika księdza Josefa Toufara. Kapłan przebył tę drogę w dniu swoich prymicji. W środku fotografii widoczni są wybitny pisarz Josef Kroutvor oraz Tomáš Mazal, pisarz i biograf Hrabala, obydwaj znani naszym czytelnikom z „czeskich” numerów Toposu. Wędrówka miała miejsce w dniu odsłonięcia popiersia Toufara w jego rodzinnej miejscowości, 14 lipca 2022 roku – była to 120. rocznica jego narodzin. Fot. Przemysław Dakowicz
Biblioteka Toposu, T. 219
Ks. Jan Sochoń
Czułość i popiół
Spis wierszy
Rany Bożej łaski
Przygoda / 9
Utracony raj / 10
Droga do Emaus / 11
Wiosna / 12
Jaskółki / 13
Radiowa Dwójka / 14
Kościół / 15
Noc czerwcowa / 16
Starość / 17
Na Bielanach / 18
Po niebiańskiej stronie / 19
Błyskawica / 20
Zapomniane źródło / 21
Tułaczka / 22
Bóg i ja / 23
Poranek / 24
Izaak / 25
Łza wieczorna / 26
Pusta niedziela / 27
Muzyka / 28
Akt strzelisty / 29
Oby Bóg / 30
Ligawka na adwent / 31
Słoma / 32
Grom z nieba / 33
Jeszcze nie czas / 34
Echo / 35
Młode lata / 38
Dobra śmierć / 39
Błogosławieństwo / 40
Stała Matka Ukraińska / 41
Kijów / 42
Do sióstr i braci Ukraińców / 44
Kolej na nas / 46
Brud świata / 48
Pogorzelisko / 49
Imię / 50
Ten głos / 51
Zagłada / 52
Homo viator / 53
Wróbel / 54
Złote czasy / 55
Dom / 56
Jezus malusieńki / 57
Zbawienie / 58
Ciche treny
I [Anioł o mnie zapomniał i umarłeś, Piotrze] / 61
II [Od dziecka niemal byłem blisko ciebie] / 62
III [Zlituj się nade mną Boże najszczęśliwszy] / 63
IV [Tak jak ty kiedyś, Piotrze, i ja pojechałem] / 64
V [Odszedłeś, Piotrze, lecz kocham cię nadal] / 65
VI [Leżysz w łóżku, Piotrze, bez żywej pamięci] / 66
VII [Została po tobie wyblakła bielizna] / 67
VIII [Po twojej śmierci zasypiam dość późno] / 68
IX [Będziemy zawsze razem, Bóg nam to obiecał] / 69
X [Z Bogiem jesteśmy kimś, a bez Boga niczym] / 70
XI [Daj siłę, bym przetrwał te chwile żałoby] / 71
XII [Klękaliśmy przy łóżku w bieli nocnych koszul] / 72
XIII [Noc jest nadal ciemna, gdyż Piotra zabrakło] / 73
XIV [Kochaliśmy muzykę, jak kocha się łąki] / 74
XV [Kiedy żeśmy się spotkali po raz pierwszy] / 75
XVI [Dopóki żyłeś, Piotrze, czułem się szczęśliwy] / 76
XVII [Pytaliśmy Pana Boga w ciszy swoich ramion] / 77
XVIII [Teraz często przyjeżdżam w wasilkowskie strony] / 78
XIX [Nie słyszę twego głosu, chociaż mówisz do mnie] / 79
XX [Do kogo dzisiaj pójdę, kogo ucałuję] / 80
XXI [Leżysz, Piotrze, niezbyt daleko od mojego domu] / 81
XXII [Noc w pełni rozkwitu, cisza i milczenie] / 82
XXIII [Niektórzy mogą się dziwić, że kocham cię, Piotrze] / 83
XXIV [Chodzę na cmentarz w złym i w dobrym czasie] / 84
XXV [Czy mógłbyś, Piotrze, spojrzeć] / 85
XXVI [Porozumiewaliśmy się, o losie, pocałunkami] / 86
XXVII [W dzieciństwie, kiedy jeszcze niewiele lat miałem] / 87
Nota o Autorze / 94