Jaką rolę pełni czas w codzienności jednostki? W jakim stopniu (od)zyskanie poczucia sprawczości w „grze” o czas wpływa na indywidualną tożsamość? Czy trafne są tezy mówiące, że slow life jest prostą odpowiedzią na zintensyfikowane tempo życia? Co tak naprawdę kryje się pod często powtarzanym hasłem „żyj we własnym rytmie”?
Autorka prezentowanej książki podejmuje próbę znalezienia odpowiedzi na te i inne pytania, dając pierwszą na polskim rynku wydawniczym propozycję analitycznego ujęcia zjawiska slow life z perspektywy socjologii czasu. Treść publikacji wpisuje się w liczne rozważania nad wartością czasu we współczesnych społeczeństwach. Stanowi ona nawiązanie do podejmowanych w Polsce – głównie w latach 70. i 80. – socjologicznych badań nad temporalnością, a także do studiów międzynarodowych realizowanych obecnie w ramach nurtu time use studies. Dzięki zastosowaniu zasady kontrastu (przyspieszenie – spowolnienie), przedstawiona analiza obejmuje też zagadnienia związane z funkcjonowaniem imperatywu akceleracyjnego, który nakazuje jednostce podporządkować się regule „robić więcej w tym samym czasie = robić szybciej”.
Książka przeznaczona jest dla przedstawicieli szerokiego nurtu nauk społecznych, badaczy i studentów oraz osób zainteresowanych temporalnymi aspektami życia społecznego, w tym metodami badania czasu.
Wprowadzenie
Rozdział 1. Społeczne przyspieszenie: uwarunkowania, zróżnicowanie, strategie przystosowawcze
1.1. Pomiędzy czasem nowoczesnym a ponowoczesnym: kilka elementarnych uwag o akceleracji
1.2. Ekonomiczne ramy technologicznego przyspieszenia
1.3. Intensyfikacja zmian społecznych
1.4. Obiektywne i subiektywne aspekty przyspieszenia tempa życia
1.5. Akceleracja w świetle empirii
1.6. Temporalna dyferencjacja i „białe plamy” na mapie przyspieszenia
1.7. Strategie przystosowawcze
1.7.1. Pierwsza strategia: wprowadzenie elementów paradygmatu spowolnienia
1.7.2. Druga strategia: zwrot ku temporalnej autonomii i „wzbogacaniu” czasu
Rozdział 2. Slow life w Polsce i na świecie. Różne przejawy
paradygmatu spowolnienia oraz ich interpretacje
2.1. Oblicza spowolnienia na świecie
2.2. Podróże, moda i rodzina jako wybrane egzemplifikacje slow life w codzienności
2.3. Idea spowolnienia w Polsce. Specyfika zjawiska
2.4. Slow life a pokrewne style życia
2.5. Dyskusja o fenomenie spowolnienia: rekonstrukcja wybranych wątków
Rozdział 3. Metodologia badań własnych
3.1. Warsztat i cele badawcze
3.2. Przebieg procesu badawczego
3.2.1. Respondenci: trudności, kryteria doboru, ostateczny kształt próby
3.2.2. Pierwszy etap: wywiady narracyjne
3.2.3. Drugi etap: dzienniki czasu, kwestionariusze presji czasu, fotografie
3.2.4. Trzeci etap: wywiady pogłębione
3.2.5. Metody analizy i opracowania wyników
Rozdział 4. Imperatyw przyspieszenia: główne akceleratory, skutki i schemat funkcjonowania
4.1. Skąd się wzięło przyspieszenie?
4.2. Podstawowe akceleratory życia społecznego
4.2.1. Akcelerator nr 1: ekonomia
4.2.2. Akcelerator nr 2: praca
4.2.3. Akcelerator nr 3: konsumpcjonizm
4.2.4. Akcelerator nr 4: media i technologie
4.2.5. Miasto: soczewka procesów przyspieszenia
4.3. Jednostkowe i społeczne konsekwencje intensyfikacji tempa życia
4.4. Specyfika funkcjonowania reguły akceleracyjnej
Rozdział 5. Slow life jako narzędzie „wzbogacania” czasu
5.1. Mity na temat spowolnienia
5.2. Sześć aspektów temporalnego bogactwa przedstawicieli nurtu slow life
5.2.1. Mieć czas – aspekt chronometryczny
5.2.2. Synchronizacja – aspekt chronologiczny
5.2.3. Poczucie temporalnej sprawczości – aspekt indywidualny
5.2.4. Realizacja temporalnej sprawczości – aspekt społeczny
5.2.5. Polirytmiczność – aspekt pluralistyczny
5.2.6. Celebrować czas – aspekt przyjemnościowy
5.3. „Wzbogacony” czas = „wzbogacone” życie
Zakończenie
Living in your own rhythm: a sociological study of slow life in an era of social acceleration (summary)
Bibliografia
Aneks
Charakterystyka uczestników badania
Drugi etap badań: instrukcja dla respondentów zawierająca formularz opisu zdjęć, kwestionariusz presji czasu, metryczkę oraz przykład wypełnionego dziennika czasu
Instrukcja do części pierwszej – wykonanie zdjęć
Formularz opisu zdjęć
Instrukcja do części drugiej – kwestionariusz presji czasu
Instrukcja do części trzeciej – jak uzupełnić dziennik czasu krok po kroku
Metryczka
Przykład wypełnionego dziennika
Spis tabel
Spis wykresów
Indeks osobowy